معامله سیاسی با پول مردم

صادق زیباکلام*اصولگرایان در هرجا که در قدرت هستند کوچک‌ترین بذل و بخششی نسبت به «غیرخودی‌ها» روا نمی‌دارند یعنی هر قدر هم نامزد احراز یک پست و مقام، فردی تحصیلکرده، باتجربه و مدیر و مدبر باشد آن پست را به وی اعطا نکرده و در عوض به فردی از طیف سیاسی و جناح خودشان واگذار می‌کنند.

البته شعار شایسته‌سالاری می‌دهند اما در عمل اگر از نزدیک بررسی شود کمتر موردی را می‌توان یافت که یک مدیر یا مسوول اصولگرا در انتصابات زیرمجموعه‌اش کارآمدی را حاضر شده باشد جایگزین وابستگی سیاسی کرده باشد.در خصوص غیراصولگرایان چه می‌توان گفت؟ واقعیت آن است که کارنامه آنها هم از این بابت چندان بالاتر از اصولگرایان نمی‌ایستد. با یک تفاوت مهم: اصولگرایان نه نیازی به تحبیب قلوب و تعظیم و تکریم در برابر دیگران می‌بینند و نه خیلی برایشان اهمیتی دارد که غیرخودی‌ها در مورد آنان چه فکر می‌کنند.

اما غیراصولگرایان این گونه نیستند. از آنجا که احساس قدرت چندانی نمی‌کنند و جایگاه‌شان را ضعیف و موقعیت‌شان را ناپایدار و متزلزل می‌دانند سعی می‌کنند با امتیازدهی‌های عدیده به قدرت، وضعیت‌شان را تثبیت کنند. این دقیقا وضعیتی بوده که از سال ۹۲ به این سو در دولت آقای روحانی شاهدش بوده‌ایم.

اگرچه همچون دیگران شعار شایسته‌سالاری می‌دهند اما اگر نیم‌نگاهی به انتصابات‌شان ظرف شش سال گذشته بیندازیم، بیشترین و عمده‌ترین انگیزه‌شان جلب رضایت حاکمیت بوده. بسیاری از استانداران، فرمانداران، مدیران و مسوولان وزارتخانه‌های مختلف، روسای دانشگاه‌ها و مدیران سازمان‌ها و شرکت‌های کوچک و بزرگ دولتی تابع این ملاحظه بوده‌اند. بیشترین انگیزه و ملاحظه در خصوص مدیری که منصوب شده ملاحظات سیاسی بوده تا شایسته‌سالاری.

مشابه همین وضعیت در شهرداری تهران هم تکرار شده. از آنجا که شورای شهر و شهرداری تهران در محاصره نهادهای رقیب هستند، بنابراین احساس می‌کنند که قدرت چندانی ندارند. گرداگرد آنان قدرت‌هایی قرار گرفته‌اند که خیلی چشم دیدن‌شان را ندارند. بنابراین مراقب هستند که عزل و نصب‌ها و انتصابات‌شان به‌گونه‌ای باشد که رضایت اصحاب قدرت را جلب کند. از جمله می‌توان به بذل و بخشش هشت میلیارد تومانی شهرداری تهران به جشنواره فجر اشاره داشت. در شرایطی که بسیاری از هنرمندان متعهد و سرشناس کشورمان امسال جشنواره فجر را تحریم کرده‌اند اعطای هشت میلیارد تومان به این جشنواره نه‌تنها توجیهی نمی‌تواند داشته باشد بلکه بسیاری از مردم یعنی بسیاری از مردم تهران که در حقیقت با عوارضی که می‌پردازند درآمد شهرداری را تامین می‌کنند موافقتی با این اقدام جناب پیروز حناچی ندارند.

شهرداری می‌تواند یک نظرسنجی ساده برگزار کند و ببیند چند درصد از مردم تهران راضی بوده‌اند که این مبلغ به جشنواره فجر پرداخت شود. منتها باید هم به شهردار تهران، هم به شورای شهر، هم به وزیر کشور و هم به سایر وزرا و مسوولان دولت آقای روحانی گفت اگر تصور می‌کنند با این‌گونه بذل و بخشش‌ها به قدرت، اسباب رضایت آنان را فراهم می‌کنند سخت در اشتباه هستند.

اگر آقایان پیروز حناچی و محسن ‌هاشمی همه پست‌ها و سمت‌های شهر تهران را هم به اصولگرایان و تندروها واگذار کنند، آنان در اولین فرصتی که بتوانند، تیشه به ریشه ‌هاشمی و حناچی خواهند زد. اصولگرایان فقط در یک صورت مشکلی با پیروز حناچی و محسن هاشمی ندارند و آن هم صرفا و فقط در صورتی است که اولی در شهرداری و دومی در شورای شهر تهران نباشند.

* استاد دانشگاه تهران