کشت مدرن و گلخانه‌ای؛ راهکار مقابله با بحران آب در بخش کشاورزی
بهره‌وری آب در کشاورزی استان تهران به بیش از ۲.۸ کیلوگرم محصول به ازای هر مترمکعب آب رسیده است که نشان‌دهنده عملکرد بهینه‌تر این استان نسبت به میانگین کشوری (۱.۵ کیلوگرم) است. در عین حال، مشکلاتی مانند ضعف در مکانیزاسیون، عمر بالای ناوگان تراکتوری و کمبود تجهیزات مدرن، به‌ویژه در سایر استان‌ها، مانع از افزایش بهره‌وری در سطح کشور شده است. کارشناسان معتقدند که برای بهبود بهره‌وری، گسترش کشت گلخانه‌ای و تقویت زیرساخت‌های کشاورزی ضروری است.
هما میرزایی- جهان صنعت نیوز: طبق آماری که رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان تهران اعلام کرده است، براساس آمار منتشرشده، میانگین بهره‌وری آب در بخش کشاورزی استان تهران به بیش از ۲.۸ کیلوگرم محصول به ازای هر مترمکعب آب رسیده است، در حالی‌که این شاخص در بخش تولیدات زراعی و باغی استان ۲.۱۵ کیلوگرم بر مترمکعب گزارش شده است. این در حالی است که میانگین بهره‌وری آب در کل کشور حدود ۱.۵ کیلوگرم محصول به ازای هر مترمکعب آب مصرفی است. اختلاف قابل توجه این شاخص نشان می‌دهد که کشاورزی استان تهران در مقایسه با میانگین کشوری از عملکرد به‌مراتب بهینه‌تری در مصرف منابع آبی برخوردار است. استفاده از شیوه‌های نوین آبیاری، توسعه کشت گلخانه‌ای و انتخاب محصولات کم‌آب‌بر از جمله عواملی است که می‌تواند در افزایش بهره‌وری آب در این استان مؤثر بوده باشد.
اما دلایل این اختلاف میان استان‌ها چیست؟ آیا تفاوتی میان امکانات دریافتی استان‌های مختلف وجود دارد؟ راه‌حل کنترل و افزایش بهره‌وری آب کشاورزی در شرایط بحرانی فعلی کدام است؟ برای پاسخ به این سوالات با محمد رضا ترابی موسوی، نایب رئیس اول کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران گفت‌وگویی انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید.
کشت گلخانه‌ای؛ ۱۰۰۰ کیلوگرم محصول به ازای یک لیتر آب در ثانیه
بهره‌وری آب در بخش کشاورزی بسته به پر محصول بودن و یا کم محصول بودن سال کشاورزی متغیر است، و نمی‌توان درصد ثابتی برای استان‌های مختلف اعلام کرد. برخی استان‌ها در بحث کشت مدرن و گلخانه‌ای پیشرفت بیشتری داشتند و به بهره‌وری بالاتری دست پیدا کرده‌اند. برای مثال در کشت گلخانه‌ای می‌توان در هر هکتار به ازای یک لیتر آب در ثانیه ۱۰۰۰ کیلوگرم محصول تولید کرد. این رقم نشان‌دهنده بهره‌وری بالا است. اگر بتوانیم این کشت گلخانه‌ای و مدرن را به سرتاسر کشور گسترش دهیم، خودبه‌خود بهره‌وری نیز بالا خواهد رفت.
تصور نمی‌کنم وزارت جهاد کشاورزی تبعیضی در تخصیص زیرساخت‌ها و امکانات میان استان‌های مختلف قائل باشد. اما توانمندی خود استان‌ها با یکدیگر متفاوت است. اگر بهره‌وری تهران نسبت به سایر استان‌ها بالاتر است، مطمئن باشید به دلیل رواج داشتن کشت گلخانه‌ای است؛ که با مصرف کم و تولید بالا تراز کشاورزی را مثبت می‌کند.
بهره‌وری؛ رمز افزایش قدرت رقابت و ارزش افزوده
در کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران مبحث بهره‌وری و تولید بهینه در دستور کار قرار گرفته و به‌طور جدی در حال پیگیری است. اگر به این هدف دست پیدا کنیم، قدرت رقابت و ارزش افزوده تولیدات کشاورزی در بازارهای جهانی نیز بیشتر خواهد شد. تصور کنید با یک میزان ثابت آب، به جای ۱۰۰ کیلوگرم محصول ۵۰۰ کیلوگرم محصول تولید شود. در اینصورت هزینه تولید پایین آمده و قدرت رقابت بیشتر خواهد شد.
عمر ناوگان تراکتوری ایران بالای ۳۰ سال است
مکانیزاسیون کشاورزی در ایران بسیار ضعیف است. عموما کشاورزان را محکوم به مصرف کردن منابع آب کشور می‌کنند، اما نمی‌گویند چرا به کشاورز تکنولوژی روز دنیا را نمی‌دهیم، و یا چرا زیرساخت‌های بهره‌وری را افزایش نداده‌ایم. عمر ناوگان تراکتوری ما در بخش کشاورزی بالای ۳۰ سال است. وقتی اجازه واردات ماشین‌آلات به روز و مدرن را نمی‌دهیم، چه‌گونه توقع داریم بهره‌وری افزایش پیدا کند؟
تحریم و ضعف مدیریت داخلی کار را به اینجا رسانده است
امنیت غذایی کشور و تامین کالاهای اساسی وابسته به کشاورزی است. برای مثال ما سالانه ۱۳ میلیون تن گندم تولید می‌کنیم؛ این تولید آب نیاز دارد. با امکانات فعلی که به دلیل تحریم‌ها تکنولوژی روز وارد کشور نمی‌شود، شاید بتوان ۱۰ الی ۲۰ درصد در مصرف آب کشاورزی صرفه‌جویی کرد. فارغ از مشکلات خارجی، در داخل نیز ضعف مدیریتی گسترده است؛ برای مثال اکثر استان‌ها سال‌هاست منتظر دریافت وام مکانیزاسیون هستند. به‌طور کلی وظیفه هر ایرانی از کشاورز تا صنعتگر است که در شرایط فعلی در مصرف آب صرفه‌جویی کند تا از بحران خارج شویم.
اخبار برگزیدهصنعت و معدنلینک کوتاه :