طرح سهمیه بندی و کارت سوخت به کجا می رسد؟

جهان صنعت نیوز:   با گذشت نزدیک به دو ماه از اجرای این طرح هنوز مشخص نیست که وزارت نفت به دنبال چیست در حالی که دولت بر ادامه این طرح مصر است و بنا بر گفته‌های اخیر وزیر نفت  سهمیه کارت جایگاه‌داران به زودی از ۳۰ به ۲۰ و تا ۱۵ لیتر در روز  نیز کاهش خواهد یافت  تا مردم انگیزه بیشتری برای استفاده از کارت‌های شخصی خود داشته باشند، اما گزارش رسمی هم از نتیجه اجرای دو ماه گذشته این طرح منتشر نمی‌شود.

به گفته برخی از جایگاه‌داران کاهش سهمیه کارت سوخت جایگاه‌داران صرفا منجر به افزایش تعداد نوبت‌های سوخت‌گیری با کارت سوخت جایگاه‌داران توسط مردم شده و این  امر علاوه بر نارضایتی مردم، سبب افزایش زمان سوخت‌گیری خودروها در جایگاه‌های سوخت و به تبع آن افزایش مصرف این فرآورده نفتی در کشور ‌شده است .

در همین راستا نایب‌رییس و عضو هیات‌مدیره اتحادیه جایگاه‌داران سوخت علاوه بر تایید این نارضایتی‌ها از سوی مردم به «جهان‌صنعت نیوز» گفت: در حال حاضر ما می‌خواهیم بهترین سرویس را در جایگاه به مردم ارائه دهیم و من نمی‌دانم چه کسی کارت سوخت شخصی به دستش رسیده و چه کسی کارت شخصی ندارد بنابراین وظیفه جایگاه‌دار است که کارت سوخت را در اختیار همه قرار دهد .

محمد عطارپور نایب‌رییس و عضو هیات‌مدیره اتحادیه جایگاه‌داران سوخت همچنین در خصوص میزان  استفاده از  کارت سوخت شخصی گقت‌: مردم همچنان نسبت به استفاده از کارت سوخت شخصی خودشان بی‌تفاوت هستند و این طبیعی است که وقتی برای استفاده از کارت سوخت جایگاه‌داران مبلغی در نظر گرفته نشده است مردم انگیزه‌ای برای استفاده از کارت خود نداشته باشند .

عطارپور با بیان اینکه بنده نمی‌دانم این طرح با چه هدفی و برای چه در حال اجراست گفت‌: اجرای چنین طرح‌هایی باید با مشورت انجام شود تا بتواند به درستی اجرا شود و پیش برود.

وی تاکید کرد‌: در حال حاضر با توجه به آماده نبودن زیرساخت‌های اجرای این طرح  می‌توان گفت  نه تنها مصرف سوخت مدیریت نشده است بلکه رفاه و آسایش را نیز از مردم سلب کرده است.

قاچاق سوخت کاهش یافت؟

اما هدف دیگری که دولت از احیای کارت سوخت و کاهش سهمیه کارت جایگاه‌داران داشت  کاهش قاچاق سوخت بود که حال پرسش اینجاست که آیا این هدف محقق شده است؟

به گفته کارشناسان با افزایش قیمت ارز، بهای فعلی بنزین در کشور در مقایسه با کشورهای همسایه بسیار ارزان بوده اما سیاست سه ماه گذشته دولت بر پایه فشار به مردم برای خرید بنزین با کارت سوخت شخصی تاکنون نه تنها دستاوردی به همراه نداشته که افزایش نارضایتی اجتماعی و به تبع آن افزایش مدت زمان سوخت‌گیری و افزایش مصرف بنزین را به همراه داشته است.

اگرچه آمارها حکایت از کاهش قاچاق سوخت در سه ماهه گذشته دارد اما دلیل آن عرضه کارتی بنزین نیست بلکه بررسی‌ها نشان می‌دهد با اجرای طرح کدینگ در استان سیستان و بلوچستان و به تبع آن برخی از شهرهای مرزی در شرق و غرب کشور عملا امکان مهاجرت کارت‌های سوخت و ثبت تراکنش مصرف این کارت‌ها منتفی شده است و به عنوان مثال دیگر همچون گذشته نمی‌توان با کارت سوختی که در تهران صادر شده در زاهدان یا زابل بنزین از جایگاه‌های سوخت خریداری کرد.

پارس‌جنوبی قربانی پمپ‌بنزین‌ها

از سویی با توجه به افزایش بیش از دو برابری ظرفیت تولید گاز طبیعی در ایران و ساخت نزدیک به ۴۰ هزار کیلومتر خطوط لوله فشارقوی گاز در چهارگوشه کشور امکان بهره‌گیری از گاز طبیعی و توسعه صنعت سی‌ان‌جی در کشور  در جهت کاهش سهم بنزین در سبد سوخت خودروها مهیا بود.

به گفته کارشناسان ظرفیت بالای تولید گاز در کنار شبکه گسترده انتقال و توزیع گاز طبیعی بهترین فرصت برای توسعه صنعت سی‌ان‌جی در کشور است. توسعه صنعت سی‌ان‌جی یعنی کاهش انحصار و سهم بنزین در سبد سوخت خودروهای کشور و هر چه سهم گاز در سبد سوخت خودروها کمتر باشد در کنار دستاوردهای زیست‌محیطی می‌توان با گاز در هزینه‌های چند میلیارد دلاری ساخت و توسعه پالایشگاه‌ها برای اقتصاد کشور صرفه‌جویی کرد.

در حال حاضر بالغ  بر ۲۴۷۰ باب جایگاه سی‌ان‌جی در کشور وجود دارد. بنا بر آخرین گزارش شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی هم‌اکنون ظرفیتی معادل ۵۰ میلیون مترمکعب برای عرضه و توزیع سی‌ان‌جی در کشور ظرفیت‌سازی شده است. با این حال بررسثی‌ها نشان می‌دهد که مصرف بنزین در شش ماه نخست امسال بالغ بر ۹۰ میلیون لیتر در روز بوده متوسط مصرف سی‌ان‌جی در محدوده ۱۹ تا ۲۰ میلیون مترمکعب در روز (معادل ۱۹ تا ۲۰ میلیون لیتر بنزین) گزارش شده است.

از سویی مصوبه افزایش حدود ۱۰ درصدی قیمت سی‌ان‌جی که ابلاغ شد، زمینه را  برای افزایش تقاضای بنزین و کاهش مصرف سی‌ان‌جی فراهم کرده است. کارشناسان می‌گویند مهم‌ترین مشکل امروز در سبد سوخت کشور نبود یک استراتژی و چشم انداز روشن برای هر یک از حامل‌های انرژی بوده و این ضعف گازهای ترش پارس‌جنوبی را قربانی کرده است؛ گازهایی که باید در مخزن خودروها به عنوان سوخت سی‌ان‌جی مصرف شود.

در طول دو دهه گذشته تاکنون، ۸۰ میلیارد دلار صرف توسعه پارس‌جنوبی شده است. در حال حاضر ظرفیت تولید گاز ایران به مدد توسعه این میدان مشترک با قطر، از مرز ۸۰۰ میلیون مترمکعب در روز گذشته و پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارد که با بهره‌برداری از طرح توسعه فاز ۱۴ پارس‌جنوبی و پالایشگاه بیدبلند امسال ظرفیت تولید گاز کشور به ۹۰۰ میلیون مترمکعب می‌رسد. با تکمیل سایر طرح‌های توسعه صنعت گاز این ظرفیت قرار است به بیش از یک میلیارد مترمکعب در روز افزایش یابد.

با ظرفیت تولید روزانه یک میلیارد مترمکعب تولید گاز در کشور چه کار می‌توان کرد؟ گزینه‌های مختلفی برای مصرف گازهای ترش پارس‌جنوبی روی میز است. گازرسانی به نیروگاه‌ها، صنایع، پتروشیمی‌ها، تزریق و ذخیره‌سازی در مخازن زیرزمینی، صادرات، گازرسانی به شهر و روستاها و … اما مرور تمامی ظرفیت‌سازی‌ها برای مصرف گاز در کشور نشان می‌دهد سهم سبد سوخت خودروها همواره از مصرف گاز حداقلی بوده است. هیچ‌گاه موفق نشده‌ایم از این ظرفیت به طور کامل برای جایگزینی گاز در قالب سی‌ان‌جی و ال‌ان‌جی با بنزین و گازوییل در سبد سوخت خودروها و حتی شناورها و کشتی‌ها استفاده کنیم. نتیجه این غفلت تاریخی منجر به وابستگی شدید سبد سوخت خودروهای کشور به فرآورده‌های نفتی به ویژه بنزین و گازوییل شده و سالانه باید دست کم یک پالایشگاه نفت یا میعانات گازی در کشور احداث شود تا پاسخگوی تراز عرضه و تقاضای فرآورده‌های نفتی در سبد سوخت خودروها باشیم.

 

 

 

اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژه