آینده تورم زیر سایه دلار و اجاره

جهان صنعت نیوز – گزارش مرکز آمار حاکی از آن است که تورم نقطه‌به‌نقطه آذرماه با کاهش ۱.۱ واحد درصدی نسبت به آبان به ۳۱.۴ درصد رسید. تورم ماهانه نیز با ثبت رقم ۲ درصد، کم‌ترین میزان پاییز امسال را نشان داد و روند صعودی ماه‌های گذشته را متوقف کرد. با وجود این، اجاره مسکن همچنان بیش‌ترین سهم را در تورم ماهانه داشته و به تنهایی بیش از ۴۰ درصد از این شاخص را به خود اختصاص داده است. قیمت خودرو نیز با تورم ماهانه ۵.۱ درصدی به دومین عامل مهم تورم تبدیل شده است و نشان‌دهنده بازگشت افزایش قیمت در این بخش است. در نقطه مقابل، کاهش قیمت در گروه‌هایی نظیر گوشت قرمز و ماکیان، بخشی از فشار تورمی را کاهش داده است.

با وجود کاهش نسبی تورم در آذر، تحلیل روندهای اقتصادی نشان می‌دهد که کاهش تورم با چالش‌های جدی روبرو خواهد بود. اثرات سرریز افزایش نرخ دلار که معمولاً با تأخیری چندماهه در شاخص‌های تورمی منعکس می‌شود، همچنان به طور کامل بروز نکرده است. این امر، همراه با سیاست‌های ارزی دولت نظیر افزایش قیمت دلار نیمایی و حذف ارز ترجیحی، می‌تواند به افزایش قیمت کالاهای اساسی و دور جدیدی از تورم در ماه‌های پایانی سال منجر شود.

همچنین، بررسی ساختار تورم نشان می‌دهد که وابستگی شدید شاخص‌های تورمی به اجاره مسکن، مهار تورم را در کوتاه‌مدت دشوار کرده است. در حالی که تورم بدون در نظر گرفتن اجاره به سطح ۲۸ درصد کاهش یافته، روند افزایشی قیمت‌ها در بخش مسکن، چشم‌انداز کاهش پایدار تورم را مبهم کرده است. ترکیب این عوامل نشان می‌دهد که کاهش تورم فعلی بیش از آنکه نشانه‌ای از ثبات باشد، به معنای توقف موقتی در مسیری است که در آینده می‌تواند با چالش‌های بیشتری همراه شود.

مختصات تورم آخرین ماه پاییز

بر اساس گزارش مرکز آمار، تورم نقطه‌به‌نقطه در آذر ماه با کاهش ۱.۱ واحد درصدی نسبت به آبان به ۳۱.۴ درصد رسید تا همچنان تورم در محدوده ۳۰ درصدی باقی مانده باشد. روند چند ماه گذشته به گونه‌ای پیش رفته‌است که اگر در ماه‌‌های گذشته امیدوار به کاهش تورم به سطح زیر ۳۰ درصدی بودیم، اکنون باقی ماندن تورم در همین محدوده را می‌توان به عنوان یک دستاورد قلمداد کرد. باید توجه داشت تورم ماهانه آبان ماه با رسیدن به سطح ۳۲.۵ درصدی که بالاترین میزان از بهمن ماه سال گذشته محسوب می‌شد، این نگرانی را ایجاد کرده بود که دوباره روند صعودی افزایش قیمت‌ها تشدید شود.

در این ماه حمل و نقل عمومی ( ۵۲.۸ درصد) ، سبزیجات (۴۷.۸ درصد) و اجاره مسکن (۳۸.۱ درصد) بالاترین تورم نقطه‌نقطه را ثبت کردند. در نقطه مقابل روغن (۱۰.۴ درصد)، گوشت قرمز و ماکیان ( ۲۱ درصد) و شیر، پنیر و تخم مرغ (۲۱.۱ درصد) کم‌ترین تورم نقطه‌به‌نقطه آذر ماه را تجربه کردند.

تورم ماهانه آخرین ماه پاییز نیز بر اساس داده‌های مرکز آمار برابر با ۲ درصد بود که نسبت به آبان کاهش ۰.۸ واحد درصدی را نشان می‌دهد تا کم‌ترین تورم ماهانه پاییز در آذر ثبت شده باشد. این در حالی است که در دو ماه ابتدایی پاییز شاهد اوج گیری تورم ماهانه بودیم؛ به گونه‌ای که تورم ماهانه به مرز ۳ درصدی نزدیک شده بود.+

خودرو روی دور گرانی

بر اساس گزارش منتشر شده،‌ سبزیجات با ۶.۲ درصد همانند آبان بالاترین تورم ماهانه را در آذر ماه ثبت کرده است؛ آبان نیز این گروه کالایی با ۱۳.۴ درصد رکورددار افزایش قیمت ماهانه در میان کالاهای مورد بررسی مرکز آمار قرار داشت. هرچند سبزیجات بالاترین تورم ماهانه را آذر ثبت کرده است اما در نقطه مقابل، این موضوع با بیش‌ترین کاهش تورم ماهانه نیز همراه شده است. تورم ماهانه این گروه کالایی در آذر نسب به آبان کاهش ۷.۲ واحد درصدی را نشان می‌دهد.

پس از سبزیجات،‌ خودرو در رتبه دوم افزایش قیمت ماهانه قرار دارد؛ تورم ماهانه خودرو در آذر برابر با ۵.۱ درصد گزارش شده است. از یکسو تورم ماهانه ۵.۱ درصدی خودرو نسبت به آبان افزایش ۳.۳ واحد درصدی را نشان می‌دهد که پس از میوه بیش‌ترین افزایش تورم ماهانه را در میان سبد هزینه‌ای خانوار داشته است. از سوی دیگر، این بالاترین افزایش میانگین قیمت ماهانه خودرو از بهمن سال گذشته محسوب می‌شود. به طور کلی بررسی داده‌های مرکز آمار حاکی از تشدید افزایش قیمت خودرو در پاییز امسال است. در حالی میانگین تورم ماهانه خودرو از اردیبهشت تا پایان شهریور منفی ۰.۲ درصد بود که این رقم در سه ماهه پاییز به ۲.۷ درصد افزایش یافته است.

آب و برق نیز در رتبه سوم بیش‌ترین افزایش قیمت ماهانه قرار دارند؛ این گروه کالایی با ثبت تورم ماهانه ۳.۶ درصدی نسبت به ماه گذشته افزایش تورم ۲ واحد درصدی را نشان می‌دهند.

در نقطه مقابل گوشت قرمز و ماکیان در آذر ماه تورم منفی را تجربه کرد؛ بر اساس داده‌های مرکز آمار میانگین قیمت گوشت قرمز و ماکیان در آذر ماه کاهش یک درصدی را تجربه کرده‌است. آموزش ( ۰.۳ درصد) و بهداشت و درمان (۰.۷ درصد) در رتبه‌های بعدی کم‌ترین تورم ماهانه قرار دارند.

اجاره خانه؛ نقش اول تورم

همانند ماه‌های گذشته، همچنان اجاره مسکن بیش‌ترین سهم را در تورم اقتصاد ایران دارد. بر اساس داده‌های مرکز آمار، ۰.۸۲ واحد درصد از تورم ماهانه ۲ درصدی آذر ماه مربوط به اجاره خانه است. این در حالی است که تورم ماهانه اجاره در آذر نسبت به آبان کاهش ۰.۷ واحد درصدی را تجربه کرده بود. با این وجود همچنان حدود نیمی از تورم اقتصاد ایران ناشی از تورم اجاره خانه است.

پس از اجاره خانه، خوراکی‌ها بیش‌ترین نقش را در تورم آذر داشته‌اند؛ به گونه‌ای که ۰.۵ واحد درصد از تورم ۲ درصدی آذر ماه ناشی از افزایش قیمت خوراکی‌ها بوده‌است. خودرو نیز با ۰.۱۸ واحد درصد مقصر سوم تورم ماهانه ۲ درصدی آذر ماه محسوب می‌شود.

نگرانی از اوج گیری تورم

هر چند آمارها نشان می‌دهد که روند تورم در آذر نسبت به آبان کاهشی بوده است اما نگرانی جدی در خصوص تشدید تورم وجود دارد.

اولاً به نظر می‌رسد که اثرات افزایش قیمت دلار همچنان خود را در تورم نشان نداده‌است؛ به طور کلی سرریز افزایش قیمت دلار به تورم با چند ماه تاخیر صورت می‌گیرد. بنابراین دور از انتظار نیست که در ماه‌های پایانی سال تورم از محدوده ۳۰ درصدی فاصله بگیرد.

موضوع دوم به هسته سخت تورم باز می‌گردد؛ به طور مشخص در حالی تورم نقطه به نقطه در سطح ۳۰ درصدی قرار دارد که تورم نقطه به نقطه بدون در نظر گرفتن اجاره در محدوده ۲۸ درصد است. این موضوع از دو جهت حائز اهمیت است. اول اینکه با توجه به روند بازار مسکن، به نظر نمی‌رسد که تورم اجاره خانه در کوتاه مدت کاهش قابل توجهی داشته باشد. به بیان دیگر، کاهش تورم ناشی از کاهش شیب افزایش اجاره خانه منتفی به نظر می‌رسد. در این شرایط با توجه به سیاست دولت در افزایش قیمت دلار نیمایی و همچنین افزایش قیمت دلار ترجیحی، سال آینده شاهد افزایش قیمت کالاهای اساسی خواهیم بود؛ به بیان دیگر، تورم بدون لحاظ اجاره خانه در سال آینده احتمالا دوباره به محدوده بالای ۳۰ درصد باز خواهد گشت. ترکیب این دو عامل معنایی جز افزایش تورم نخواهد داشت.

اقتصاد کلانپیشنهاد ویژه