تعرفه‌های ترامپ پروژه اف-۳۵ را لرزاند؛ متحدان آمریکا قراردادهای میلیاردی را لغو می‌کنند

سوئیس نیز تحت فشارهای سیاسی گسترده به دلیل تعرفه ۳۹ درصدی آمریکا بر صادراتش، در حال بررسی لغو خرید ۳۶ فروند F-35 است. هند نیز به دلیل افزایش تعرفه‌های آمریکا بر کالاهایش تا ۵۰ درصد، خرید خودروهای رزمی و موشک‌های ضدتانک آمریکایی را به حالت تعلیق درآورده است.

این اقدامات که در دو هفته اخیر رخ داده‌اند، نشان‌دهنده تبعات سیاست‌های اقتصادی ترامپ در پایتخت‌های متحد آمریکا است که دولت‌ها را وادار به بازنگری در روابط دفاعی با این کشور کرده است. این تحرکات همچنین نگرانی‌هایی را در صنعت دفاعی آمریکا برانگیخته، زیرا این نوع حمایت‌گرایی ممکن است به تلافی، کاهش فروش تسلیحات و تضعیف جایگاه آمریکا به‌عنوان بزرگ‌ترین تأمین‌کننده تسلیحات جهان منجر شود.

جیم تاون‌سند، مقام سابق پنتاگون، تعرفه‌های آمریکا را «توهین آشکار» به متحدان این کشور توصیف کرد که سال‌ها به خرید تجهیزات آمریکایی تشویق شده‌اند. او افزود: «همه این کشورها از رفتار آمریکا احساس آسیب کرده‌اند.»

جت F-35 ساخت شرکت لاکهید مارتین به دلیل زنجیره تأمین جهانی با بیش از ۱۰۰ تأمین‌کننده، به شدت در برابر این نوسانات اقتصادی آسیب‌پذیر است. سفارش‌های بزرگ خارجی هزینه هر جت را کاهش می‌دهند و لغو سفارش‌ها می‌تواند قیمت‌ها را برای همه افزایش دهد. ارزش سفارش‌های اسپانیا و سوئیس حدود ۱۵ میلیارد دلار برای چند ده فروند هواپیما بود.

اسپانیا

اسپانیا اعلام کرده به جای F-35، به سمت یوروفایتر تایفون (ساخت بریتانیا، آلمان، ایتالیا و اسپانیا) و سیستم رزمی هوایی آینده (FCAS) فرانسوی-آلمانی که برای دهه ۲۰۴۰ برنامه‌ریزی شده، حرکت خواهد کرد. مقامات اسپانیایی نیاز به خودکفایی صنعتی، تقویت زنجیره‌های تأمین اروپایی و شرکای قابل‌اعتمادتر را دلیل این تصمیم عنوان کردند. به گفته یک مقام ارشد اتحادیه اروپا، این اقدام برای پدرو سانچز، نخست‌وزیر اسپانیا، از نظر سیاسی نیز به دلیل جلب حمایت پایگاه چپ‌گرای دولتش مفید بوده است.

در سوئیس، خرید ۳۶ فروند F-35 در سال ۲۰۲۱ با تنها ۵۰.۱ درصد حمایت در یک همه‌پرسی تصویب شد و تعرفه‌های جدید آمریکا این بحث را دوباره شعله‌ور کرده است. قانون‌گذاران سوئیسی خواستار لغو این خرید شده‌اند، اما دولت روز چهارشنبه تصمیم به ادامه خرید گرفت و بررسی نهایی را به نوامبر موکول کرد. مقامات سوئیسی اعلام کردند به دلیل عدم توافق آمریکا بر قیمت ثابت، قرارداد در معرض افزایش هزینه‌ها تا ۱.۶ میلیارد دلار به دلیل تورم، هزینه مواد اولیه و تعرفه‌ها قرار دارد.

پرتغال نیز به دلیل تردید در مورد قابلیت اطمینان آمریکا، تصمیم‌گیری درباره خرید F-35 را به تعویق انداخته است. در مقابل، لاکهید مارتین اعلام کرد که بریتانیا، دانمارک و بلژیک اخیراً قصد خود برای خرید حداقل ۱۰ فروند F-35 را تأیید کرده‌اند. سخنگوی این شرکت، ژاکلین لورنزتی، گفت: «فروش‌های نظامی خارجی معاملات دولت با دولت است و بهتر است توسط دولت‌های آمریکا یا کشورهای مربوطه بررسی شود.»

افزایش تعرفه ها

کاخ سفید از تعرفه‌های ترامپ به‌عنوان منفعت اقتصادی دفاع کرد و اظهار داشت که او تعهد ناتو به هزینه دفاعی ۵ درصد تولید ناخالص داخلی را پیش برده که به نفع شرکت‌های تسلیحاتی آمریکا خواهد بود. کوش دسای، سخنگوی کاخ سفید، گفت: «ترامپ بیش از هر رئیس‌جمهور دیگری در دهه‌های اخیر از پایگاه صنعتی نظامی آمریکا حمایت کرده و فروش تسلیحات آمریکایی به متحدان ناتو میلیاردها دلار برای شرکت‌های آمریکایی به ارمغان خواهد آورد.»

یک مقام سابق پنتاگون که نخواست نامش فاش شود در گفت‌وگو با پولیتیکو اظهار داشت که لغو سفارش‌های اسپانیا یا سوئیس تأثیر فوری بر تولید نخواهد داشت، زیرا این هواپیماها تا بیش از یک سال آینده به خط تولید نمی‌رسند و مشتریان دیگر می‌توانند جای آن‌ها را پر کنند.

با این حال، کاهش مداوم خریداران خارجی ممکن است قیمت کل ناوگان را افزایش دهد. این خطر بر پروژه F-35 که در حال حاضر با مشکلاتی مواجه است، فشار بیشتری وارد می‌کند. برای مثال، بازسازی پایگاه هوایی بوخل در آلمان برای میزبانی بیش از ۳۶ فروند F-35، هزینه‌ای از ۱.۵ میلیارد دلار به حدود ۲.۳ میلیارد دلار افزایش یافته است.

تولید تسلیحات توسط اروپا

تعرفه‌ها و فشارهای عمومی ترامپ همچنین جاه‌طلبی‌های اروپا برای تولید تسلیحات داخلی را تقویت کرده است، اما مقامات اروپایی هشدار می‌دهند که صنعت دفاعی اتحادیه اروپا در کوتاه‌مدت قادر به جایگزینی کامل تسلیحات آمریکایی نیست و این تغییر باید تدریجی باشد.

این تبعات فراتر از اروپا نیز گسترش یافته است. به گزارش رویترز، هند خرید تسلیحاتی از جمله خودروهای رزمی استرایکر و موشک‌های ضدتانک جاولین را به دلیل تعرفه ۵۰ درصدی آمریکا بر کالاهای هندی در واکنش به خرید نفت روسیه به تعویق انداخته است.

زنجیره‌های تأمین تسلیحات، به‌ویژه برای F-35 که یک جت جنگنده نسل ششم با ویژگی‌های رادارگریزی، حسگرهای پیشرفته و چندمنظوره است، پیچیده و ظریف هستند. ریچارد ابولافیا، مدیر شرکت مشاوره دفاعی آئرودینامیک در مصاحبه با پولیتیکو هشدار داد: «حتی اگر دولت جدیدی بخواهد این خسارات را جبران کند، بازسازی اعتماد زمان زیادی می‌برد، در حالی که این صنعت بر پایه اعتماد بنا شده است.»

تسنیم