اشتباه راهبردی ترامپ

نادر کریمی‌جونی*راهبرد نویس‌های کاخ سفید ،آن‌طور که از تحلیل‌های رسانه‌های فارسی‌ زبان و غیر فارسی‌ زبان ایالات متحده برمی‌آید، به ترامپ گفته بودند دوقطبی موجود در ایران که به مخالف و موافق جمهوری اسلامی ایران تقسیم می‌شوند در اثر حذف یک چهره ارشد له و علیه حکومت موضع خواهند گرفت و ممکن است یک منازعه داخلی یا حتی جنگ داخلی در ایران رخ دهد. 

ترامپ همچنین تصور می‌کرد با حذف این چهره ارشد می‌تواند دستاوردش را برای پیروزی برابر استیضاح‌کنندگان و جلب نظر رای‌دهندگان هزینه کند. در این صورت پیروزی قاطع مهم‌ترین رویدادی بود که ترامپ و متحدانش انتظار آن را برای ماجرای استیضاح و انتخابات آینده می‌کشیدند.

ترامپ همچنین تصور می‌کرد که مشکلات داخلی از جمله مشکلات اقتصادی و نارضایتی مردم مانع از آن خواهد شد تا ایران بتواند پاسخی متقابل و هم‌ارز به این حمله بدهد و از این بابت یک پیروزی حداکثری در مقابل ایران، انتظار او و کاخ‌سفید را می‌کشید.

رییس‌جمهور ایالات متحده و احتمالا مشاورانش در این محاسبه عراق و وضعیت آن را نیز مدنظر قرار داده بودند؛ از یک سو اعتراض‌های اخیر مردم عراق و شعارهای داده شده علیه ایران و متحدان ایران در عراق امیدواری‌های زیادی برای انفعال نیروهای متحد ایران در عراق پدید آورده بود و از سوی دیگر، اختلاف‌های سیاسی مانع از اتخاذ تصمیم قاطع علیه نیروهای آمریکایی در خاک عراق می‌شد. تا اینجای کار و روی کاغذ، نه در ایران و نه در عراق هیچ اتفاق نگران‌کننده و دشواری در پاسخ به عملیات ترور علیه آمریکا و نیروهایش نباید رخ می‌داد.

 دقیقا به همین خاطر ترامپ مغرورانه دستور ترور شهید سلیمانی، ابومهدی المهندس و همراهان‌شان را صادر کرد.اما در عمل هیچ یک از پیش‌بینی‌های ترامپ و همکارانش درست نبود. حضور گسترده، پرحجم، فراگیر و باشکوه مردم ایران و عراق در مراسم گرامیداشت شهیدان عملیات ترور ایالات متحده و سکوت معنی‌دار تمامی مخالفان داخلی جمهوری اسلامی ایران و تحرک غیرقابل اعتنای مخالفان ایران در خاک عراق برنامه ایالات متحده را برای ایجاد نزاع دوقطبی در ایران و عراق بر هم زد.

علاوه بر این اراده قاطع حکومت و مردم ایران و عراق برای تلافی‌جویی و گرفتن انتقام خون شهدایشان دومین پیش‌بینی کاخ سفید را نیز مردود ساخت. انسجام عراقی‌ها علیه ایالات متحده چنان بود که یکشنبه گذشته وقتی سنی‌ها، کردها و ایزدی‌ها در پیروی از توصیه‌های وزیر خارجه آمریکا در جلسه پارلمان عراق غیبت کردند تا نشست را از رسمیت بیندازند و مانع تصویب اخراج نظامیان آمریکایی از خاک عراق شوند، نمایندگان شیعه در پارلمان عراق و متحدان‌شان این نشست را رسمیت بخشیدند و اخراج آمریکایی‌ها را به تصویب رساندند.

در عین حال تهدیدهای جدی و مستمر عمار حکیم و نیروهای حشدالشعبی و لحن تند مقامات سیاسی عراق علیه آمریکا نشان داد که در عراق اراده محکمی علیه آمریکا و نظامیانش وجود دارد. در این طرف و در خاک ایران، حتی مخالفان جمهوری اسلامی ایران نیز زبان به انتقاد از اقدام تروریستی ایالات متحده گشودند و بر انجام اقدام انتقامجویانه تاکید کردند.

به این ترتیب راهبردهای ایالات متحده تا اینجای کار نادرست بوده و به طور طبیعی نتیجه نادرستی از این راهبردهای نادرست حاصل می‌شود هر چند در موقعیت حاضر و حتی در صورت خروج نظامیان آمریکایی از عراق، ترامپ می‌تواند به موفقیت ظاهری ترور شهید سلیمانی و همراهانش تکیه کند و به پیروزی در منازعه سیاسی ایالات متحده دل ببندد اما روشن است که اگر عمل انتقامجویانه ایران که در روزهای گذشته بارها وعده آن داده شده روی دهد آنگاه طعم این ترور و نتایج آن برای ایالات متحده چندان شیرین نخواهد بود.