حاشیه‌نشینی کارگری؛ مسکن کارگران کجاست؟
افزایش بی‌رویه قیمت مسکن و اجاره‌بها، کارگران را در تنگنای معیشتی شدید قرار داده و با بلعیدن ۶۰ تا ۷۰ درصد از حقوق آن‌ها، مسکن را به بزرگ‌ترین کابوس زندگی این قشر تبدیل کرده است.
جهان صنعت نیوز، افزایش سرسام‌آور قیمت مسکن طی سال‌های اخیر، زندگی کارگران را با چالش‌های جدی روبه‌رو کرده است. در شرایطی که دستمزد کارگران تنها اندکی بالاتر از حداقل حقوق تعیین‌شده است، هزینه‌های اجاره یا خرید مسکن از توان این قشر فراتر رفته و آن‌ها را به سمت حاشیه‌نشینی و زندگی در مناطق کم‌برخوردار سوق داده است.
بر اساس اعلام مرکز آمار ایران و وزارت کار، بین ۵۵ تا ۷۰ درصد از حقوق ماهانه کارگران صرف اجاره مسکن می‌شود. این رقم در کلان‌شهرهایی مثل تهران، کرج، مشهد و شیراز به مرز هشدار رسیده است و دیگر مجالی برای تأمین سایر هزینه‌های زندگی باقی نمی‌گذارد.
طی سال‌های گذشته دولت‌ها وعده‌های زیادی برای بهبود وضعیت مسکن کارگران داده‌اند، اما اکثر این طرح‌ها یا اجرا نشده‌اند یا اثربخشی قابل توجهی نداشته‌اند. نمونه بارز آن، وام ودیعه مسکن است که با نرخ سود بالا عملاً به بدهکاری بیشتر کارگران منجر شده است. در وام ۲۱۰ میلیونی، کارگران باید طی ۵ سال، ۱۴۵ میلیون تومان سود پرداخت کنند؛ رقمی که برای بسیاری از آن‌ها غیرقابل بازپرداخت است.
۳۰۰ هزار مسکن کارگری روی کاغذ
دولت چهاردهم وعده ساخت ۳۰۰ هزار واحد مسکونی ویژه کارگران را داده که قرار است در جوار شهرک‌های صنعتی ساخته شوند. با این حال، فعالان کارگری تأکید دارند که تا امروز هیچ اقدام ملموسی در این راستا صورت نگرفته و این وعده نیز مانند موارد قبلی به طرحی تبلیغاتی تبدیل شده است.
سکونت در مناطق حاشیه‌ای، نه‌تنها هزینه رفت‌وآمد و دسترسی به خدمات شهری را افزایش داده، بلکه کیفیت زندگی، بهره‌وری شغلی و سلامت روانی کارگران را نیز تهدید می‌کند. افزایش آسیب‌های اجتماعی مانند اعتیاد و بزهکاری در این مناطق نیز از پیامدهای غفلت در سیاست‌گذاری‌های مسکن است.
محمدرضا تاجیک، رئیس مجمع کارگران استان تهران، ضمن انتقاد از عملکرد دولت در حوزه مسکن گفت: «مسکن، گران‌ترین بخش هزینه‌ای زندگی کارگران شده و نبود نهادهای حرفه‌ای اجاره‌داری و نظارت ناکافی بر بازار، وضعیت را پیچیده‌تر کرده است.» او خواستار سقف‌گذاری سالانه برای اجاره‌بها و توسعه بازار مسکن استیجاری با نرخ حمایتی شد.
راهکارهای خروج از بحران
کارشناسان معتقدند برای رفع بحران مسکن کارگران باید مجموعه‌ای از سیاست‌های حمایتی و اجرایی به‌کار گرفته شود:
- ساخت مسکن ارزان‌قیمت متناسب با قدرت خرید کارگران
- افزایش حق مسکن و هم‌افزایی بین دولت و کارفرمایان
- توسعه حمل‌ونقل عمومی در مناطق حاشیه‌ای
- ایجاد نهادهای اجاره‌داری حرفه‌ای با نرخ‌های کنترل‌شده
- نظارت مؤثر بر بازار اجاره و جلوگیری از سوداگری
تاجیک در پایان یادآور شد: «کارگران شریف‌ترین قشر جامعه‌اند و تأمین مسکن مناسب برای آن‌ها نه‌فقط یک مطالبه معیشتی، بلکه موضوعی ملی است. اگر این بحران حل نشود، نابرابری اجتماعی، مهاجرت معکوس و بحران‌های عمیق‌تری در انتظار جامعه خواهد بود.
مسکنلینک کوتاه :