انتخابات در غیاب شفافیت وعده‌ها
محمدصادق جنان‌صفت*در صورتی که دارندگان حق رای منفعت خود را در خرج کردن امتیاز رای ببینند …. به بررسی وعده‌ها و برنامه‌های کاندیداها پرداخته و به کاندیدا‌هایی رای می‌دهند که تشخیص می‌دهند آنها می‌توانند حداکثر منفعت او را در یک دوره از فعالیت مجلس برآورده کنند. متقاضیان منصب قانونگذاری نیز از راه انتخابات نیز عموما با هدف حداکثرسازی منافع خویش هستند.
البته آنها به ویژه در جامعه‌هایی مثل ایران این خواسته خود را آشکار نمی‌کنند و عموما هدف خود را ایجاد جامعه بانشاط و سالم، برپایی عدالت، تضمین آزادی‌های بیشتر، دفاع از اقتدار کشور، افزایش سطح رفاه شهروندان و… معرفی می‌کنند. برای حداکثرسازی منفعت شخصی داوطلبان منصب قانونگذاری از راه انتخابات مصداق‌های نیرومندی وجود دارد. به طور مثال می‌توان به مساله تامین هزینه‌های سرسام‌آور انتخاب توجه کرد. آیا کاندیدای کسب صندلی قانونگذاری هزینه‌های فزاینده تبلیغات را از پس‌انداز خویش تامین می‌کند؟ تجربه نشان داده چنین چیزی نیست و کاندیداها ناگزیرند برای تامین هزینه‌های انتخابات، کمک افراد حقوقی و حقیقی و گروه‌های اجتماعی حامی خود را بپذیرند.
این گروه امیدوارند پس از برنده شدن قانونگذارانی که از آن حمایت مالی کرده‌اند، هزینه‌های انجام شده را جبران کنند. این تصور که همه حامیان یک کاندیدا و جناح‌های سیاسی از سر صدق دل و باورهای اخلاقی حاضر به گذشت از منابع مالی خود هستند، قابل اثبات نیست. تجربه نشان داده فردی که یک بار توانسته به مجلس قانونگذاری راه پیدا کند در کسب ثروت در شرایط بسیار مساعدی قرار می‌گیرد و منفعت او در بلندمدت حداکثر خواهد شد.
این چیزی است که حتی در ایران نیز قابل اثبات و ردیابی است.چیزی که الان در جریان مبارزه انتخابات مجلس دیده می‌شود- جدا از موضوع بسیار بااهمیت تایید یا عدم تایید صلاحیت داوطلبان برای کرسی قانونگذاری – این است که در غیاب احزاب شناخته شده و دارای کارنامه و برنامه روشن اقتصادی، شفافیت‌ها به حداقل می‌رسد. وقتی هیچ حزب و گروه شناخته‌شده‌ای نیست که شهروندان بدانند به کدام گروه با کدام گرایش‌های سیاسی رای بدهند بدون تردید ائتلاف‌های سیاسی بیشترین منفعت را برده و با شعارهای دهان‌پرکن و به ویژه یورش به دولت دنبال جذب رای بیشتر خواهند بود.
اما شرط مهم و تاثیرگذار در برگزاری انتخابات آزاد و سالم این است که کاندیداها کمترین توانایی اغوای شهروندان دارای امتیاز رای را داشته باشند. این شرط به ویژه در جریان مبارزات انتخاباتی حائز اهمیت فوق‌العاده‌ای است و کمرنگ یا بی‌اثر کردن آن را می‌توان در مسیر مخدوش کردن انتخاب سالم تلقی کرد. از چند روز دیگر که تبلیغات کاندیداها شروع خواهد شد شاهد موجی از وعده‌های بزرگ و دهان‌پرکن با محوریت عدالت‌خواهی و زدن دولت راه می‌افتد و چشم، چشم را نخواهد دید. کاش می‌شد فضای بهتری برای نقد وجود داشت و می‌شد پوپولیسم را از واقعیت‌ها جدا کرد.
یادداشتلینک کوتاه :