بدون برنامه‌ریزی و تأمین پایدار مواد اولیه، تولید کاغذ داخلی پایدار نمی‌ماند
مشاور علمی فرهنگی و مدیریتی معاونت امور فرهنگی در یادداشتی به موضوع الزامات حمایت از تولید کاغذ داخلی پرداخت.
جهان صنعت نیوز، ایوب دهقان‌کار، مشاور علمی فرهنگی و مدیریتی معاونت امور فرهنگی در یادداشتی که در اختیار رسانه‌ها قرار گرقت به موضوع تولید کاغذ داخلی پرداخت که در ادامه می‌خوانید:
«بحث تولید کاغذ داخلی سال‌هاست در فضای فرهنگی و صنعتی کشور مطرح است؛ اما واقعیت آن است که این موضوع نیازمند نگاه دقیق، کارشناسانه و همه‌جانبه است. حمایت از تولید داخلی ارزشمند است، اما باید با توجه به شاخص‌های فنی، اقتصادی و زیست‌محیطی باشد تا پیامدهای ناخواسته به‌همراه نداشته باشد.
تولید کاغذ در هر کشوری یک فعالیت راهبردی در پیوند با امنیت فرهنگی، توسعه صنعتی و استقلال زنجیره تأمین محسوب می‌شود؛ با این حال، حمایت ویژه از کاغذ تولید داخل تنها زمانی موجه، اثربخش و پایدار است که مبتنی بر واقعیت‌های فنی، اقتصادی و زیست‌محیطی بوده و با مجموعه‌ای از شروط و الزامات همراه شود. حمایتِ بدون قاعده و صرفاً شعاری، نه‌تنها کمکی به خودکفایی نمی‌کند، بلکه می‌تواند به تحلیل رفتن منابع، افزایش هزینه‌ها و ایجاد اختلال در بازار نشر منجر شود.
با این مقدمه، برخی از مهم‌ترین شروط لازم برای حمایت مؤثر از کاغذ تولید داخل بیان می‌شود:
۱. کفایت کمّی و قابلیت پیش‌بینی تولید
پیش‌نیاز هرگونه حمایت، توان واقعی تولید ملی در پاسخ‌گویی به نیاز کشور است. اگر ظرفیت اسمی یا عملی کارخانه‌ها پاسخ‌گوی نیاز بازار نباشد، حمایت دولتی و استفاده نکردن از ظرفیت واردات کاغذ موجب کمبود کالا و افزایش قیمت می‌شود.
تولید باید منظم، قابل برنامه‌ریزی و مستمر باشد. کارخانه‌ها باید برنامه زمان‌بندی تولید ارائه کنند تا مصرف‌کنندگان بتوانند فعالیت‌های خود را بر آن مبنا تنظیم کنند.
۲. ارتقای کیفیت مطابق با استانداردهای نشر و مطبوعات
کاغذ داخلی باید با استانداردهای جهانی کیفی شامل سفیدی، یکنواختی، گرماژ، مقاومت و پایداری مطابقت داشته باشد. حمایت از کالای غیرقابل استفاده، منجر به اتلاف منابع، نارضایتی مصرف‌کنندگان و کاهش اعتبار ملی می‌شود. در همین راستا، الزام به استاندارد ملی و آزمایشگاه مرجع، امکان استرداد محموله‌های فاقد کیفیت لازم و برنامه ملی بهسازی خطوط تولید از جمله مواردی است که حتما باید مد نظر قرار بگیرند.
۳. شفافیت قیمت‌گذاری
حمایت دولتی در غیاب شفافیت، به‌سرعت به انحصار تبدیل می‌شود. سازوکار قیمت‌گذاری باید شفاف، قابل نظارت و قابل رقابت باشد.
حمایت‌ها باید مشروط به رقابت‌پذیری باشند؛ نه صرفا تضمین سود ثابت برای تولید کننده.
۴. توازن بین تولید داخلی و واردات مدیریت‌شده
هیچ کشوری با بستن کامل واردات به خودکفایی نرسیده است. واردات نقش تنظیم‌کننده و مکمل دارد؛ به‌ویژه در دوره‌هایی که کیفیت یا کمیت تولید داخلی کفایت ندارد. ممنوعیت کامل واردات، تولیدکننده را از رقابت و انگیزه ارتقا محروم می‌کند.
راهکار صحیح، تعرفه‌گذاری هوشمند و واردات کنترل‌شده است.
۵. توجه به ملاحظات زیست محیطی
این مولفه با نگاهی به وضعیت ذخایر آبی و تولید انرژی کشور نیاز به توضیح ندارد؛ تولید کاغذ یک صنعت آب‌بَر و انرژی‌بر است … حمایت از تولید داخلی باید همراه با:
مطالعه ارزیابی اثرات زیست‌محیطی
رعایت استانداردهای مصرف آب و بازچرخانی،
مدیریت پسماندها و پساب‌ها،
و بهره‌گیری از فیبرهای بازیافتی باشد.
در غیر این صورت، هزینه‌های زیست محیطی تولید کاغذ برای کشور بسیار بیشتر از صرفه اقتصادی آن خواهد بود.
۶. تأمین پایدار مواد اولیه
کمبود دسترسی به مواد اولیه (خمیر، سفیدکننده، چوب وارداتی و…) باعث توقف خطوط تولید می‌شود.
دولت در حمایت از تولید کاغذ باید مسیر تأمین پایدار مواد اولیه را نیز تسهیل، زنجیره تأمین را شفاف و از وابستگی به چند کشور محدود اجتناب کند.
۷. حمایت مشروط و زمان‌مند
هیچ حمایتی نباید دائمی، بدون ارزیابی و بدون شرط باشد. حمایت‌ها باید هدفمند، زمان‌مند و مبتنی بر عملکرد باشند.
هر کارخانه باید سالانه گزارشی از عملکرد خود در حوزه‌هایی مانند میزان تولید، کیفیت، میزان کاهش هزینه‌ها و نوآوری ارائه کند.
۸. لحاظ نظر و مشارکت مصرف‌کنندگان واقعی
سیاست‌گذاری در تولید کاغذ داخلی بدون لحاظ نظرات ناشران، چاپخانه‌داران و مطبوعات کشور به نتیجه مطلوب منجر نمی‌شود.
ثبت منظم نیازها و میزان رضایت مصرف‌کنندگان و تقویت رابطه بین تولیدکننده و مصرف‌کننده باید از شروط اساسی حمایت از تولید باشد.
۹. توسعه فناوری و نوسازی تجهیزات
بخش مهمی از چالش کیفیت در نتیجه فرسودگی تجهیزات است.
حمایت واقعی باید از جنس تسهیلات نوسازی، معافیت‌های مالیاتی برای سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین، و انتقال دانش فنی از شرکت‌های پیشرو باشد.
۱۰. پایش، ارزیابی و گزارش‌دهی شفاف
حمایت مؤثر، نیازمند سنجش مداوم است؛ انتشار گزارش فصلی از تولید، کیفیت، قیمت و موجودی، ایجاد سامانه قابل دسترس برای افکار عمومی و فعالان بازار، و امکان اصلاح سیاست‌ها براساس داده‌ها و شواهد از ضروریات این امر است.
خلاصه کلام آنکه،
حمایت از کاغذ تولید داخل اقدامی پسندیده بلکه ضروری و راهبردی است؛ اما شرط موفقیت این سیاست این است که واقع‌بینانه، مشروط، هوشمند و مبتنی بر کیفیت باشد.
برای آنکه سرنوشت صنعت کاغد کشور همچون برخی صنایع داخلی با اتلاف منابع و نارضایتی مردم همراه نباشد باید در مورد ارتقای کیفیت ، و مناسب بودن قیمت و .. به صورت جدی اندیشید و دامنه حمایت را متناسب با رعایت این الزامات توسعه داد. این مسیری است که ما در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دنبال می‌کنیم و امیدواریم آثار آن در بازار کاغذ به زودی نمایان شود.
منبع: مهر
صنعت و معدنلینک کوتاه :