حکم به توقف دلار
به گزارش جهان صنعت نیوز: با وجود اینکه سیاستگذار بر اراده خود برای به کارگیری عوامل بازدارنده رشد قیمت ارز تکیه کرده اما نتیجه منطق فکری سیاستگذار پولی افزایش تحرکات قیمتی در بازار ارز بوده است. به طور کلی افزایش بی‌سابقه نرخ ارز در طول مدت اخیر را می‌توان به چند عامل نسبت داد؛ انقباض تجارت خارجی، افزایش تقاضای مصرفی و رخدادهای سیاسی. با توجه به اعلام خبرهای امیدوار‌کننده در خصوص افزایش صادرات نفت، ادعای مطرح شده در خصوص مذاکره محرمانه ایران و آمریکا و اقدامات بانک مرکزی در راستای آزاد شدن منابع بلوکه‌شده ایران در کره‌جنوبی آیا می‌توان به کاهش قیمت ارز در بازار خوش‌بین بود؟
دلار به افزایش قیمت خود در بازار ادامه داد و توانست یک قدم دیگر جلو بیفتد. بر این اساس دیروز معاملات قیمتی بازار با نرخ ۲۹ هزار و ۲۰۰ تومانی برای دلار رقم خورد. با توجه به سرعت بالای رشد قیمت‌ها در بازار ارز گمانه‌زنی می‌شود که دلار از کانال قیمتی ۳۰ هزار تومان نیز عبور کند و در نرخ‌های بالاتری جا خوش کند. با توجه به اینکه دلار در صرافی منتخب نیز همپای دلار در بازار غیررسمی پیش می‌رود به نظر می‌رسد تداوم روند رو به رشد قیمت‌ها چندان دور از انتظار نباشد. سیاستگذار پولی در واکنش به التهابات قیمتی در بازار ارز اقدامات مختلفی را در دستور کار قرار داده که گستره وسیعی از حذف سقف قیمتی در بازار نیمایی، کاهش فاصله قیمتی دلار در بازار رسمی و غیررسمی و همچنین اعمال محدودیت‌های بیشتر در زمان تخصیص ارز به متقاضیان را در‌بر می‌گیرد.
اقداماتی از این دست اگرچه مقدار بازار را به سمت کاهش قیمت متمایل کرد، با این وجود روند افزایش قیمت‌ها به سرعت از سر گرفته شد. آن‌طور که عبدالناصر همتی رییس کل بانک مرکزی می‌گوید «عدم تعادلی که از ابتدای سال در بین عرضه و تقاضا به خاطر کرونا در بخش حواله تجاری ایجاد شد، به علت تعلل برخی صادرکنندگان برای عرضه ارز و تداوم روند تقاضا در ماه‌های گذشته به خصوص به خاطر توجیه قیمت برخی کالاهای وارداتی تشدید شد. از سوی دیگر جو سیاسی- تبلیغاتی ناشی از اقدام آمریکا در اعلام عملیاتی شدن مکانیسم ماشه فضای لازم را برای جهش قیمت ارز در هفته‌های اخیر به وجود آورد. بانک مرکزی تمام تلاش خود را برای ایجاد تعادل در بازار حواله تجاری و کنترل نرخ آن به کار خواهد بست. بر پایه اقدامات انجام شده به ویژه در خصوص دسترسی به برخی از منابع ارزی‌مان در خارج از کشور، برنامه‌هایی برای بازار ثانویه داریم که به تدریج عملیاتی خواهیم کرد.»
بنابراین سیاستگذار پولی در تازه‌ترین اقدام خود بر ایجاد تعادل در بازار حواله تجاری و کنترل نرخ آن تاکید ورزیده و در همین راستا حجم زیادی درهم به بازار ارز تزریق کرده است. بانک مرکزی امیدوار است با در دست گرفتن افسار بازار حواله ارزی از اشاعه نوسانات قیمتی بازار حواله به بازار داخلی جلوگیری کند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که سیاستگذار روز گذشته ۳۰۰ میلیون درهم به صورت حواله در بازار ثانویه تزریق کرده تا نیاز ارزی بازار را تامین کند. رکوردشکنی سامانه نیما در هفته آخر شهریور نیز می‌تواند نشان‌دهنده حمایت ویژه بانک مرکزی در راستای تامین نیازهای ارزی فعالان اقتصادی باشد.
کارشناسان اما معتقدند سیاست‌هایی از این دست نمی‌تواند راهگشا باشد و تنها با تکیه بر تجارت خارجی و بهبود مبادی ورود ارز به کشور می‌تواند میل بازار ارز به کاهش قیمت را افزایش دهد. در همین خصوص لازم است اقداماتی در راستای افزایش ذخایر ارزی بانک مرکزی انجام شود. اما به دلیل اینکه فاصله قیمتی ارز در سامانه نیما و بازار غیررسمی دائم در حال بیشتر شدن است نگرانی‌های جدیدی در خصوص عدم بازگشت ارز از سوی صادرکنندگان ایجاد شده است. این موضوع در کنار چالش اصلی اقتصادی ایران، یعنی کاهش صادرات غیرنفتی، می‌تواند زمینه‌ساز رشد دوباره نرخ ارز باشد.
آخرین گزارش سازمان گمرک نشان می‌دهد که حجم تجارت خارجی در پنج ماهه امسال به ۸/۲- میلیارد دلار رسیده که موید کاهش صادرات غیرنفتی در کشور است. بر اساس تازه‌ترین برآوردهای انجام شده از سوی گمرک، صادرات غیرنفتی ایران در پنج ماهه ابتدای امسال ۱۱ میلیارد دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش ۳۹ درصدی را از نظر ارزشی تجربه می‌کند. به این ترتیب در زمینه صادرات غیرنفتی دولت نتوانسته به موفقیت چندانی دست یابد. با توجه به اینکه بخش اعظم درآمدهای ارزی کشور از محل صادرات غیرنفتی تامین می‌شود انقباض تجارت خارجی می‌تواند بیشترین تاثیر را بر افزایش قیمت ارز در بازار داخلی داشته باشد. اما امیدواری‌ها در خصوص افزایش حجم تجارت خارجی اگرچه کمرنگ شده اما خبرهایی در خصوص افزایش صادرات نفتی ایران منتشر شده است.
خبرگزاری رویترز بر اساس داده‌های دریافتی از حرکت نفتکش‌ها اعلام کرده «صادرات نفتی ایران با وجود تحریم‌هایی که آمریکا پس از خروج برجام علیه ملت ایران اعمال کرده، در ماه سپتامبر به شدت افزایش داشته است. داده‌های سامانه تانکرترکرز و دو شرکت دیگر نشان می‌دهد که صادرات نفت ایران رشد داشته اگرچه رقم‌های محاسبه‌شده در سامانه‌های تانکرترکرز و دو شرکت دیگر تفاوت زیادی دارد اما عددی بین ۴۰۰ هزار تا ۵/۱ میلیون بشکه در روز را نشان می‌دهد. در صورتی که ادعای این خبرگزاری صحت داشته باشد و ایران بتواند به درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت دست پیدا کند، می‌توان نسبت به بهبود وضعیت ذخایر ارزی و همچنین کاهش التهابات قیمتی در این بازار ابراز امیدواری کرد.
در عین حال افزایش تلاش‌های بانک مرکزی برای آزادسازی منابع بلوکه‌شده در کره‌جنوبی اگر با نتایج موفقیت‌آمیزی همراه باشد، تامین نیازهای مصرفی بازار نیز سرعت بیشتری می‌گیرد. با این حال هم به دلیل تحریم‌ها و هم به دلیل محدود شدن روند مبادلات مالی و تجاری ایران با جهان انتقال این منابع ارزی به کشور به کندی صورت خواهد گرفت. بدیهی است هر اقدامی که منجر به تقویت طرف عرضه شود احتمال کاهش قیمت ارز تقویت می‌شود. در همین حال روزنامه کویتی الجریده نیز ادعا کرده ایران و دولت ترامپ در عمان در حال مذاکرات محرمانه هستند، هرچند نمی‌توان در خصوص صحت و سقم این خبر اظهارنظر کرد، با این حال این موضوع اگر به حقیقت بپیوندد شوک ارزی بزرگی به بازار تزریق خواهد شد.
در مقابل اما برخی عوامل می‌توانند به افزایش تحرکات بازار در راستای افزایش قیمت ارز دامن بزنند که انتخابات آمریکا از جمله آنهاست. برخی کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که با نزدیک شدن به موعد انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا ممکن است انتظارات را به سمت افزایش بیشتر قیمت ارز هدایت کند. با این حال برخی کارشناسان می‌گویند که این موضوع تاثیر چندانی بر بازار ارز ایران ندارد و تنها جو روانی ناشی از این موضوع می‌تواند برای دوره‌ای کوتاه بازار را دستخوش تحولات قیمتی کند. با توجه به مجموعه عوامل تاثیرگذار بر بازار ارز، باید دید که سیاست‌های بانک مرکزی در راستای تامین نیازهای ارزی متقاضیان به صورت دوره‌ای تا چه اندازه می‌تواند بازار را با شوک قیمتی مواجه سازد.
دلار از ۳۰ هزار تومان نیز فراتر می‌رود
در همین حال حمیدرضا کاهدی، کارشناس ارزی به «جهان صنعت نیوز» گفت: مشکل ورود ارز به کشور هنوز حل نشده و چون ارز فیزیکی در بازار موجود نیست و نقل‌و‌انتقالی هم صورت نمی‌گیرد قیمت ارز افزایش یافته است.
وی اظهار کرد: خبرهای خوبی در خصوص افزایش صادرات نفت ایران منتشر شده که می‌تواند بیانگر افزایش ورود ارز به کشور باشد.
کاهدی افزود: اگر حجم ورود ارز به کشور افزایش یابد با نتایج مثبتی همراه خواهد شد اما اگر این قضیه اتفاق نیفتد و صادرکننده تمایلی به بازگشت ارز نداشته باشد بعید به نظر می‌رسد که روند رو به رشد قیمت دلار متوقف شود.
وی ادامه داد: در حال حاضر دلار از ۲۹ هزار تومان هم عبور کرده و این احتمال وجود دارد که تا قیمت ۳۵ هزار تومان هم پیش برود.
به گفته کاهدی، یکی از عواملی که می‌تواند به کنترل قیمت ارز کمک کند بازگشت ارز است. در عین حال قرارداد ایران و چین نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد.
وی افزود: فروش نفت و همچنین بازگشت منابع بلوکه شده از کره از طریق شرکت‌های صوری و همچنین افزایش تمایل صادرکننده برای بازگشت ارز به کشور می‌تواند نتیجه‌بخش باشد.
این کارشناس ارزی گفت: زمانی که نرخ ارز خیلی بالا می‌رود صادرکننده از بازگشت ارز به کشور و عرضه آن با قیمت نیمایی خودداری می‌کند.
کاهدی تصریح کرد: بنابراین اگر با مسائل اینچنینی مواجه شویم دلار همچنان به افزایش قیمت خود در بازار ادامه می‌دهد.
وی افزود: با این حال ممکن است در مهر و آبان برخی خبرها بر بازار ارز تاثیر بگذارد و به کاهش قیمت آن منجر شود. این موضوع نیز اما بستگی به بازگشت ارز به کشور دارد چون در حال حاضر تمام مبادی ورود ارز به کشور بسته شده است.
بر اساس اعلام کاهدی، بازار حواله نیز در این شرایط نمی‌تواند کمک‌کننده باشد، چون وقتی کسی به صرافی مراجعه می‌کند باید قادر باشد که ارز دریافت کند؛ اما اگر این اتفاق نیفتد بازار سیاه ایجاد و به یکی از عوامل اصلی رشد قیمت دلار تبدیل می‌شود.
این کارشناس ارزی در پاسخ به این پرسش که انتخابات آمریکا چه تاثیر بر بازار ارز ایران خواهد داشت، گفت: این موضوع تاثیر زیادی بر بازار ایران نخواهد داشت اما به هر حال خوش‌بینی اندکی در خصوص انتخاب آقای بایدن وجود دارد که می‌تواند بازار را اندکی دچار کاهش قیمت کند.
وی افزود: انتخابات داخلی ایران مهم‌تر از انتخابات امریکاست و ممکن است بعد از انتخابات داخلی بازار ارز تغییر جهت خود را آغاز کند.
کاهدی ادامه داد: شایعاتی هم در خصوص مذاکره ایران با آمریکا وجود دارد، اما هیچ‌یک از این مسائل نمی‌تواند چندان بازار ارز را تحت تاثیر قرار دهد.
وی تاکید کرد: حل مشکل صادرات و قرارداد با چین، اگر اتفاق بیفتد، جریان ورود ارز به کشور قطعا تسهیل می‌شود و در آن صورت می‌توان به افت قیمت دلار، ولو زیر ۲۰ هزار تومان، امیدوار بود.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :
