اروپا در آستانه بحران جذب کربن؛ جنگل‌ها رو به افولند

جهان صنعت نیوز، جنگل‌ها که حدود ۴۰ درصد از مساحت خشکی‌های اتحادیه اروپا را پوشش می‌دهند، بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۲ حدود ۱۰ درصد از انتشار کربن ناشی از فعالیت‌های انسانی در این قاره را جذب کرده‌اند. اما مطالعات جدید نشان می‌دهد که این «مخازن طبیعی کربن» به طور فزاینده‌ای رو به تضعیف هستند.

تداوم این روند، موجب کاهش ۲۷ درصدی جذب کربن بین سال‌های ۲۰۲۲-۲۰۲۰ نسبت به میانگین دوره ۲۰۱۰-۲۰۱۴ شده است و پیش‌بینی می شود در سال ۲۰۵۰، کاهش بیشتری در جذب کربن توسط جنگل‌ها رخ دهد.

علل کاهش جذب کربن در جنگل‌های اروپا

بین سال‌های ۱۹۵۰ تا ۲۰۲۰، جنگل‌های اتحادیه اروپا شاهد رشد قابل توجهی بود که در نتیجه آن، توده زیستی بیش از دو برابر شد و ظرفیت جذب کربن تقریباً سه برابر افزایش یافت.

این رشد مرهون عوامل مختلفی از جمله برنامه‌های جنگل‌کاری پس از جنگ جهانی، بهبود روش‌های مدیریت جنگل، جایگزینی سوخت‌های فسیلی به جای چوب و افزایش نیتروژن ورودی به اکوسیستم بود.

عوامل کاهش فعلی جذب کربن

از جمله عوامل کاهش فعلی جذب کربن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱- افزایش برداشت چوب: فعالیت‌های چوب‌برداری شدت گرفته‌اند

۲- تغییرات اقلیمی: موج‌های گرمایی و خشکسالی‌های مکرر، اختلال در رشد گیاهان، کاهش زیست‌توده درختان و ظرفیت جذب دی اکسید کربن

۳- تهدیدهای طبیعی تشدیدشده: طغیان آفات، طوفان‌های شدید، خشکیدگی درختان، آتش‌سوزی‌های جنگلی

۴- انعطاف‌پذیری پایین جنگل‌ها: ۳۰ درصد جنگل‌ها تک‌کِشتی هستند، اکوسیستم‌های تک‌کشتی در برابر تغییرات اقلیمی و آفات آسیب‌پذیرترند

پروفسور مارکوس رایشستاین از مؤسسه ماکس پلانک برای بیوژئوشیمی در یِنا آلمان هشدار می‌دهد: تحقیقات ما از سال ۲۰۰۳ و موج گرمای آن سال درباره این اثرات هشدار داده بود. اکنون تأیید شده که تغییرات اقلیمی نه‌تنها به‌صورت کوتاه‌مدت بر اکوسیستم‌ها تأثیر می‌گذارند، بلکه در بلندمدت نیز ظرفیت جذب کربن جنگل‌های ما را تضعیف می‌کنند.

البته این مشکل منحصر به اروپا نیست و تحقیقات مؤسسه ماکس پلانک نشان داده است که جنگل‌های بارانی آمازون نیز با کاهش مشابهی در جذب کربن مواجه شده‌اند.

راهکارهای پیشنهادی برای حفظ مخازن کربن جنگلی

۱- کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای: تسریع انتقال به انرژی‌های پاک، بهبود بهره‌وری انرژی در صنایع

۲- مدیریت هوشمند جنگل‌ها: توسعه جنگل‌های چندگونه‌ای مقاوم به تغییرات اقلیمی، بهینه‌سازی روش‌های برداشت چوب با رویکرد پایدار، اجرای برنامه‌های احیای اکوسیستم‌های آسیب‌دیده

۳- پایش و نظارت پیشرفته: ایجاد سیستم‌های مانیتورینگ بلادرنگ ذخایر کربن، توسعه سامانه‌های هشدار زودهنگام برای سلامت جنگل‌ها، استفاده از فناوری‌های سنجش از دور و هوش مصنوعی

پروفسور رایشستاین هشدار می‌دهد که تکیه صرف بر مخازن طبیعی کربن خطرناک است. کاهش واقعی انتشار گازهای گلخانه‌ای دو مزیت دارد: هم از شدت رویدادهای اقلیمی می‌کاهد، هم به جنگل‌ها فرصت می‌دهد تا دوباره ظرفیت جذب کربن خود را بازیابند.

چشم‌انداز آینده

پژوهشگران این طرح معتقدند که با ترکیب به موقع مقررات الزام‌آور و مشوق‌های اقتصادی، اتحادیه اروپا می‌تواند روند کاهشی مخازن کربن جنگلی را معکوس کند، سهم مورد انتظار جنگل‌ها در بی‌طرفی کربن تا ۲۰۵۰ را حفظ کرده و الگویی برای مدیریت پایدار جنگل‌ها در سطح جهانی ارائه دهد.

نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که با رویکردی یکپارچه شامل سیاست‌گذاری هوشمند، مدیریت اکوسیستم‌محور و پژوهش‌های هدفمند، می‌توان آینده‌ای پایدار برای جنگل‌های اروپا و عملکرد حیاتی آنها در تنظیم اقلیم زمین متصور بود.

منبع: ایرنا

دانش و فناوری