شناسایی چند رقم سیب‌زمینی مقاوم به ویروس
به گزارش جهان صنعت نیوز به نقل از ایسنا: سیب‌زمینی پس از گندم، برنج و ذرت چهارمین محصول غذایی مهم دنیا به شمار می‌رود و امروزه در بیش از ۱۴۰ کشور دنیا کاشته می‌شود. بنابر آمار سازمان خواروبار جهانی یا FAO، سطح زیر کاشت و تولید جهانی سیب‌زمینی در سال ۲۰۱۶ به ترتیب حدود ۲۰ میلیون هکتار و ۳۷۷ میلیون تن بوده و در همین سال، سطح زیر کشت و تولید این محصول در ایران به ترتیب حدود ۱۶۰ هزار هکتار و ۵ میلیون تن بوده است. گیاه سیب‌زمینی معمولاً مورد حمله تعداد زیادی آفت و بیمارگر گیاهی با گستره جغرافیایی وسیع قرار می‌گیرد و به همین دلیل ازجمله گیاهان زراعی با بالاترین میزان مصرف آفت‌کش‌ها محسوب می‌شود.
به گفته متخصصان علوم کشاورزی، ازآنجاکه سیب‌زمینی به طریقه غیرجنسی و توسط غده‌ها که همان بخش قابل خوردن گیاه هستند تکثیر می‌شود، کشت مداوم این گیاه از یک توده اولیه بذری پس از چند سال منجر به کاهش چشم‌گیر میزان محصول آن می‌شود. علت این پدیده که اصطلاحاً تحلیل رفتن یا تباهی نژادی بذر سیب‌زمینی گفته می‌شود، آلودگی غده‌های بذری به عوامل بیماری‌زای گیاه خصوصاً ویروس‌ها است. به همین دلیل انجام تحقیقات مداوم به‌منظور تهیه و یا شناسایی ارقام سیب‌زمینی مقاوم به ویروس، از مهم‌ترین وظایف پژوهشگران این حوزه به‌حساب می‌آید.
در همین راستا، یکی از محققان کشور از سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی همدان، در یک مطالعه پژوهشی، به ارزیابی و معرفی ارقام سیب‌زمینی مقاوم به یک ویروس مهم به نام ویروس برگ قاشقی سیب‌زمینی پرداخته است.
در این پژوهش، جعفر نیکان، استادیار پژوهشی بخش تحقیقات گیاه‌پزشکی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، واکنش چند رقم سیب‌زمینی در برابر ویروس برگ قاشقی سیب‌زمینی یا PLRV را در قالب یک آزمایش مزرعه‌ای، به‌صورت علمی ارزیابی کرده است.
نیکان در این پژوهش، واکنش این ارقام و ژرم پلاسم ها را در برابر ویروس فوق با مایه‌کوبی توسط شته ناقل حامل PLRV و ارزیابی عکس‌العمل گیاهان مشخص نموده است.
بر اساس نتایج این پژوهش، سیب‌زمینی رقم «سانته»، در برابر این ویروس مقاوم است، در حالی که رقم «دیامانت» نسبتاً حساس، رقم «لیدی رز» تا نسبتاً حساس و ارقام «مارفونا» و «آگریا» حساس هستند.
نیکان در این خصوص می‌گوید: «کاهش عملکرد رقم مارفونا علی‌رغم داشتن آلودگی بالا خیلی چشم‌گیر نبود، بنابراین می‌توان آن را نیز به‌عنوان رقم متحمل به این ویروس معرفی کرد. همچنین در این تحقیق، نوعی سیب‌زمینی که تحت شماره ۱۳/۸۰۳۹۷۰ شناخته می‌شود، بدون آلودگی و به‌عنوان ژنوتیپ بسیار مقاوم به ویروس PLRV ارزیابی گردید».
این محقق می‌افزاید: «با توجه به نتایج و خصوصیات زراعی خوب سیب‌زمینی رقم سانته، این رقم برای کاشت در مناطقی که خطر آلودگی به ویروس برگ قاشقی وجود دارد، توصیه می‌گردد. ضمناً با توجه به کاهش عملکرد ناچیز رقم مارفونا که ظاهراً رقمی متحمل است، می‌توان آن را برای کاشت در مناطقی که سابقه آلودگی به این ویروس دارند، توصیه کرد».
البته به گفته نیکان، «بااین‌حال، استفاده از ارقام متحمل باید با احتیاط صورت گیرد. زیرا اگرچه این گونه ارقام درنتیجه ابتلا به ویروس خسارت چندانی نمی‌بینند، ولی ازآنجاکه به‌عنوان منبع ویروس عمل می‌کنند، می‌توانند باعث گسترش ویروس به مزارع سایر ارقام سیب‌زمینی یا گیاهان میزبان دیگر شوند».
این یافته‌ها در مجله علمی ترویجی «علوم کاربردی سیب‌زمینی» که توسط مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان منتشر می‌شود، به چاپ رسیده‌اند.
اخبار برگزیدهدانش و فناوریلینک کوتاه :