پنجره سودسازی در بازارهای بین‌المللی
شیشه سودالایم، شیشه سربی یا کریستال و شیشه بوروسیلیکاتی عمده انواع شیشه تولیدی جهان را شکل می‌دهند که بسته به نوع آن، در ساخت در و پنجره ساختمان و خودرو، بطری، ظروف آزمایشگاهی، صنعتی و آشپزخانه، طراحی داخلی، ویترین‌ها و ظروف کریستال کاربرد دارند. از انواع دیگر شیشه‌ها که هرکدام کاربرد ویژه‌ای دارند می‌توان به لعاب‌ها، شیشه‌های آب‌بندی و اتصال، شیشه‌های فسفاتی، شیشه کالکوژنایدی، شیشه اپال، شیشه سیلیسی و… اشاره کرد. شیشه‌ها از منظر اقتصادی به دو دسته شیشه تخت (فلت) و ظروف (نگهدارنده، بطری و…) دسته‌بندی می‌شوند. شیشه فلت یا تخت به شیشه‌های مسطح اطلاق می‌شود. متداول‌ترین حالت شیشه تخت، شیشه فلوت است که در ضخامت‌های مختلف از ۲ میلیمتر تا بیش از ۲۰ میلیمتر تولید و عرضه می‌شود، اما به‌صورت متداول ضخامت‌های ۱۲ و ۴ میلیمتر در ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. شیشه فلوت شیشه‌ای بدون موج و کاملا صاف است که بعد از بیرون آمدن شیشه از کوره برای صاف و مسطح شدن و ضخامت‌دار شدن آن، شیشه را در حوضچه مذاب قلع، غوطه‌ور می‌کنند تا تبدیل به شیشه فلوت می‌شود. نام دیگر شیشه فلوت، شیشه جام و سکوریت نشده است. حدود چهارپنجم شیشه فلت در صنعت ساخت و ساز به کار می‌رود و بنابراین رابطه مستقیمی بین تقویت بخش ساختمان‌سازی در اقتصاد و تقاضا برای مصرف شیشه فلت وجود دارد. پس از آن صنعت اتومبیل‌سازی یازده درصد سهم دارد و نیروگاه خورشیدی رتبه بعدی را به خود اختصاص داده است. از شیشه‌های تخت اولیه که به‌صورت فلوت درآمده می‌توان در انواع و اقسام شیشه‌های دیگر استفاده کرد. با انجام عملیات حرارتی، این شیشه به شیشه سکوریت تبدیل می‌شود که شیشه‌ای مستحکم‌تر و گران‌تر است و در طراحی داخلی ساختمان‌ها و نماها استفاده می‌شود. با افزودن لایه‌های طلق بین دو یا چند لایه شیشه، می‌توان شیشه لمینت تولید کرد که باعث می‌شود شیشه پس از شکستن فرو نریزد و ذرات شیشه خرد شده به صورت چسبنده به طلق نگه داشته شده و از جدا شدن و پخش شدن آنها در محیط جلوگیری شود به همین جهت استفاده از شیشه‌های لمینت در موارد حساس به شکست که باعث فرو ریختن شیشه‌های معمولی و سکوریت می‌شود بسیار موثر است. محصول دیگر شیشه تخت، شیشه سندبلاست است که برای سندبلاست کردن شیشه‌ها، از ماسه‌ای خاص استفاده می‌شود. آن را با فشار روی شیشه‌ها می‌پاشند و محصول حاصل شیشه‌ای مات است که می‌تواند در طرح‌ها و نقش‌های مختلف تولید شود.
صنعت شیشه در جهان
صنعت شیشه در جهان کاملا قدیمی و همواره پابرجا بوده و همواره به طور نسبی سهم خود را از کل اقتصاد جهان حفظ کرده است. مقدار تولید در جهان همواره در حال رشد بوده است. به گزارش سنا آن‌طور که علی اسکینی و محمدعلی کریمی تحلیلگران بازار سرمایه بررسی کرده‌اند، کشور چین با ۵۱ درصد سهم تولید، بیش از نیمی از شیشه دنیا را تولید می‌کند. پس از آن اروپا با ۱۶ درصد و سایر مناطق آسیا (غیر از هند و چین) ۱۲ درصد از تولید جهانی را در اختیار دارند. کشور هند ۲ درصد تولید را به خود اختصاص داده است که رشدی‌ترین منطقه تولید محسوب می‌شود. کشور ایران نیز با تولید حدود ۲ میلیون تن انواع شیشه در سال، بیش از نیم درصد از تولید جهانی را داراست. (نمودار یک)
صادرات شیشه
صنعت شیشه با توجه به ماهیت کالا، سنگین بودن و قیمت پایین در هر تن، یک کسب‌و‌کار جغرافیایی محسوب شده و کمتر وارد فاز تجارت می‌شود. مواد اولیه این صنعت تقریبا در همه‌جا یافت می‌شود و بنابراین کارخانه‌های تولیدی در نزدیکی مراکز بازار فروش قرار دارند. یک کوره تولیدی، چندین تن از شیشه ذوب شده را در خود جا داده است و نمی‌توان به سادگی به علت کاهش فروش آن را خاموش کرد. دوره خاموشی و توقف تولید در صنعت شیشه نمی‌تواند کمتر از چند ماه باشد. بنابراین، کارخانه‌ها ۲۴ ساعته و در ۷ روز هفته مشغول به کار هستند؛ اما با این حساب در سال‌های اخیر حجم تجارت بیشتر شده است. بررسی میزان درآمد صادراتی کشورهای برتر، در سال ۲۰۲۰ نشان می‌دهد کشور چین با درآمد ۳/۱۸ میلیارد دلاری، ۲۵ درصد از صادرات شیشه در جهان را به خود اختصاص داده است. پس از آن کشور آلمان با ۶/۶ میلیارد دلار و ۱/۹ درصد سهم، قرار دارد. ایران نیز طبق این آمار در سال ۲۰۲۰، حجم صادرات شیشه ۹/۰ میلیارد دلاری داشته است.
وضعیت تولید و تقاضا در ایران
بررسی میزان تولید شیشه ایران طی سال‌های اخیر نشان می‌دهد حجم تولید ایران در سال ۹۴ به علت رکود بخش ساختمان و سایر بخش‌های صنعت نسبت به سال قبلی ۲۵ درصد کاهش داشت که در سال‌های بعد این کاهش را پس گرفت. میزان تولید ظروف شیشه‌ای نیز از رشد باثباتی برخوردار بوده است. با توجه به تولیدات هشت ماه ابتدایی سال ۱۴۰۰، به نظر می‌رسد که امسال می‌تواند رکود تولید شیشه کشور شکسته شود. با توجه به افزایش مصرف بطری شیشه‌ای و بازار صادراتی جذاب، برخی شرکت‌ها در جهت اجرای طرح‌های توسعه و افزایش تولید گام برمی‌دارند. در نمودار ۲ میزان ظرفیت شرکت‌های تولیدکننده ظروف شیشه‌ای پس از اجرای طرح‌های توسعه نشان داده شده است. با این حال بررسی شاخص قیمت تولیدکننده ایران در بخش ساخت محصولات کانی غیرفلزی که صنعت شیشه در این بخش قرار دارد از انتهای سال ۱۳۸۹ رشد نشان می‌دهد و ملاحظه می‌شود که هزینه‌های تولید طی ۱۰ سال اخیر بیش از ۱۰ برابر رشد داشته است.
صنعت شیشه در بازار سرمایه
هفت شرکت تولیدکننده شیشه در ایران تحت نمادهای «کابگن»، «کقزوی»، «کهمدا»، «کساپا»، «کمینا»، «کرازی» و «کگاز» در بازار سرمایه فعال هستند و سهام آنها مورد معامله قرار می‌گیرد. بررسی میزان فروش، سود عملیاتی و خالص جمیع شرکت‌های صنعت به همراه حاشیه سود نشان می‌دهد که با توجه به افزایش قابل توجه سود شرکت‌ها، حاشیه سودها نیز درمدت اخیر به سطوح بالاتری رسیده است. بررسی نسبت قیمت بر سود گذشته‌نگر سهم‌های شرکت‌های صنعت نشان می‌دهد که این نسبت با توجه به زیان‌ده بودن مقطعی برخی شرکت‌ها و تغییرات شدید قیمت سهام چندان قابل اتکا نیست؛ اما می‌توان دریافت که این نسبت برای صنعت شیشه می‌تواند در حالت تعادلی رقمی بالاتر از میانگین بازار کسب کند.
سودآوری مورد انتظار شرکت‌ها
سطح تولید صنعت شیشه کشور روند نسبتا باثباتی داشته است. طی دهه اخیر شرکت‌های متعدد تولید شیشه در کشور فعال شده‌اند و شرکت‌های قدیمی برنامه‌های بهبود خطوط قدیمی و توسعه خطوط جدید را پی گرفته‌اند. بر همین اساس، پیش‌بینی میزان تولید شرکت‌های این صنعت با توجه به عملکرد سال‌های گذشته، بهره‌برداری از خطوط جدید، گزارش‌های ماهانه اخیر و با در نظر گرفتن فعالیت‌های تعمیر و نگهداری دوره‌ای انجام شده است. سطح فروش شرکت‌های فعال در این صنعت تقریبا معادل میزان تولیدات آنها است و بر همین اساس برای پیش‌بینی مقدار فروش شرکت‌ها، فرض شده است که موجودی کالای پایان دوره برابر با موجودی ابتدای دوره باشد. از بزرگ‌ترین پتانسیل‌های شرکت‌های این گروه، می‌توان به فروش در شرایط مختلف اقتصادی و سیاسی کشور، سودآور بودن صنعت، رشد سریع مصرف شیشه و ظروف شیشه‌ای، پایین بودن هزینه انرژی در تولید نسبت به کشورهای دیگر، امکان صادرات راحت به کشورهای مجاور و دسترسی به بازار منطقه، اهرم بالای سودآوری شرکت‌های صنعت به نرخ دلار، کیفیت بالای محصولات تولیدی ایران در خاورمیانه، دسترسی کامل به مواد اولیه تولیدی در کشور، کاهش تحریم‌ها و کاهش اختلاف قیمت با سایر مناطق و داشتن طرح‌های توسعه اشاره کرد. از طرفی، افت حاشیه سود در صورت بروز رکود، وابستگی شرکت‌های تولیدکننده شیشه تخت به صنعت ساختمان‌سازی، هزینه‌های حمل بالای محصولات، احتمال افزایش نرخ انرژی، قطعی گاز و برق و ظهور شرکت‌های تولیدکننده شیشه در منطقه از جمله ریسک‌هایی هستند که در رابطه با شرکت‌های این صنعت می‌توان به آنها اشاره داشت.
لینک کوتاه :