راز موفقیت اقتصادی اسپانیا

جهان صنعت نیوز – دوازده سال پیش، اسپانیا نماد شکست اقتصادی و میراثی از ترکیدن حباب بخش مسکن بود. دولت و بانک‌های این کشور در یک چرخه مرگبار گرفتار شده بودند و تنها با کمک‌های مالی سرپا مانده بودند. جوانان یا کشور را ترک می‌کردند یا در اعتراض به نبود فرصت‌های شغلی تظاهرات می‌کردند. خانه‌ها نیمه‌کاره رها شده بودند و فرودگاه‌ها خالی از استفاده بودند.

اما این تصویر به کلی تغییر کرده است. بر اساس ارزیابی‌های اکونومیست، اسپانیا در سال ۲۰۲۴ در میان اقتصادهای ثروتمند جهان بهترین عملکرد را خواهد داشت. این ارزیابی شامل شاخص‌هایی نظیر رشد تولید ناخالص داخلی، تورم، بیکاری، سیاست‌های مالی و عملکرد بازار سهام می‌شود. هم رشد اقتصادی و هم سرعت ایجاد اشتغال در اسپانیا سریع‌تر از آمریکا است.

یونان و ایرلند که دهه‌ گذشته نیز بحران‌زده بودند، در سال ۲۰۲۴ عملکرد خوبی داشته‌اند. دانمارک نیز با موفقیت داروهای ضدچاقی شرکت “نوو نوردیسک” شاهد رونق اقتصادی بوده است. اما این اسپانیا است که بهترین پاسخ را به کسانی می‌دهد که معتقدند اروپا به رکود محکوم است. اقتصاد این کشور از اصلاحات گذشته بهره می‌برد و درس‌هایی برای بقیه اروپا دارد، اما در عین حال هشداری برای سیاست‌گذاران اسپانیایی امروز نیز به شمار می‌آید.

تمرکز بر خدمات، نه تولید

یکی از درس‌های اسپانیا تمرکز بر خدمات و نه تولید صنعتی است. هرچند تولید صنعتی در اسپانیا، برخلاف آلمان، به لطف هزینه‌های پایین‌تر انرژی کاهش زیادی نداشته، اما همچنان در حالت رکود است. در مقابل، صنعت گردشگری از پایین‌ترین سطح خود در دوران همه‌گیری به شدت بازگشته است. اسپانیا همچنین در زنجیره ارزش بالاتر حرکت کرده و به صادرات خدمات مشاوره‌ای و دانش فنی، علاوه بر گردشگری و محصولات کشاورزی، پرداخته است. طبق اعلام بانک BBVA، سهم خدمات غیرگردشگری از تولید ناخالص داخلی از حدود ۵.۵ درصد پیش از همه‌گیری به ۷ تا ۸ درصد افزایش یافته است.

استقبال از مهاجرت و سرمایه‌گذاری خارجی

درس دیگر، باز نگه داشتن اقتصاد است. زمانی جوانان اسپانیا را ترک می‌کردند، اما اکنون برای فرصت‌های شغلی به آنجا می‌آیند. از سال ۲۰۱۹، تعداد نیروی کار خارجی در اسپانیا حدود ۱.۲ میلیون نفر افزایش یافته که عمدتاً از آمریکای لاتین هستند. بسیاری از این مهاجران در مشاغل کم‌درآمد و کم‌مهارت فعالیت می‌کنند، به همین دلیل هرچند اقتصاد اسپانیا ۷ درصد بزرگ‌تر از سال ۲۰۱۹ شده، اما این رشد، پس از تعدیل با رشد جمعیت، تنها ۳ درصد است. با این حال، این عملکرد همچنان از کشورهایی مانند بریتانیا و کانادا که با موج‌های مهاجرت مشابهی مواجه بوده‌اند اما کاهش تولید ناخالص داخلی سرانه را تجربه کرده‌اند، بهتر است.

اسپانیا همچنین سرمایه‌گذاری شرکت‌های چینی را جذب کرده است. در ۱۰ دسامبر، شرکت خودروسازی استلانتیس و شرکت چینی تولید باتری CATL اعلام کردند که قصد دارند کارخانه‌ای جدید برای تولید باتری در زاراگوزا بسازند. همچنین، شرکت خودروسازی چری از چین، بارسلونا را برای اولین کارخانه تولیدی خود در اروپا انتخاب کرده است.

اصلاحات ساختاری و پاداش بلندمدت

مهم‌تر از همه، اسپانیا نشان می‌دهد که اصلاحات ساختاری پاداش بلندمدت دارد. بسیاری از موفقیت‌های اخیر این کشور نتیجه تصمیم‌هایی است که پس از بحران مالی برای اصلاح بانک‌ها و بازار کار گرفته شد. بخش مالی دچار تحکیم شده و اصلاحات بازار کار نیز انعقاد قراردادها را آسان‌تر کرده و کارفرمایان را به استخدام نیروی دائمی‌ترغیب کرده است. بسته‌ای از اقدامات برای تقویت انرژی‌های تجدیدپذیر، از جمله حذف «مالیات خورشید» که هزینه اضافی بر انرژی خورشیدی تحمیل می‌کرد، به رونق انرژی سبز کمک کرده است.

چالش‌های آینده اسپانیا

با این حال، اسپانیا نباید به وضعیت فعلی قناعت کند. گردشگری و مهاجرت باعث افزایش قیمت مسکن شده‌اند؛ سرمایه‌گذاری و رشد بهره‌وری همچنان پایین است. دولت ائتلافی ضعیف و شکننده این کشور در مسیری اشتباه حرکت می‌کند. این دولت قادر به اجرای اصلاحات بیشتر برای تقویت رشد بلندمدت، از جمله در حوزه آموزش و خدمات، نیست. همچنین با پذیرش قوانین پیچیده، هزینه‌های کسب‌وکار را افزایش می‌دهد. اسپانیا باید منابعی برای افزایش هزینه‌های دفاعی پیدا کند که در حال حاضر تنها ۱.۳ درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد و بسیار پایین است.

اسپانیا نشان می‌دهد که اقتصادهای اروپایی می‌توانند بر چالش‌هایی که غیرقابل‌حل به نظر می‌رسند، غلبه کنند. اما باید مراقب باشد که به نمادی از خطرات ناشی از درجا زدن تبدیل نشود.

اخبار برگزیدهاقتصاد کلان