Warning: Use of undefined constant php - assumed 'php' (this will throw an Error in a future version of PHP) in /home/jsnewsir/public_html/wp-content/themes/jannah/templates/single-post/head.php on line 54
ثباتی که ثبات نیست؛ هشدار نوبلیست اقتصاد درباره آینده مبهم استیبل‌کوین‌ها
با وجود رشد چشمگیر و رسمیت یافتن استیبل‌کوین‌ها در آمریکا، ژان تیرول اقتصاددان نوبلیست هشدار می‌دهد که این ابزارهای مالی نه‌تنها تضمینی برای ثبات ندارند، بلکه می‌توانند به بحران‌های جدید مالی دامن بزنند و سیستم پولی را بی‌ثبات‌تر کنند.
جهان صنعت نیوز، استیبل‌کوین‌ها که زمانی در حاشیه دنیای رمزارزها بودند، اکنون با تصویب قانون GENIUS در آمریکا به جریان اصلی نظام مالی وارد شده‌اند. این قانون که در جولای ۲۰۲۵ به تصویب رسید، برای نخستین‌بار چارچوبی قانونی برای این نوع توکن‌های دیجیتال ایجاد کرده و راه را برای ورود مؤسسات مالی سنتی به عرصه انتشار آن‌ها هموار ساخته است.
یکی از نخستین نمونه‌های این روند، عرضه استیبل‌کوینی به نام USD1 توسط یکی از پروژه‌های مورد حمایت دونالد ترامپ و خانواده‌اش است. همزمان، ارزش بازار بزرگ‌ترین استیبل‌کوین جهان، تتر، در یک سال گذشته ۴۶ درصد رشد کرده و به ۱۷۴ میلیارد دلار رسیده است.
استیبل‌کوین‌ها که ارزش خود را به دارایی‌های واقعی همچون دلار متصل می‌کنند، به‌عنوان جایگزینی «باثبات‌تر» برای رمزارزهای پرنوسانی چون بیت‌کوین معرفی شده‌اند و وعده می‌دهند که پرداخت‌هایی سریع‌تر و ارزان‌تر را ممکن کنند. اما ژان تیرول، استاد اقتصاد و برنده نوبل سال ۲۰۱۴، معتقد است که این ابزارهای به ظاهر باثبات، خطراتی عمیق‌تر از مزایای‌شان دارند.
وعده ثبات در برابر واقعیت بی‌ثباتی
نسل نخست رمزارزها که بیت‌کوین پرچم‌دار آن بود، ترکیبی از آرمان‌گرایان فناوری، لیبرترین‌های ضد دولت، پول‌شویان و سفته‌بازان را به خود جذب کرد. منتقدان از همان آغاز هشدار دادند که این ابزارها نه‌تنها امکان فرار مالیاتی و کاهش درآمدهای دولت را فراهم می‌کنند، بلکه توانایی بانک‌های مرکزی برای تثبیت اقتصاد در بحران‌ها و کنترل جریان سرمایه را نیز تهدید می‌کنند. نوسانات شدید قیمت نیز استفاده از آن‌ها را به‌عنوان پول واقعی عملاً ناممکن ساخته است.
استیبل‌کوین‌ها قرار بود راه‌حلی برای این معضل باشند. با اتصال ارزش به دلار یا دارایی‌های امن دیگر، آن‌ها تلاش کردند مزایای فناوری دیجیتال را با ثبات پولی ترکیب کنند و همزمان رقیبی برای بانک‌ها و پلتفرم‌های پرداخت بین‌المللی مانند Visa، PayPal و SWIFT شوند. اما همان‌طور که بحران مالی ۲۰۰۸ نشان داد، نوآوری‌های مالی که ایمن به‌نظر می‌رسند، می‌توانند بذر بحران را در خود داشته باشند.
تیرول هشدار می‌دهد که استیبل‌کوین‌ها مانند صندوق‌های بازار پول، توهم امنیت ایجاد می‌کنند اما در شرایط فشار به‌سرعت فرو می‌پاشند و دولت‌ها را ناگزیر از مداخله می‌سازند تا از کسب‌وکارها و خانوارها در برابر سرایت مالی محافظت کنند. همین انتظار از مداخله دولتی، رفتارهای پرریسک را در میان فعالان این حوزه تشویق می‌کند.
حامیان استیبل‌کوین‌ها ادعا می‌کنند که این توکن‌ها به‌طور کامل با دلار و دارایی‌های دلاری مانند سپرده‌های بانکی و اوراق خزانه پشتیبانی می‌شوند و حسابرسی‌های منظم سطح ذخایر را تضمین می‌کند. اما تجربه نشان داده که این ادعاها همیشه درست نیستند.
تتر به دلیل ارائه اطلاعات گمراه‌کننده درباره ذخایر خود جریمه شده و هیچ‌گاه حسابرسی کامل و مستقلی را منتشر نکرده است. شرکت Circle نیز ۸ درصد از ذخایرش را در فروپاشی بانک Silicon Valley از دست داد و تنها به لطف نجات سپرده‌گذاران توسط دولت از بحران گریخت.
حتی در صورت واقعی بودن پشتوانه‌ها، کوچک‌ترین تردید درباره کفایت آن‌ها می‌تواند موجب هجوم برداشت و بی‌ثباتی شود. سقوط استیبل‌کوین TerraUSD در سال ۲۰۲۲ – هرچند از نوع الگوریتمی و پرریسک‌تر بود – نمونه‌ای هشداردهنده از این پدیده است. افزون بر این، قانون GENIUS هنوز درباره سازوکار بازخرید، تعلیق پرداخت‌ها در شرایط بحران و مدیریت نقدینگی ابهام‌های جدی دارد.
سایه ریسک و بانکداری در سایه
دارایی‌های امنی مانند نقد یا اوراق دولتی بازدهی اندکی دارند. در تاریخ مالی، بانک‌هایی که با محدودیت‌های نظارتی روبه‌رو بودند، همواره وسوسه شدند که برای کسب سود بیشتر به دارایی‌های پرریسک روی آورند. تیرول می‌پرسد: چرا باید فرض کنیم صادرکنندگان استیبل‌کوین که نظارت کمتری بر آن‌ها اعمال می‌شود، از این وسوسه دور بمانند؟
قانون GENIUS پرداخت سود به دارندگان استیبل‌کوین را ممنوع کرده تا نگرانی بانک‌ها از خروج سپرده‌ها کاهش یابد. اما این محدودیت شامل پلتفرم‌های فعال در این حوزه مانند Coinbase و PayPal نمی‌شود. همین شکاف قانونی، راه را برای «پاداش‌های پنهان» و رفتارهای پرریسک باز می‌گذارد. این پلتفرم‌ها بدون نیاز به رعایت الزامات سرمایه و نقدینگی یا پرداخت حق بیمه سپرده، در عمل به بانک‌های سایه تبدیل می‌شوند که از پشتیبانی ضمنی دولت بهره‌مندند اما هزینه‌های نظارتی را نمی‌پردازند.
انگیزه‌های سیاسی و رقابت ژئوپلیتیکی
ابعاد سیاسی این روند نیز قابل‌توجه است. دولت فعلی آمریکا نه‌تنها منافع مالی شخصی در رشد رمزارزها دارد، بلکه از منظر ایدئولوژیک و ژئوپلیتیکی نیز در پی تقویت نقش جهانی دلار از طریق گسترش بازار رمزارزهاست. این سیاست به تأمین مالی کسری تجاری آمریکا کمک می‌کند. در همین راستا، چهره‌هایی نزدیک به صنعت رمزارز در رأس نهادهای نظارتی قرار گرفته‌اند و احتمال اجرای نظارت سخت‌گیرانه اندک به‌نظر می‌رسد.
برای اروپا و سایر کشورها، این روند نگران‌کننده است. هرگونه تلاش برای اعمال مقررات سخت‌گیرانه بر استیبل‌کوین‌های دلاری ممکن است از سوی دولت ترامپ به‌عنوان «مانع تجاری ناعادلانه» معرفی شود، همان‌گونه که در مورد اقدامات اتحادیه اروپا علیه غول‌های فناوری شاهد بوده‌ایم.
زیرساخت‌های عمومی برای پرداخت‌های دیجیتال
استیبل‌کوین‌ها به نیاز واقعی برای پرداخت‌های سریع‌تر، ارزان‌تر، ۲۴ ساعته و قابل‌برنامه‌ریزی پاسخ می‌دهند. اما تیرول تأکید می‌کند که این وظیفه باید بر عهده نهادهای عمومی باشد، نه شرکت‌های خصوصی سودمحور. نمونه‌هایی چون سیستم‌های دیجیتال کارآمد در برزیل و چین یا برنامه‌ریزی اروپا برای راه‌اندازی یوروی دیجیتال نشان می‌دهند که دولت‌ها می‌توانند این نیاز را پاسخ دهند. چنین زیرساختی، اگر با دسترسی آزاد و رابط‌های برنامه‌نویسی برای نوآوری بخش خصوصی همراه شود، می‌تواند اعتماد عمومی را با خلاقیت خصوصی ترکیب کند.
استیبل‌کوین‌ها ممکن است امروز به‌عنوان تازه‌ترین نوآوری مالی بدرخشند، اما در پس این جذابیت، خطرات جدی برای ثبات مالی نهفته است. آن‌ها می‌توانند ثروتی هنگفت برای معدودی ایجاد کنند و همزمان ریسک‌های سیستمی را برای اقتصاد جهانی افزایش دهند. به باور تیرول راه درست این است که پرداخت‌ها را به‌عنوان یک «کالای عمومی» نه عرصه‌ای برای سفته‌بازی و سودجویی ببینیم.
اخبار برگزیدهارز دیجیتاللینک کوتاه :