آیا نیازی به حضور مسکن‌سازان چینی در ایران وجود دارد؟
به گزارش جهان صنعت نیوز: با وجود داشته‌های با ارزش کشور در بخش فنی و مهندسی، اکنون به جای صدور خدمات فنی و مهندسی ، شاهد واردات این خدمات به کشور هستیم. سوال اصلی این است که مسوولان نظام چه توجیهی برای این عقبگرد مهندسی در کشور دارند؟
ابراهیم رییسی با وعده ساخت چهار میلیون واحد مسکونی طی دوران ریاست‌جمهوری‌اش بر سر کار آمد؛ وعده‌ای که اکنون به یکی از اساسی‌ترین مطالبات مردم از دولت سیزدهم بدل گشته است.
از همان ابتدا کارشناسان بسیاری در حوزه مسکن، ساخت این حجم واحد مسکونی را با توجه به مشکلات اقتصادی موجود، بعید یا بسیار چالش‌برانگیز می‌دانستند. از مهم‌ترین و عمده‌ترین مسائل مطرح شده توسط کارشناسان می‌توان به چگونگی تامین زمین، مصالح ساختمانی و بودجه مورد نیاز برای ساخت چهار میلیون واحد مسکونی طی چهار سال اشاره کرد.
سوالاتی که کم و بیش توسط مسوولان پاسخ داده شد، اما همچنان ابهامات فراوانی در خصوص پروژه مسکونی دولت رییسی وجود دارد. علت اصلی وجود چنین ابهاماتی نیز این است که با وجود گذشت حدود سه ماه از روی کار آمدن دولت سیزدهم هنوز شاهد اقدامی اساسی و کارآمد توسط دولت سیزدهم در این خصوص نبوده‌ایم. مسوولان در خصوص این پروژه بزرگ تاکنون تنها به معرفی چند نشانی اینترنتی برای ثبت‌نام بسنده کرده‌اند.
اخیرا اخباری مبنی بر واگذاری پروژه ساخت چهار میلیون خانه به شرکت‌های خارجی شنیده می‌شود، این بار هم چین!
به نظر می‌رسد مسوولان با بررسی‌های بیشتر و دقیق‌تر ابعاد مختلف وعده انتخاباتی ابراهیم رییسی، به پیچیدگی و صعب‌العبور بودن این مسیر پی برده‌اند؛ وعده‌ای که حالا چشم‌انتظارانی به تعداد مردم ایران دارد. به نظر می‌رسد مسوولان نظام برای اینکه از چنین وعده بزرگی عقبگرد نکنند، دست به دامان چین شده‌اند. موضوعی که ابعاد مختلف و گسترده‌ای دارد.
شنیده می‌شود که چینی‌ها قرار است واحدهای طرح جهش تولید مسکن ایران را با قیمت متری ۱۵۰ دلار بسازند، در حالی که بنا به گفته سازندگان ایرانی، چینی‌ها هر متر خانه را در سوریه و الجزایر با قیمت ۳۵۰ تا ۴۰۰ دلار احداث کردند.
بحث استفاده از فناوری چین برای ساخت واحدهای تولید و تامین مسکن ظاهرا جدی شده است. این در حالی است که از حدود ۱۰ سال قبل صنعت ساختمان در ایران پیشرفت قابل ملاحظه‌ای داشته است. سازندگان ایرانی می‌گویند در حال حاضر از تکنولوژی‌های متنوعی مثل قالب تونلی، سیستم فلز سبک ال‌اس‌اف، سوپر پانل و سیستم پیچ و مهره‌ای در ایران استفاده می‌شود که پروژه‌های بسیاری با این روش‌ها احداث شده و چینی‌ها قرار نیست فناوری ساخت در ایران را متحول کنند.
حال سوال اینجاست که چرا دولت به انعقاد قرارداد با شرکت‌های چینی اصرار دارد؟ مهم‌ترین دلیل می‌تواند به کمبود منابع مالی ما مربوط باشد. اگر با چین قرارداد پروژه‌های جهش تولید و تامین مسکن را به امضا برسانیم می‌توانیم با توجه به تحریم‌ها نفت را تهاتر کنیم.
ایرج رهبر نایب رییس انجمن انبوه‌سازان استان تهران با اشاره به موضوع استفاده از سازندگان چینی برای اجرای پروژه جهش تولید و تامین مسکن به ایسنا گفت: ما پنج هزار شرکت انبوه‌ساز و ۵۰۰ هزار مهندس در کشور داریم که به دلیل رکود بخش مسکن اغلب آنها بیکار هستند. ما در دو بخش نیروی فنی مهندسی و سدسازی مقام دوم را در جهان داریم. حال به جای اینکه به صدور خدمات فنی و مهندسی بیندیشیم، داریم برعکس عمل می‌کنیم و به فکر واردات این خدمات هستیم.
بین دولت و مجلس درخصوص استفاده از چین برای ساخت‌و‌ساز در ایران اتفاق‌نظر وجود ندارد. رضایی کوچی، رییس کمیسیون عمران مجلس معتقد است که در طرح‌های مسکن باید از توان بخش داخلی استفاده شود. اما محمودزاده معاون وزیر راه‌و‌شهرسازی از مذاکره با چینی‌ها خبر داده و گفته است که آنها قرار است به ایران تکنولوژی بیاورند. از صحبت‌های محمودزاده چنین برمی‌آید که اگر واحدها با نظارت چین ساخته شود ۳۰ درصد ارزان‌تر تمام خواهد شد.
نگاهی به کارنامه چین در سوریه، الجزایر و حتی کشور خودمان بیندازیم. شنیده می‌شود که قرار است سازندگان چین با متری ۱۵۰ دلار (حدود چهار میلیون تومان) در ایران خانه بسازند. در حالی که به گفته انبوه‌سازان ایرانی، سازندگان چینی در سوریه و الجزایر با متری ۳۵۰ تا ۴۰۰ دلار (حدود ۱۰ میلیون تومان) واحد مسکونی احداث کردند.
در سند ۲۵ساله همکاری ایران و چین، موضوع خانه‌سازی به طور مستقیم گنجانده نشده است. در این سند که هفتم فروردین امسال به امضای وزرای خارجه دو کشور رسید، در حوزه اقتصادی به همکاری دو کشور در حوزه‌های نفت، صنعت و معدن و حوزه‌های مرتبط با انرژی (نیرو، انرژی‌های تجدیدپذیر و…) اشاره شده اما درخصوص ساخت مسکن توافق مستقیم صورت نگرفته و صرفا به شکل کلی، توسعه سواحل مکران مورد اشاره قرار گرفته است.
محمد اسلامی وزیر سابق راه‌و‌شهرسازی با رد در اولویت‌بودن شرکت‌های چینی در پروژه‌های کشور بر اساس قرارداد ۲۵ساله گفته بود: «اصلا سند وارد این فاز نمی‌شود. تعجب می‌کنم که عده‌ای نخوانده، ندیده و بدون اطلاع، این موضوع را تا به این اندازه و با این ابعاد مورد تحلیل قرار می‌دهند. این یک سند راهبردی در حال مذاکره است و هر کشوری به منافع ملی خودش فکر می‌کند و حتما به این موضوعات باید بلندمدت فکر شود و پایه‌گذاری روابط بین کشورها باید بلندمدت باشد تا بتوان این روابط را به پایداری رساند.
از سوی دیگر چینی‌ها تجربه عمرانی مطلوبی در ایران ندارند. بزرگراه تهران- شمال را پس از دو سال نیمه‌کاره رها کردند و سرانجام وزارت راه‌و‌شهرسازی، کار را به پیمانکاران داخلی سپرد. از سال گذشته نیز قرار شد تکمیل راه‌آهن اصفهان- قم- تهران را برعهده بگیرند که به دلیل مشکلات فاینانس شکل اجرایی به خود نگرفت.
یکی دیگر از بهانه‌های استفاده از چین برای طرح‌های مسکن در ایران، کوتاه‌شدن مدت زمان اجرای پروژه است. اما واضح است که هر پروژه‌ای به تزریق منابع مالی به‌موقع نیاز دارد. تجربه مسکن مهر و مسکن ملی نشان داده معمولا متقاضیان در تامین آورده خود تعلل می‌کنند که به طولانی‌شدن فرآیند اجرا می‌انجامد.
از معضلات پروژه‌های عمرانی، موانع تامین زمین و صدور پروانه است. در حال حاضر برخی پروژه‌های اقدام ملی پس از حدود دو سال با این دو معضل دست به گریبان هستند. بنابراین به نظر می‌رسد فرقی نمی‌کند که سازنده ایرانی بسازد یا چینی. هیچ سازنده‌ای نمی‌تواند بدون زمین، جواز و پول کار کند. اما نکته‌ای که وجود دارد این است که دولت ایران بعضا با سازندگان خارجی بهتر از ایرانی‌ها کنار می‌آید.
ایرج رهبر بیان می‌کند: در طرح مسکن مهر به شرکت ترکیه‌ای معافیت‌های مالیاتی برای ورود ماشین‌آلات دادند؛ در حالی که شرکت‌های ایرانی از این امکان محروم هستند. بنابراین امکان رقابت از بین می‌رود. هرچند در مسکن مهر، بسیاری از سازندگان ایرانی به خاطر آبرو و اعتبار خودشان پروژه‌ها را جمع و جور کردند. اما برخی مشکلات پس از ۱۴ سال هنوز وجود دارد. به طور مثال اخیرا شرکت عمران پردیس برای پرداخت مطالبات پیمانکاران مسکن مهر این شهر، زمین و املاکی را با ۳۰ تا ۴۰ درصد بالاتر از قیمت واقعی در اختیار سازندگان قرار داده که به ضرر پیمانکاران است. همه شرایط رقابت بین سازندگان ایرانی و خارجی از بین رفته و معلوم است که در این شرایط ایرانی‌ها نمی‌توانند دوام بیاورند.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهمسکنلینک کوتاه :
