آلودگی هوا به جانمان رسیده است؛ کاری بکنید

سارا پوردلجو – جهان‌صنعت نیوز: از زمانی که به یاد داریم، با بحران آلودگی هوا دست‌وپنجه نرم کردیم. کودکان دهه هفتاد و هشتاد که کمتر با این مسئله دست‌وپنجه نرم می‌کردند و آن زمان صرفاً از تعطیلی مدارس خوشحال می‌شدند. حالا آلودگی هوا جزوی از روتین زندگی شده، تکراری است اما عادت نمی‌شود. تلاش برای نفس کشیدن هم دغدغه شده است.  آلودگی هوا تنها یک مشکل محیطی نیست؛ این پدیده هر روز جان و روح ما را تحت فشار قرار می‌دهد. ذرات معلق، دود خودروها، گازهای صنعتی و بوی سوخت‌های فسیلی، همه با هم ترکیبی ایجاد می‌کنند که تنفس را دشوار می‌سازد و ریه‌ها را خسته می‌کند. در کوتاه‌مدت، سرفه‌های مداوم، خستگی، سردرد و حساسیت‌های چشمی و پوستی را تجربه می‌کنیم. اما آثار بلندمدت آن حتی ترسناک‌تر است: بیماری‌های مزمن تنفسی مانند آسم و برونشیت، بیماری‌های قلبی، اختلال در سیستم ایمنی و افزایش خطر سرطان ریه، مهمانی ناخواسته‌ای هستند که سال‌ها با ما خواهند بود و گویا کسی قصد انجام دادن کاری را ندارد.

آثار تخریبی آلودگی هوا در زندگی روزمره

کودکان، سالمندان و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای، بیش از همه در حال آسیب دیدن هستند. کودکان، با ریه‌های در حال رشد، نسبت به ذرات سمی حساس‌ترند و آلودگی هوا می‌تواند رشد فکری و جسمی آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. سالمندان نیز با سیستم ایمنی ضعیف، در برابر بیماری‌های ناشی از آلودگی بسیار آسیب‌پذیرند. این بحران سلامت، زندگی روزمره ما را نیز تغییر داده است. ساعت‌ها پشت پنجره‌ها، ترس از پیاده‌روی در هوای آلوده، محدود شدن فعالیت‌های تفریحی و ورزشی و حتی کاهش بهره‌وری کاری و تحصیلی، بخشی از اثرات ملموس آلودگی هواست. روان انسان نیز تحت تأثیر قرار گرفته است؛ اضطراب، افسردگی و کاهش رضایت از زندگی از پیامدهای پنهان این آلودگی هستند. آلودگی هوا تنها به سلامت جسمی محدود نمی‌شود؛ پیامدهای اجتماعی و اقتصادی آن نیز قابل توجه است. کاهش بهره‌وری نیروی کار و دانش‌آموزان، افزایش غیبت‌ها در محل کار و مدرسه، هزینه‌های بالای درمان و فشار بر سیستم بهداشتی، همه بخشی از هزینه‌های پنهان این بحران هستند. تحقیقات نشان می‌دهد که هر ساله میلیاردها تومان صرف درمان بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا می‌شود، در حالی که سرمایه‌گذاری در کاهش آلاینده‌ها می‌تواند در بلندمدت بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر باشد. در سطح فردی، استفاده از ماسک‌های فیلتردار، کاهش تردد در ساعات اوج آلودگی، تهویه مناسب خانه و ورزش در محیط‌های بسته می‌تواند اثرات کوتاه‌مدت آلودگی را کاهش دهد. در سطح جمعی، اعمال محدودیت‌های ترافیکی، ارتقای کیفیت سوخت، کنترل انتشار صنایع و توسعه حمل‌ونقل عمومی پاک، از اقدامات مؤثر به شمار می‌روند. کشورهای پیشرفته با سرمایه‌گذاری در انرژی‌های پاک و برنامه‌های تشویقی برای کاهش خودروهای شخصی، نمونه‌هایی موفق در کاهش آلودگی هوا ارائه داده‌اند.

علت اصلی آلودگی هوا چیست؟

فاطمه کریمی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، درباره تغییرات شاخص آلاینده‌هایی مانند ذرات معلق، دی‌اکسید گوگرد (SO₂) و دی‌اکسید نیتروژن (NO₂) در مناطق جنوبی پایتخت به نقل از مهر توضیح داد که فعالیت صنایع و کارگاه‌های محورهایی مانند جاده ساوه، جاده قدیم و آزادراه تهران–قم می‌تواند بر غلظت این آلاینده‌ها تأثیرگذار باشد، اما تنها عامل نیست. کاهش بارش‌ها، خشکسالی و طوفان‌های گرد و غبار نیز نقش مهمی در کیفیت هوای این مناطق دارند. کریمی تأکید کرد که ذرات معلق، به ویژه PM₂.₅، مهم‌ترین عامل افزایش شاخص آلودگی هوای تهران هستند، در حالی که غلظت دی‌اکسید گوگرد و دی‌اکسید نیتروژن در بیشتر ایستگاه‌ها معمولاً در محدوده استاندارد قرار دارد و تنها در شرایط خاص افزایش موقتی مشاهده می‌شود. وی همچنین درباره روش‌های شناسایی منابع آلودگی توضیح داد: استفاده از مطالعات سیاهه انتشار و پروژه سهم‌بندی منابع ذرات معلق، امکان برآورد سهم منابع ثابت (صنعتی و خانگی) و متحرک (خودروها و موتورسیکلت‌ها) را فراهم می‌کند. با این حال، تعیین دقیق سهم هر منبع دشوار است، چرا که بخشی از آلاینده‌ها مستقیماً از منابع اولیه و بخشی دیگر به صورت ثانویه در جو تولید می‌شوند. کریمی تأکید کرد که شرایط هواشناسی نیز در پراکنش آلاینده‌ها نقش مهمی دارد و نمی‌توان ثبات بالای آلودگی در یک نقطه را به لحاظ علمی پذیرفت.

 

 

اخبار برگزیدهمحیط زیست