روی دیگر پنل خورشیدی ؛ آفتاب برای ثروتمندان، قبض‌های سنگین برای فقرا

جهان صنعت نیوز، پاکستان در قلب کشاورزی خود، به‌ویژه در ایالت پنجاب، شاهد انفجار استفاده از انرژی خورشیدی است. از مساجد و کارخانه‌ها گرفته تا مزارع کوچک، همه به پنل‌های خورشیدی روی آورده‌اند. کشاورزان با پمپ‌های خورشیدی زمین‌های خشک را به مزارع سبز تبدیل کرده‌اند و برخی حتی به درآمدی رسیده‌اند که فرزندانشان را برای تحصیل به خارج بفرستند.

تنها طی دو سال، خورشید از پنجمین منبع برق پاکستان به رتبه نخست صعود کرده و اکنون نزدیک به یک‌چهارم برق کشور را تأمین می‌کند. این جهش با کاهش قیمت جهانی پنل‌ها و واردات انبوه از چین آغاز شد. ثروتمندان و کشاورزان مرفه با حمایت یارانه‌های دولتی به‌سرعت به سمت این انرژی رفتند و بسیاری کاملاً از شبکه فرسوده ملی جدا شدند.

فقرای بدون پنل و قبوض سنگین

اما حدود ۴۵ درصد از مردم پاکستان زیر خط فقر زندگی می‌کنند و توان خرید سیستم خورشیدی را ندارند. خروج مشترکان ثروتمند از شبکه موجب شده جمعیت باقی‌مانده کوچک‌تر، فقیرتر و تحت فشار هزینه‌های گزاف نیروگاه‌های قدیمی شوند. هزینه برق بین سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۴ تقریباً دو برابر شد و خانواده‌های فقیر برای پرداخت قبض مجبور به کاهش هزینه‌های ضروری مانند غذا شدند. یکی از کشاورزان می‌گوید: «باید انتخاب کنم؛ یا غذای خانواده یا برق.»

میراث مدیریت ضعیف

کارشناسان ریشه بحران را در بی‌برنامگی گذشته می‌دانند. در دهه‌های ۱۹۹۰ و ۲۰۱۰، دولت برای رفع خاموشی‌های گسترده به‌سرعت نیروگاه‌های زغال‌سنگی ساخت و میلیاردها دلار وام گرفت، اما قراردادها دولت را ملزم به پرداخت هزینه ظرفیت حتی در صورت عدم استفاده از برق می‌کرد. امروز این بدهی حدود ۵.۶ میلیارد دلار است و بار آن بر دوش مصرف‌کنندگان مانده است.

در شمال پنجاب، زادگاه بسیاری از ژنرال‌های ارتش، خانه‌های لوکس با دیوارهای بلند و پنل‌های خورشیدی در تضاد آشکار با خانه‌های فقراست. در همین مناطق، کشاورزان مرفه با یارانه‌های دولتی ۶۰ درصدی پنل‌ها را نصب کرده‌اند و از فروش برق مازاد به دولت سود می‌برند؛ در حالی‌که همسایگان فقیرشان با قبض‌های سنگین دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

چه باید کرد؟

وزیر نیروی پاکستان اعتراف کرده که سیاست خرید برق مازاد از مشترکان خورشیدی، عملاً سود کلانی برای ثروتمندان و هزینه سنگینی برای بقیه ایجاد کرده است. کارشناسان پیشنهاد می‌دهند دولت به جای تکیه بر نیروگاه‌های فسیلی، یارانه‌ها را به سمت تولید داخلی پنل خورشیدی، توسعه باتری‌ها و مدرن‌سازی شبکه برق هدایت کند. در غیر این صورت، انقلاب خورشیدی به‌جای کاهش نابرابری، به شکافی عمیق‌تر در جامعه منجر خواهد شد.

اخبار برگزیدهنفت و پتروشیمی