انتقال صنایع به سواحل مکران به کجا رسید؟
انتقال صنایع آب‌بر به سواحل مکران، یکی از مباحث مطرح‌شده توسط دولت بود که با استقبال کارشناسان مواجه شد؛ اما به نظر می‌رسد نبود زیرساخت‌های لازم و هزینه‌های سنگین انتقال در شرایط اقتصادی کنونی کار را سخت کرده است. کشورهای حاشیه خلیج‌فارس تجربیات موفقی در این زمینه دارند، که در صورت گشایش اقتصادی می‌توان به آن اتکا کرد. .
هما میرزایی- جهان صنعت نیوز: «باید تولید را از تهران بیرون ببریم، به دریا نزدیک کنیم، جایی که تأمین آب و برق آن در آینده مشکل نباشد، محلی که ترانزیت مواد اولیه و صادرات محصولات با حداقل هزینه و زمان انجام شود». طرح این جمله از سوی مسعود پزشکیان به یکی از نقطه عطف‌های دولت چهاردهم تبدیل شد و مورد استقبال بسیاری از کارشناسان اقتصادی قرار گرفت، و نام مکران را بر سر زبان‌ها انداخت. تقویت اقتصاد دریامحور و توسعه سواحل مکران با تاکید بر «تقویت اقتصادهای بومی منطقه»، «تأمین زیرساخت‌های لازم در حوزه انرژی با تکیه بر انرژی‌های تجدیدپذیر»، «تسریع در تکمیل کریدورهای مواصلاتی منطقه با همکاری شرکای بین‌المللی» و «جذب و متمرکز کردن سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در مکران» محور اصلی سخنان رئیس‌جمهور و معاونینش بود.
ضرر استقرار صنایع در مناطق کم‌آب میانه کشور
در شرایطی‌که بحران آب شدت گرفته و نگرانی از کمبود جدی آب و امکان قطعی در تابستان پیش رو بیش از پیش شده است، انتقال صنایع آب‌بر به مناطقی مانند مکران می‌تواند از این مشکل گره‌گشایی کند. در حال حاضر صنایع بزرگی مانند فولاد مبارکه، ذوب‌آهن و کارخانجات کاشی‌سازی و سیمان در اطراف اصفهان، یزد و نیشابور مستقر هستند؛ شهرهایی که به‌طور جدی با مشکل آب مواجه هستند. علاوه‌بر کمبود آب خانگی، خود این صنایع نیز تحت تاثیر کمبود آب در معرض خطر تعطیلی قرار دارند. زیرساخت‌های مورد نیاز در این منطقه وجود ندارند و انتقال صنایع بزرگ مانند صنایع فولاد از مناطق کم‌آب میانی کشور به سواحل مکران هزینه بسیار کلانی روی دوش دولت و بخش خصوصی تحمیل خواهد کرد. ایجاد یک منطقه صنعتی در سواحل مکران مانند اتفاقی‌که در عسلویه افتاد، نیازمند زیرساخت‌های فنی و ساختمانی گسترده است؛ از ساخت کارخانجات تا مناطق مسکونی برای اسکان کارکنان. یکی از کارشناسان اقتصادی می‌گوید به تازگی کارخانه فولاد جدیدی در اطراف نیشابور تاسیس شده است؛ یکی از کم‌آب‌ترین مناطق ایران. اجرای چنین سیاست‌هایی نشان می‌دهد نه دولت و نه بخش خصوصی عزم جزمی برای انتقال صنایع به مناطق کم‌آب ندارند. حداقل در کوتاه‌مدت نباید انتظار چنین چیزی را داشت.
همبستگی تهدید امنیت آبی و صنعتی
طول سواحل مَکران حدود ۱۰۰۰ کیلومتر است که از بندر گواتر در شرق استان سیستان و بلوچستان تا بندرعباس در استان هرمزگان امتداد دارد. بخش بزرگی از این منطقه به دلیل وجود صخره‌های گسترده و نبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل، جاده و برق قابلیت بهره‌برداری ندارند. اما حدود ۵۰ هزار هکتار از این سواحل ظرفیت ایجاد شهرک‌های صنعتی، پالایشگاه‌ها، و بنادر تجاری را دارند. عبدالوهاب سهل‌آبادی، رئیس خانه صمت ایران، درباره نقش صنایع در مصرف آب می‌گوید: منابع آبی کشور را عمدتاً در اختیار صنایعی گذاشته‌ایم که خودشان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده آب هستند؛ از جمله صنایع فولادی. نکته نگران‌کننده اینجاست که بسیاری از این صنایع در مناطقی بدون امکان تامین پایدار آب یعنی در مرکز ایران و بدون توجه به اقلیم و ظرفیت‌های زیستی، ایجاد شده‌اند؛ حال نه‌تنها این تصمیمات غلط را اصلاح نکردیم که همان صنایع را هم توسعه داده‌ایم. این رویکرد، در بلندمدت امنیت آب و امنیت صنعتی کشور را توامان تهدید می‌کند. وی در ادامه افزود: صنایع آب‌بر باید در اطراف خلیج فارس و دریای عمان مستقر شوند. باید از آب دریا استفاده کرد، بازچرخانی را جدی گرفت و از تجربیات جهانی بهره برد.
تجربه موفق کشورهای حاشیه خلیج‌فارس
کشورهای حاشیه خلیج‌فارس تجربه موفقی در این زمینه دارند. امارات متحده عربی با ایجاد منطقه جبل‌علی توانسته است سرمایه چندین شرکت بزرگ بین‌المللی را جذب کرده و آن منطقه را به قطب صنایع بزرگی همچون فولاد، پتروشیمی و مونتاژ خودرو تبدیل کند. عربستان نیز تجربه مشابهی دارد؛ این کشور موفق شد با اتصل به دریا و ایجاد خطوط حمل‌ونقل بین‌المللی شهر صنعتی جُبَیل در سواحل خلیج‌فارس را با تمرکز بر صنایع نفت و پتروشیمی به یکی از بزرگ‌ترین شهرهای صنعتی دنیا تبدیل کند. در عمان نیز منطقه اقتصادی ویژه دقم با تمرکز بر انرژی، پتروشیمی و لجستیک، و منطقه صحار هم به‌عنوان بندر صنعتی با حضور صنایع آلومینیوم، فولاد و سیمان ایجاد شده و توانسته سرمایه‌گذاری خارجی گسترده‌ای جذب کند.
اخبار برگزیدهصنعت و معدنلینک کوتاه :