روحانی شانسی برای اجرای طرح حذف ۴ صفر ندارد

جهان صنعت نیوز|  داده‌های بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول حاکی از آن است که دست‌کم ۵۰ کشور جهان تاکنون اقدام به حذف صفر از پول ملی خود کرده‌اند که در برخی از این کشورها برای تکمیل چرخه روانی نسبت به تغییر نام واحد پول نیز اقدام شده است. از این رو دولت دوازدهم نیز در ماه های اخیر به شدت برای تدوین و تصویب لایحه حذف ۴ صفر از پول ملی تلاش کرد تا جایی در که در نهایت نمایندگان مجلس دهم با بررسی لایحه اصلاح نظام پولی و بانکی با (حذف ۴ صفر از واحد پول کشور) به صورت فوریتی موافقت کردند.

سرآغازی برای اصلاحات جدی اقتصادی

در این خصوص عبدالناصر همتی رییس کل بانک مرکزی معتقد است  در حال حاضر پول ملی کشور به دلیل تورم پیش آمده در این سال‌ها خاصیت ظاهری خود را از دست داده و عملاً مردم ریال را در مبادلات خود به رسمیت نمی‌شناسند به طوری که حفظ ظاهر و اعتبار پولی ملی یک ضرورت است.

 به‌گفته همتی، اصلاح نرخ برابری پول ملی از طریق حذف صفرها وجهه پول ملی را در صحنه بین‌المللی ارتقا می‌بخشد و اقدامی است که در بسیاری از کشورها کنار سایر اقدامات، سرآغازی برای اصلاحات جدی اقتصادی است.

در واقع بیشتر دولتمردان بر این عقیده هستند که با اجرای طرح حذف ۴ صفر از پول ملی ضمن تسهیل و بازیابی نقش ابزارهای پرداخت نقد در تبادلات پولی داخلی و کاهش هزینه‌های چاپ و نشر اسکناس و مسکوک، کارآمدی نظام پولی جدید طی سال‌های آتی استمرار یافته و نرخ برابری واحد پول ملی با ارزهای جهان در کوتاه‌مدت آثار روانی مثبتی به‌همراه خواهد داشت.

اما نکته اینجاست که دولت روحانی شانسی برای اجرایی کردن این طرح ندارد چرا که طبق مواد مندرج در این لایحه، بانک مرکزی از زمان تصویب طرح دو سال مهلت دارد که مقدمات را برای آغاز دوره گذار فراهم کند و خود دوره گذار هم ۲ سال تعیین شده است، بنابراین بانک مرکزی دست کم تا ۱۴۰۱ باید نسبت به فراهم کردن مقدمات اجرایی شدن این طرح اقدام کند. از این رو طرح حذف ۴ صفر از پول ملی زمان زیادی نیاز دارد تا اجرایی شود که عمر دولت دوازدهم کفاف آن را نمی دهد. 

اقدامات نمایشی جواب نمی دهد

مسئله جالب توجه اینکه کارشناسان و مسوولان در مورد این طرح نظرات یکسانی ندارند به طوری که برخی از آنها به شدت با این طرح مخالف هستند و معتقدند برای حذف صفرها ارتقای شاخصهای اقتصادی همچون افزایش تولید، نرخ سرمایه‌گذاری، آزادسازیهای اقتصادی، رفع انحصارات، حضور بانکهای خارجی در کشور، حضور بی‌قیدوشرط سرمایه گذاران خارجی و … نیز باید انجام شود.

در همین خصوص فرشاد مومنی استاد دانشگاه علامه معتقد است که این یک اقدام نمادین است و گویی در کشور تسهیلات بیشتری به اقدامات نمایشی و بی‌ثمر تخصیص می‌یابد. ویژگی مشترک ماجرای حذف صفر از پول ملی در تمام تجربه‌های موفق این است که یک اقدام پسینی و نمادین است یعنی به خودی خود فاقد اعتبار و ارزش است.

وی اظهار کرد: اراده، سیاست و برنامه‌ای در این زمینه وجود ندارد. بنابراین این ظرفیت وجود دارد که حذف صفرها از سیاست‌های تورم‌زا حساسیت‌زدایی کند که یک خطر بسیار بزرگ است و برای موافقت با این طرح باید از سوی دولت برنامه‌هایی مانند حمایت از بخش تولید و زیر فشار گذاشتن غیرمولدها ارایه شود.

فاکتور بی لیاقتی در اقتصاد

مجید رضا حریری، رئیس اتاق ایران و چین در این خصوص بر این باور است که این صفرها نشان دهنده فاکتور بی لیاقتی در اقتصاد ما هستند. البته این فاکتورهای بی لیاقتی تنها در زمان این دولت ایجاد نشده‌اند و طی سالهای گذشته وارد اقتصاد شده اند.

به گفته وی،  مساله کشور ما افزایش رشد نقدینگی نسبت به تولید است و با پاک کردن صفرها راهی به جایی نمی رسد.

حریری معتقد است حذف صفرها در کوتاه مدت اثرات تورمی شدیدی را بر اقتصادی تحمیل خواهد کرد و یکی از نکات نگران کننده در این زمینه این است که با حذف صفرها، معمولا مبلغ پول‌ها به طرف بالا گرد خواهد شد. یعنی برای خلاصه و کوچکتر کردن مبالغ بزرگ، این مبالغ به سمت بالا گرد می‌شود و این موضوع بر گرانی‌ها تاثیر منفی دارد.

وی در همین زمینه اظهار کرد: به نظر می رسد دولت باید اهداف اقتصادی خود را اولویت‌بندی کند و به ترتیب الویت سیستم‌های اقتصادی را اصلاح کند. اما این موضوع فعلا در الویت اقتصاد ما نیست و قبل از آن باید تورم و نقدینگی ساماندهی شود.

قدرت خرید مردم افزایش نمی یابد

ناصر موسوی‌لارگانی نماینده مردم فلاورجان در مجلس  که عضویت کمیسیون اقتصادی  را نیز بر عهده دارذ با بیان اینکه حذف ۴ صفر از پول ملی هزینه سنگینی به کشور وارد می‌کند، گفت: حذف ۴ صفر از پول ملی باعث افزایش قدرت خرید مردم نمی‌شود.

به گفته وی، سال‌های متمادی بحث حذف صفرها از واحد پول کشور مطرح بود، چراکه تجربه کشورهای دیگر در این باره مثبت ارزیابی شد که ما نیز آن را قبول داریم.  اما در شرایط تورم فعلی، فشار کشور با این تغییر چند برابر می‌شود و مردم از نظر معیشتی با مشکل مواجه می‌شوند.

وی همچنین معتقد است که حذف ۴ صفر از واحد پول ملی باعث افزایش قدرت خرید مردم نمی‌شود، زیرا کسی که هم‌اکنون یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان حقوق دریافت می‌کند، در آن زمان نیز همان میزان دریافت خواهد کرد و تغییری در شرایط زندگی وی به‌وجود نمی‌آید.

پول ایران معنی پیدا می کند

با این حال گروه دیگری از کارشناسان نسبت به اجرای این طرح روی خوش نشان داده اند و معتقدند که باید هرچه زودتر اجرایی شود. در همین خصوص  طهماسب مظاهری رییس کل اسبق بانک مرکزی معتقد است ریال، هم به لحاظ قانونی و هم به لحاظ عملی دیگر معنای اولیه خود را از دست داده است. از این رو حذف چهار صفر از پول ملی اقدامی ضروری و الزامی است.

به گفته وی، نسبت تورمی که در چند سال اخیر داشتیم به حدی است که اگر بیاییم و چهار تا صفر را حذف کنیم پولمان نسبت به هم قدرت خرید داخل کشور و هم نسبت به ارزش مبادلاتی پول های دیگر دنیا معنا پیدا می کند.

مسیر کاهش تورم

در این رابطه همچنین سخنگوی کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی با اشاره به مزایای حذف ۴ صفر از پول ملی، گفت: این لایحه توسط کمیسیون در دست بررسی قرار دارد.

رحیم زارع اظهار کرد: این لایحه می تواند با در نظر گرفتن برخی زیرساخت های اقتصادی در مسیر کاهش تورم نیز موثر باشد.

نماینده مردم آباده در مجلس با بیان اینکه صرفه‌جویی در هزینه‌های چاپ اسکناس مولفه مهمی است که در نتیجه حذف ۴ صفر از پول ملی رخ می دهد، افزود: باید مسیر حذف ۴ صفر از پول ملی در مجلس با مصوبه نهایی این موضوع در صحن هموار شود، در غیر اینصورت باید دوباره هزینه های بسیاری در مسیر چاپ اسکناس صورت بگیرد.

زارع با تاکید بر اینکه وقتی صفرها از پول حذف می شود مردم از لحاظ روانی احساس می‌کنند که پول کمتری را در معاملات روزمره هزینه می‌کنند، تصریح کرد: هر چند این موضوع تاثیر چندانی از حیث اقتصادی ندارد، اما می تواند جو روانی مثبتی را در جامعه ایجاد کند.

سادگی در مبادلات

وی با بیان اینکه حذف صفر باعث افزایش جایگاه اسمی پول ملی در حوزه بین‌المللی خواهد شد، گفت: سادگی در مبادلات، نگهداری ساده‌تر حساب‌ها، ارقام و ترازنامه‌ها از دیگر مزیت های حذف ۴ صفر از پول ملی است.

این نماینده مردم در مجلس دهم، با اشاره به مشکلات انجام امور بانکی در بانک ها و تبدیل تومان به ریال برای مردم، افزود: وقتی وجود ریال منفعتی ندارد حذف آن لازم است، از اینرو می توانیم با اقدام در این حوزه شتاب در رشد اقتصادی را نیز فراهم کنیم.

سخنگوی کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی یادآور شد: نقل و انتقال آسان تر پول و کاستن از مخاطرات آن در حجم کلان از دیگر مزیت هایی است که می تواند دلیلی بر موافقت با حذف ۴ صفر از پول ملی باشد، از اینرو نمایندگان باید با مدنظر قرار دادن این مزیت ها نسبت به تصویب این لایحه اقدام کنند.

بیشتر بدانیم!

گفتنی است حذف صفر از پول ملی کشورها نخستین بار پس از پایان جنگ جهانی دوم و تورم تازنده آلمان‌غربی تجربه شد که چاپ مارک جدید را به‌دنبال داشت. پس از آن به‌ویژه از دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی به بعد این عمل بارها و بارها در کشورهای مختلف که اکثراً کشورهای در حال توسعه بودند به‌اجرا درآمد.

کشورهایی که اقتصاد آنها از تورم بالا رنج می‌برد و ارزش پول ملی آنها در سراشیب سقوط قرار گرفته بود، برای ساده‌تر شدن مبادلات اقتصادی و بازرگانی و همچنین کاهش هزینه چاپ اسکناس اقدام به حذف صفر یا صفرهایی از اسکناس‌ها کردند. عمده اقتصاددانان بر این عقیده‌اند که حذف صفر از اسکناس هیچ‌گونه تأثیری بر شاخص‌های اقتصادی و طرف عرضه و تقاضا ندارد و بیشتر اثر روانی بر جامعه خواهد گذاشت.

اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهصنعت و معدن