پاسخ حماس به طرح آتش‌بس ترامپ؛ قبول طرح به شرط یک‌طرفه نبودن توافق

فاطمه عباسی- جهان صنعت نیوز: در روزهای اخیر رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، با ارائه طرحی ۲۰ ماده‌ای به جنبش حماس، خواستار پایان دادن به جنگ غزه و بازگرداندن اسرای اسرائیلی شد. این طرح شامل آتش‌بس فوری، تبادل اسرا، خلع سلاح حماس، تشکیل هیئت انتقالی فلسطینی تحت نظارت بین‌المللی، و بازسازی غزه است. ترامپ همچنین تهدید کرده که در صورت عدم پذیرش این طرح تا روز یکشنبه، ۶ بعدازظهر به وقت واشنگتن، «همه‌چیز علیه حماس خواهد بود» .

واکنش گسترده حماس به طرح ترامپ

جنبش حماس در پاسخ به طرح ۲۰ ماده‌ای ترامپ موضعی دقیق و چندوجهی اتخاذ کرده است. این جنبش ابتدا اعلام کرد که آماده است در صورت توقف فوری حملات اسرائیل و احترام کامل به حقوق ملت فلسطین، با آزادی تمامی اسرا و بازگشت اجساد اسرای فلسطینی و اسرائیلی موافقت کند. حماس تأکید کرده است که هرگونه توافق باید بر اساس قوانین بین‌المللی، حقوق بشر و حقوق ملت فلسطین باشد و هیچ‌گونه تحمیلی از سوی قدرت‌های خارجی پذیرفته نخواهد شد.

از سوی دیگر، حماس به شدت با بند خلع سلاح و تحویل کامل قدرت به هیئت انتقالی تحت نظارت بین‌المللی مخالفت کرده است. این جنبش خلع سلاح را به منزله تضعیف توان مقاومت فلسطینیان در برابر اشغالگری اسرائیل دانسته و هشدار داده است که هرگونه فشار برای تحقق این بند تنها موجب طولانی‌تر شدن بحران خواهد شد.

حماس همچنین بر ضرورت مشورت با دیگر گروه‌های فلسطینی مانند جهاد اسلامی و جنبش فتح تأکید کرده و اعلام کرده است که هیچ تصمیمی بدون اجماع گروه‌های فلسطینی و نمایندگان ملت گرفته نخواهد شد. این موضع حاکی از نگاه همه‌جانبه حماس به مسأله فلسطین و پایبندی به وحدت داخلی برای مقابله با اشغالگری است.

در عین حال، حماس بر اهمیت بازسازی غزه و تأمین نیازهای انسانی مردم تأکید کرده و اعلام کرده که هرگونه آتش‌بس باید همراه با اقدامات ملموس برای بازسازی زیرساخت‌ها، بازگرداندن خدمات پایه‌ای و کاهش محاصره باشد. این رویکرد نشان‌دهنده تمرکز جنبش بر حقوق انسانی و اقتصادی مردم فلسطین در کنار حفظ توان دفاعی آن‌هاست.

جنبش حماس در پاسخ به این طرح اعلام کرده است که با برخی بندهای آن ، از جمله آزادی تمامی اسرا و تحویل اداره غزه به هیئت فلسطینی مستقل موافق است. با این حال، این جنبش بر لزوم انجام مشورت‌های بیشتر با دیگر گروه‌های فلسطینی و تأکید بر حقوق ملت فلسطین در تعیین سرنوشت خود تأکید کرده است. حماس همچنین با بند خلع سلاح و نظارت بین‌المللی بر اداره غزه مخالف است و آن را تهدیدی برای حاکمیت ملی فلسطین می‌داند .

حماس و خلع اعتماد به رژیم صهیونیستی و آمریکا

حماس به صراحت اعلام کرده است که هرگونه توافق بدون تضمین‌های عملی و شفاف از سوی اسرائیل، بی‌اثر خواهد بود. رهبران این جنبش به سابقه نقض توافقات متعدد توسط تل‌آویو اشاره کرده و تأکید کردند که آتش‌بس‌های پیشین تنها فرصت برای بازسازی نیروها و تقویت مقاومت اسرائیل بوده است، نه آرامش واقعی برای مردم فلسطین.

در کنار اسرائیل، آمریکا نیز از منظر فلسطینی‌ها قابل اعتماد نیست. سیاست‌های یک‌طرفه واشنگتن، حمایت بی‌قیدوشرط از اسرائیل، فشار سیاسی و اقتصادی به گروه‌های مقاومت و تلاش برای تحمیل شروط ناعادلانه، موجب افزایش بی‌اعتمادی نسبت به وعده‌های ترامپ شده است. حماس بارها تأکید کرده که آمریکا نمی‌تواند میانجی بی‌طرفی باشد، چرا که منافع استراتژیک آن کاملاً با منافع رژیم صهیونیستی همسوست.

بی‌اعتمادی حماس به اسرائیل و آمریکا همچنین با تجربه شکست طرح‌های صلح گذشته، از جمله توافق اسلو و طرح‌های مشابه، تقویت شده است. رهبران حماس هشدار داده‌اند که پذیرش شرایط یک‌طرفه، بدون تضمین اجرایی و نظارت واقعی از سوی قدرت‌های منطقه‌ای، تنها به تداوم اشغالگری و فشار بیشتر علیه مردم فلسطین منجر خواهد شد.

همچنین این جنبش تأکید کرده است که هرگونه آتش‌بس و توافق باید نه بر اساس منافع شخصی یا انتخاباتی آمریکا و اسرائیل بلکه بر اساس حقوق بین‌المللی، قطعنامه‌های سازمان ملل و منافع ملت فلسطین باشد. حماس بر این باور است که بدون تغییر رویکرد اسرائیل و پایان سیاست‌های یک‌جانبه آمریکا، هیچ صلح واقعی و پایدار در منطقه محقق نخواهد شد.

یکی از موانع اصلی در مسیر پذیرش این طرح، بی‌اعتمادی عمیق فلسطینی‌ها به اسرائیل و آمریکا است. تجربه‌های گذشته نشان داده که اسرائیل پس از هر توافقی، به تعهدات خود عمل نکرده است. علاوه بر این، سیاست‌های آمریکا در حمایت بی‌قیدوشرط از اسرائیل و فشار به گروه‌های فلسطینی برای پذیرش شرایط یک‌طرفه، موجب افزایش این بی‌اعتمادی شده است.

جامعه جهانی در این معادله کجاست؟

پس از ارائه طرح ۲۰ ماده‌ای ترامپ برای پایان دادن به جنگ غزه، واکنش کشورهای مختلف خاورمیانه و اروپا متفاوت بود. در منطقه، مصر و قطر نقش میانجی را فعال کردند و ضمن استقبال از تلاش‌ها برای آتش‌بس، از حماس خواستند که مذاکرات را ادامه دهد و شرایط بازسازی غزه را بررسی کند. ترکیه نیز با تأکید بر ضرورت حفظ حقوق فلسطینیان، آمادگی خود را برای تسهیل مذاکرات اعلام کرد. در مقابل، برخی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس با احتیاط به طرح واکنش نشان دادند و از حماس خواستند که با آمریکا وارد گفت‌وگو شود، بدون آنکه به طور کامل موضع خود را علنی کنند.

در اروپا، کشورهای کلیدی مانند فرانسه، آلمان و بریتانیا از هرگونه اقدام برای پایان خشونت‌ها حمایت کردند و خواستار حفظ آتش‌بس و مذاکرات سیاسی شدند. با این حال، مقام‌های اروپایی نیز نسبت به پذیرش کامل طرح ترامپ محتاط بودند و بر اهمیت رعایت حقوق بشر و قوانین بین‌المللی تأکید کردند. این واکنش‌ها نشان می‌دهد که جامعه بین‌المللی خواستار پایان فوری خشونت‌هاست، اما در خصوص فشار به حماس و تضمین اجرای بندهای یک‌جانبه آمریکا، دیدگاه‌ها متفاوت و محتاطانه است.

پاسخ حماس به طرح ترامپ نشان‌دهنده آمادگی این جنبش برای پایان دادن به جنگ و رسیدن به توافق است، مشروط بر آنکه شرایط اصلی آن تأمین شود. با این حال، اختلافات اساسی در زمینه خلع سلاح و نظارت بین‌المللی بر اداره غزه همچنان باقی است. در این شرایط، نقش میانجی‌گران منطقه‌ای مانند قطر، مصر و ترکیه در تسهیل مذاکرات و رسیدن به توافقی جامع و پایدار بسیار حائز اهمیت است.

اخبار برگزیدهسیاسی