رقابت مخرب فولاد با سنگ‌آهن
سیدرضا شهرستانی*در ادامه نیز واحدهای فولادی که از سرمایه کافی برخوردار بودند برای جا نماندن از این قافله به بخش معدن ورود کردند که نتیجه آن، وضعیت فعلی این صنعت و کمبود مواد اولیه در کشور است.
در واقع واحدهای معدنی و فولادی در حالی با سرعت به رقیب یکدیگر تبدیل می‌شوند که در دنیا ادغام‌های عمودی و افقی با هدف هم‌افزایی بیشتر شرکت‌های معدنی و فولادی و افزایش قدرت رقابتی در بازارهای بین‌المللی در حال افزایش است. ورود بخش معدن به فولادسازی ضررهای زیادی را متوجه کشور می‌کند.
این واحدها تجربه کافی در زمینه فولادسازی ندارند و در نتیجه به حداکثر بهره‌وری نمی‌رسند. در کنار آن از آنجا که این شرکت‌ها مصرف‌کننده سنگ‌آهن تولیدی خود هستند، قیمت تمام‌شده کمتری نسبت به سایر فولادسازان خواهند داشت و همین امر زمینه را برای ایجاد رقابت منفی در بازار فراهم می‌کند که آسیب چنین رقابتی در نهایت به نفع کشور نخواهد بود.
همچنین گاهی شرکت‌های معدنی که اقدام به سرمایه‌گذاری در زمینه احداث واحدهای فولادی کرده‌اند سخن از تکمیل زنجیره در یک شهرستان و یا استان و حفظ بخش عمده‌ای از ارزش‌افزوده تولید در یک منطقه دارند که استدلال درستی نیست. این شرکت‌ها باید به جای نگاه منطقه‌ای، نگاه ملی داشته باشند.
اگر بنا بود چنین استدلالی در تمامی مناطق کشور وجود داشته باشد، به‌عنوان مثال نباید نفت و گاز جز به استان‌های نفت‌خیز داده می‌شد. انتظار می‌رود تمامی شرکت‌های معدنی و فولادی توسعه را با نگاه ملی و نه منطقه‌ای دنبال کنند. متاسفانه شرکت‌های فولادی نیز با وجودی که به اقدامات معدنی‌ها در تکمیل زنجیره فولاد معترض هستند اما با هدف تامین ماده اولیه موردنیازشان برای سال‌های آتی، گرفتن پهنه معدنی را دنبال می‌کنند.
این شرکت‌ها پس از گرفتن پهنه معدنی برای تامین ماده اولیه نیاز به واحدهای فرآوری و گندله‌سازی خواهند داشت و از این رو اقدام به سرمایه‌گذاری در ساخت این واحدها هم خواهند کرد.
اگر این روند ادامه یابد در سال‌های آتی باید شاهد به بهره‌برداری رسیدن واحدهای متعدد فرآوری با ظرفیت‌های غیراقتصادی باشیم که به رقابت با یکدیگر در تامین سنگ خواهند پرداخت و هیچ یک نیز اقتصادی نخواهند بود. در این شرایط لازم است دولت نسبت به بازنگری سیاست‌های خود در زمینه زنجیره تولید فولاد یعنی از معدن تا محصول اقدام کند و بیش از این اجازه ادامه حرکت در این مسیر اشتباه را به بخش معدن و فولاد ندهد.
* عضو انجمن فولاد
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانصنعت و معدنیادداشتلینک کوتاه :