تهران، بیت‌کوین ۲۰۱۰ نیست؛ روایتی از آن‌چه بلومبرگ واقعاً گفت
برخلاف برداشت‌های هیجانی از تیتر جنجالی بلومبرگ، نه اقتصاد ایران در آستانه جهش است و نه بورس تهران بهشت بعدی سرمایه‌گذاری.
جهان صنعت نیوز – گزارش هفته گذشته پادکست مالی Odd Lots از بلومبرگ با تیتر «سرمایه‌گذاری در تهران شبیه بیت‌کوین در سال ۲۰۱۰ است» در فضای مجازی فارسی، طوفانی به پا کرد. برخی فعالان شبکه‌های اجتماعی، این تیتر را نشانه‌ای از «آغاز جهش اقتصادی ایران» تعبیر کردند؛ آن هم در شرایطی که اقتصاد کشور با تورم مزمن، فرار سرمایه، بی‌اعتمادی و تحریم‌های گسترده دست‌وپنجه نرم می‌کند.
اما اگر متن اصلی گزارش را بخوانیم، روایت کاملاً متفاوتی به دست می‌آید؛ نه ستایش از اقتصاد ایران، بلکه شرح دشواری‌های سرمایه‌گذاری در بازاری پرریسک، بسته و غیرشفاف با اشاره به یک سرمایه‌گذار غربی که هنوز از درگیر شدن در آن ناامید نشده است.
بازیگر اصلی کیست؟ ماجیج وجتال، سرمایه‌گذار ماندگار یا ماجراجوی تنها؟
ماجیج وجتال، مدیر صندوق سرمایه‌گذاری AmtelonCapital، در پادکست بلومبرگ توضیح می‌دهد که چرا علی‌رغم تمامی موانع، هنوز به بازار سرمایه ایران علاقه دارد. تجربه او از حضور چندساله در بورس تهراناز سودهای هنگفت تا مشکلات تحریم و ارتباطات اینترنتی در بمباران اخیر—در گزارش با لحنی کنجکاوانه اما محتاط ارائه شده است.
در این گفت‌وگو، هیچ نشانی از «جهش قریب‌الوقوع اقتصاد ایران» دیده نمی‌شود. وجتال حتی تأکید می‌کند که سرمایه‌گذاری در ایران صرفاً برای افرادی ممکن است که بتوانند با ریسک بسیار بالا، قطع ارتباطات، نبود داده‌های شفاف، و فشارهای سیاسی خارجی کنار بیایند.
ماجیج وجتال، سرمایه‌گذار ۳۶ ساله لهستانی، چهره‌ای ناآشنا اما شناخته‌شده در بازار سرمایه ایران است؛ کسی که در سال‌های پس از توافق برجام و همزمان با دوران رونق بورس تهران، با راه‌اندازی صندوق سرمایه‌گذاری AmtelonCapital فعالیت خود را در بازار سهام ایران آغاز کرد. او سابقه تحلیل‌گری در شعبه سیتی‌گروپ در ورشو و معامله‌گری در جی‌پی مورگان لندن را در کارنامه دارد و پس از بازگشت به لهستان و تأسیس صندوق اختصاصی، به تهران سفر کرد و با سرمایه‌گذاری در صنایع متنوعی چون پتروشیمی، فولاد، مواد غذایی و فناوری، سرمایه خود را طی سه سال بیش از پنج برابر افزایش داد. صندوق او به نمایندگی از سرمایه‌گذارانی از شش کشور اروپایی، حدود ۱۳.۵ میلیون دلار از دارایی‌های خود را وارد بورس تهران کرده بود و برای فرار از محدودیت‌های تحریمی، عمدتاً با یورو کار می‌کرد. وجتال از جمله معدود سرمایه‌گذاران خارجی بود که به‌صورت مستمر و فیزیکی به ایران سفر می‌کرد و به اعتقاد خودش، بازار سرمایه ایران «ارزان‌ترین بازار سودآور جهان» در آن سال‌ها بود.
تشبیه به بیت‌کوین ۲۰۱۰؛ قیاس جسورانه اما نه تحسین‌گرانه
مفهوم اصلی این قیاس این نیست که «بورس تهران به‌زودی منفجر خواهد شد» یا «بورس تهران در آستانه صعود تاریخی است». تشبیه تهران به بیت‌کوین ۲۰۱۰ در واقع بیان سختی ورود، نبود زیرساخت، ریسک بالا و پاداش بالقوه است
وجتال می‌گوید همان‌طور که در سال‌های اولیه بیت‌کوین تنها معدودی می‌توانستند آن را بخرند و نگه‌داری کنند، ورود به بازار ایران نیز نیازمند مهارت فنی، صبر، روابط محلی و آمادگی برای تحمل عدم قطعیت‌های شدید است. اما این بدان معنا نیست که موفقیت قطعی است؛ بلکه تنها اشاره به یک فرصت پنهان در دل پیچیدگی‌هاست.
واقعیت اقتصاد ایران در گزارش بلومبرگ: سخت، پرپتانسیل، اما قفل‌شده
برخلاف برداشت‌های رایج، بلومبرگ در این گزارش کوچک‌ترین نشانه‌ای از رشد زودهنگام یا خروج ایران از بحران اقتصادی ارائه نمی‌دهد. بلکه تصویری ارائه می‌شود از یک اقتصاد با پتانسیل بالا ولی محصور در حصارهای خودساخته.
در پایان گفت‌وگو، وجتال یک شرط مهم را تکرار می‌کند: «اگر روزی شرایط سیاسی تغییر کند و ایران به نظام مالی بین‌المللی بازگردد، آن زمان فرصت بزرگ بازبینی قیمت دارایی‌ها فراهم خواهد شد.»
به بیان دیگر، فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بازار ایران مشروط به گشایش ساختاری و سیاسی هستند، نه محصول فضای کنونی. این درست برخلاف قرائت‌های غلطی است که تیتر را نشانه‌ای از نزدیک بودن یک «جهش اقتصادی» گرفته‌اند.
اخبار برگزیدهبورسلینک کوتاه :