واکاوی چند و چون افزایش سرمایه گذاری در بخش صنعت

جهان صنعت نیوز: اعلام چنین سخنانی در حالی است که وضعیت اقتصاد کشور از سال گذشته تا به کنون درگیر نوسانات ارزی بسیاری شده و دست صنعتگران و تولیدکنندگان را در امر تولید لرزان کرده است. به ویژه اینکه این اعتقاد وجود دارد که وزیر صمت دچار کلی گویی شده اند و از زوایای مختلف صنعتی و اقتصادی چنین گفته ای را مورد نقد و آزمون قرار نداده اند.

در نگاه مردمی با بالا رفتن نرخ دلار و چالش دسترسی به مواد اولیه گفته های این مقام مسوول جای تردید دارد؛ از نگاه کارشناسی نیز مقایسه کردن شرایط فعلی در سال جاری با سال گذشته اشتباه است؛ چرا که سال گذشته به لحاظ رشد صنعتی و اقتصادی کشور در شرایط مطلوبی قرار نداشته است.

از این رو به هر میزان مجوز تاسیس صنایع یا پروانه بهره برداری در هر رشته صنعتی داده شده باشد باید اندکی بر آن تامل کرد و به یکباره صحه بر افزایش تمایل به فعالیت صنعتی و تولیدی در کشور نگذاشت. چرا که اولا با وجود تنوع صنعتی که در کشور وجود دارد باید تمامی ابعاد و ارکان فعالیت آنها مورد بررسی قرار داد و سپس حکم به رشد داد و ثانیا با تحلیل نهایی سال مبداء مناسبی را برای مقایسه در نظر گرفت.

علیرضا حایری، کارشناس صنعتی و عضو جامعه متخصصین نساجی در گفتگو با جهان صنعت نیوز معتقد است ابتدا باید آمار اعطای مجوزهای تاسیس و احداث مراکز صنعتی را مورد بررسی قرار داد و سپس سال پایه مناسبی را برای اندازه گیری میزان رشد در نظر گرفت؛

حایری بر این باور است که سال گذشته زمان مناسبی برای مقیاس رشد صنعتی در مقایسه با سال جاری نیست؛ چرا که سال گذشته رشد صنعتی کشور حدود منفی ۱۰ درصد بوده و رشد اقتصادی حدود منفی ۵ درصد را نیز تجربه کرده ایم. به عبارتی سال گذشته سال مطلوب اقتصادی نبوده است.

این کارشناس اقتصادی وجود آمار مبنی بر اعطای جواز تاسیس و پروانه بهره برداری را تایید کرد و گفت: وجود آمار جواز تاسیس و احیای مراکز صنعتی تنها نباید به مثابه رشد صنعتی تلقی شود بلکه باید تمایل به سرمایه گذاری صنعتی را با دیدی چالشی تر مورد ارزیابی قرار داد.

نهضت داخلی سازی

کسی تمایل به این ندارد که کشور در وضعیت مطلوبی نباشد؛ به طور قطع جهش صنعتی و اقتصادی به کام تمام مردم است اما سوال اصلی در گفته های یک مقام آگاه مسوول این است که به نحوی باید سخنانی را گفت که برای تمامی مردم باور پذیر باشد.

آن هم در شرایطی که همگان از مشکلات و چالش های اقتصادی با خبر هستند؛ تامین مواد اولیه در برخی رشته های صنعتی از سال گذشته تاکنون در وضعیت مناسبی نبوده خوبی است؛ سعید ترکمان، عضو هییت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران در این زمینه به جهان صنعت گفت: سخنان وزیر صمت بسیار کلی است و بررسی آن نیز بسیار زمان می برد؛ چرا که باید ابتدا به این مسئله پرداخت که میزان پروانه های سرمایه گذاری و جواز صنعتی تحت چه شرایطی افزایش داشته است؛ یعنی به این نکته پرداخت که چرا این افزایش رخ داده است و سپس چه کسانی برای سرمایه گذاری صنعتی متمایل شده اند؟

ترکمان بر این باور است که در شرایط رکود و افزایش نرخ ارز باید دید که رانت خوارها وارد عرصه صنعتی شده اند یا افرادی که تولید در داخل را به واردات با ارز بالا ترجیح داده اند؟ به عبارتی باید زوایای گوناگون مسئله را مورد واکاوی قرار داد؛

وی گفت: در شرایط گرانی دلار مردم کالای خارجی را با اکراه می خرند؛ از این رو راه انداختن خطوط پایین صنعتی برای تولید اقلام مصرفی کار عاقلانه ای است. به علاوه اینکه در شرایط ارزی که گذشت و هنوز وجود دارد تولید داخل با مواد داخلی بهتر می تواند جواب دهد تا واردات با ارز گران و حتی قاچاق؛

ترکمان افزود: این درست است که ارایه آمار اقتصادی در زمینه رشد صنعتی برای مردم باور پذیر نباشد؛ همچون آمار بیکاری که مردم آن را با شرایط واقعی مقایسه می کنند؛ از این رو جای ابهام و نظر باقی می ماند؛

در تحلیل های این دو کارشناس چند نکته قابل بررسی است؛ نخست اینکه در اظهارنظرها و ارایه آمار رشد اقتصادی نگاه یکجانبه گرایانه ای وجود دارد که گاهی نه با دید اقتصادی سیاسی که گاه دچار کل گرایی مطلق می شود؛ آفت این نگاه در محورهای مختلف اقتصادی مثال زدنی است از این رو داده کاوی اندکی سخت می شود؛ به علاوه اینکه در اقتصادهای با ویژگی کشور ما باید متغیرهای واسطه زیادی را مورد بررسی قرار داد؛ از این رو برخی زود به نتیجه دلخواه در تحلیل آمارهای صنعتی می رسند و برخی اصلا آن را قبول ندارند؛

اقتصادی که سیاسی می شود

نکته دیگر اینکه باید رشد سرمایه گذاری را با آمار اشتغال مورد تحلیل قرار داد؛ چرا که تنها تمایل به سرمایه گذاری و اجاره زمین و کارگاه انعکاس دهنده ابعاد گوناگون رشد در اقتصاد نیست؛ بلکه باید دامنه و نرخ بیکاری را نیز بیان کرد؛ همچنین این نکته قابل پردازش است که  زمانی از توسعه اقتصادی سخن می گوییم منظور جهش بلندمدت است اما متاسفانه در ادبیات اقتصادی مسوولان گاهی جای رشد اقتصادی و توسعه اشتباه گرفته می شود. همین امر باعث می شود که تفکیک بین آمارهای واقعی و کلی سخت شود؛ به عبارتی شاکله بیان اطلاعات باید از ابتدا صورت بندی شود وگرنه از نگاه کارشناسی برخی سخنان کلی گویی یا تناقض قلمداد می شود.

 از سوی دیگر برخی جهش های اقتصادی برای مردم قابل تصور و لمس نیست؛ به عنوان  نمونه زمانی صحبت از رشد اقتصادی نقطه به نقطه می شد که کارشناسان اقتصادی بر آن صحه می گذاشتند اما مردم به آن اعتقاد نداشتند چرا که تاثیر آن را در زندگی خود لمس نمی کردند؛ بنابراین پیشنهاد می شود که در این گونه موارد به ذکر کلیات کفایت نشود و وارد ریز جزییات هم شد.

صفیه رضایی 

 

 

اقتصاد کلانصنعت و معدن