مذاکره برای توافقی جدید، شبیه قدیم؛ ترامپ به برجام نزدیک می‌شود؟
مذاکرات ایران و آمریکا در رم، با تمرکز بر حفظ زیرساخت‌های هسته‌ای و پیشنهاداتی برای تمایز توافق احتمالی ترامپ از برجام اوباما، وارد مرحله فنی شد.
جهان صنعت نیوز، با پایان دور دوم گفت‌وگوهای هسته‌ای میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده در رم، چشم‌انداز مذاکرات وارد مرحله‌ای تازه شده است. برخلاف مواضع اولیه تیم ترامپ که بر برچیدن کامل برنامه هسته‌ای ایران تأکید داشت، نشانه‌هایی از انعطاف در استراتژی جدید دیده می‌شود. اکنون بحث بر سر دستیابی به توافقی است که از نظر فنی شبیه برجام اوباما باشد اما از نظر ظاهری و دیپلماتیک تفاوت‌هایی داشته باشد تا قابل دفاع برای ترامپ و تیمش باشد.
بازگشت به سطح غنی‌سازی برجام؟
در جریان مذاکرات، مقامات ایرانی پیشنهاد داده‌اند که سطح غنی‌سازی به سطح توافق ۲۰۱۵ یعنی ۳.۶۷ درصد کاهش یابد؛ سطحی که برای تولید سوخت نیروگاه مناسب است و نگرانی‌های تسلیحاتی را کاهش می‌دهد. این در حالی است که ایران پس از خروج آمریکا از برجام، سطح غنی‌سازی را به ۶۰ درصد افزایش داده و اکنون ذخایری دارد که در صورت تصمیم به تسلیحاتی‌شدن، می‌تواند برای ساخت چندین بمب هسته‌ای کافی باشد.
در درون تیم ترامپ نیز اختلافاتی بر سر استراتژی ادامه مذاکرات دیده می‌شود. تندروهایی مانند مایکل والتز و مارکو روبیو همچنان بر موضع حذف کامل توانمندی هسته‌ای ایران پافشاری دارند، در حالی که استیو ویتکاف، فرستاده ترامپ، مذاکرات فنی و پیشنهادات میانه‌روانه‌تری را مطرح کرده است—از جمله سرمایه‌گذاری مشترک یا نظارت منطقه‌ای بر تأسیسات هسته‌ای.
سرمایه‌گذاری مشترک؛ راهی برای تفاوت‌سازی توافق جدید
یکی از پیشنهادات مورد بررسی، ایجاد چارچوبی برای سرمایه‌گذاری مشترک در تأسیسات غنی‌سازی ایران است، تا نظارت و شفافیت بین‌المللی افزایش یابد و در عین حال، دولت ترامپ بتواند ادعا کند توافقی متفاوت از دوران اوباما به دست آورده است. این پروژه ممکن است با مشارکت یکی از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس یا حتی روسیه اجرا شود.
آیا ایران ذخایر هسته‌ای را دوباره به روسیه می‌سپارد؟
یکی از گزینه‌های احتمالی برای کاهش نگرانی‌ها، انتقال مجدد بخشی از اورانیوم غنی‌شده ایران به یک کشور ثالث، مشابه آنچه در آغاز اجرای برجام در سال ۲۰۱۶ انجام شد، است. مقامات ایرانی اعلام آمادگی کرده‌اند که این اقدام را در صورت توافق انجام دهند.
عباس عراقچی و دیگر مقامات ایرانی حاضر در رم اعلام کرده‌اند که ایران تنها درباره موضوع هسته‌ای گفت‌وگو می‌کند و از گسترش مذاکرات به سایر حوزه‌ها خودداری خواهد کرد. این رویکرد نشان می‌دهد که تهران به‌دنبال حفظ کنترل مذاکرات و جلوگیری از ورود مسائل منطقه‌ای یا موشکی است.
ملاحظات سیاسی داخلی آمریکا
برای تیم ترامپ، حفظ ظاهر متفاوت برای توافق جدید اهمیت زیادی دارد. هرچند بازگشت به شرایط برجام در حال وقوع است، اما برای اجتناب از انتقادات سیاسی، این روند با پوشش اصطلاحات و سازوکارهای متفاوت دنبال می‌شود. با این حال، اظهارات عمومی ترامپ همچنان به‌صورت کلی‌گویی محدود شده و او تنها به تکرار این جمله بسنده کرده که «ایران نباید هرگز به سلاح هسته‌ای دست یابد.»
در کنار تحولات فنی، انتشار تصاویری از پرچم‌های ایران و آمریکا در کنار یکدیگر، که در رسانه‌های ایرانی بازتاب یافته، نشان‌دهنده تغییر لحن نمادین و احتمالاً فضای مثبت‌تری برای پیشبرد مذاکرات است—هرچند هنوز فاصله زیادی تا توافق نهایی باقی مانده است.
لینک کوتاه :