احتمال غلبه حواشی بر دستاوردهای سفر رییسی
جاوید قربان‌اوغلی *
سفر آقای رییسی به نیویورک در شرایطی است که ما با چند موضوع اساسی مواجه هستیم؛ اولین موضوع سابقه و حاشیه‌هایی است که در سمت‌های قبلی آقای رییسی مطرح بوده است. اینکه ایالات آمریکا به او ویزا داده به معنی تامین امنیت و حفاظت او خواهد بود ولی احتمالا حواشی آقای رییسی در آنجا بسیار شدیدتر از حواشی سایر روسای‌جمهور قبلی ایران خواهد بود؛ این حواشی یک جذب رسانه‌ای و عمومی ناخوشایندی را ترسیم می‌کند هرچند که معتقدم آمریکایی‌ها این مساله را مدیریت کرده و جلوی هرگونه اتفاق سوء را خواهند گرفت. به این دلیل که اگر به رییس‌جمهوری ویزا می‌دهند، خود را برای امنیت کامل و حفظ وجهه آن رییس‌جمهور آماده می‌کنند.
موضوع دوم نیز حول اتفاقات اخیر داخلی ایران است؛ جان باختن مظلومانه مهسا امینی به لحاظ دیپلماسی عمومی، فضای بین‌المللی و رسانه‌ای بسیار سنگینی را علیه ایران به وجود آورده است. من امیدوارم آقای رییسی به عنوان رییس‌جمهور و مسوول اجرای قانون اساسی و باتوجه به جایگاه قانونی خود با برخی اقدامات و دستورات برای رسیدگی به این مساله و پایان دادن به چنین اقدامات خودسرانه‌ای، وجهه خود را بازسازی کند و باعث کاهش حواشی این سفر شود. در واقع مدیریت چنین وضعیتی بر عهده آقای رییسی است؛ به عنوان مثال اگر قرار بر ملاقات با دیگر روسای‌جمهور کشورها و روسای هیات‌های شرکت‌کننده در این نشست باشد باید شرایط عمومی برای درخواست و تشویق آنها به حضور در این ملاقات‌ها فراهم شود یا اگر قرار بر سخنرانی باشد باید قسمت‌های ایجابی سخنرانی بر قسمت‌های سلبی و حواشی غلبه داشته باشد.
مساله سوم در رابطه با مساله برجام است؛ ما به دنبال متهم نیستیم ولی پرواضح است که توپ در زمین ایران قرار دارد چراکه اروپایی‌ها اعلام کرده‌اند که ایران با شروط و پیشنهادات خود برجام را به بن‌بست کشانده است و آمریکایی‌ها نیز آن را تایید کرده‌اند. بنابراین این سفر می‌تواند فرصتی بین‌المللی باشد که مساله احیای برجام و توافق هسته‌ای به سرانجامی برسد. قطعا آقای رییسی با سوالات بسیار زیادی مواجه خواهد شد. مخصوصا اینکه او قبل از سفرش به نیویورک در مصاحبه و سخنرانی خود مساله هرگونه ملاقات با بایدن را شدیدا و قاطعانه نفی کرده است؛ من هنوز دلیل این پافشاری را نمی‌دانم ولی می‌تواند ناشی از عدم مشاوره‌های خوب توسط مشاوران آقای رییسی باشد. در واقع در دنیای سیاست دروغ گفتن الزامی نیست ولی هر حقیقتی نیز لازم به بیان نیست. بهتر بود آقای رییسی نیز مانند آقای خاتمی و روحانی، می‌توانست در سفر خود آنها را برای صورت گرفتن یا نگرفتن ملاقات در انتظار و هاله‌ای از ابهام قرار دهد.
مساله اوکراین نکته بعدی است که درحال حاضر تبدیل به یک مساله مهم بین‌المللی شده است. متاسفانه سیاست ما در مذاکرات با سردرگمی مواجه شده که سفر آقای رییسی به نیویورک را تحت‌الشعاع قرار خواهد. به این دلیل که سیاست و موضع رسمی ما بی‌طرفی است؛ امیرعبداللهیان نیز در گفت‌وگو با همتای اوکراینی خود، آمادگی ایران را برای میانجیگری بین اوکراین و روسیه و پایان یافتن جنگ اعلام کرده بود که رویکرد بسیار خوبی است که نیازمند اقدامات عملی است. در حالی که براساس گفته‌های رسانه‌ها و سازمان‌های رسمی مبنی بر فروخته شدن پهبادهای ایرانی به مسکو، این موضوع نه تنها به معنای ورود غیرمستقیم ایران به جنگی است که در شرایط بین‌المللی فعلی آن لزومی نداشت بلکه با سیاست رسمی ما مبنی بر بی‌طرف بودن مغایرت دارد که خود این مساله نیز از جمله حواشی‌های این نشست خواهد بود.
جدا از همه اینها، روسای‌جمهور قبل از آقای رییسی در سفر خود به سازمان ملل طرح ویژه‌ای را مطرح کردند؛ آقای خامنه‌ای در زمان ریاست‌جمهوری خود یک بار در زمان جنگ تحمیلی به نیویورک سفر کردند که سخنرانی ایشان در سازمان ملل به شدت معروف شد. پس از ایشان، آقای خاتمی در سفر خود ایده «گفت‌وگوی تمدن‌ها» را مطرح کرد که نه تنها تاثیرگذار و دستاورد بزرگی برای ما بود بلکه سازمان ملل آن طرح را اعلام کرد و آن سال نیز عنوان «گفت‌وگوی تمدن‌ها» به خود گرفت. پس از او آقای روحانی در سفر خود به سازمان ملل طرح «جهان علیه خشونت و افراطی‌گری» را بیان کرد. اکنون اطلاع ندارم که کسانی که سخنرانی آقای رییسی را تهیه می‌کنند، آیا او را نسبت به طرح ایده تاثیرگذار بر اجلاس مسلح کرده‌اند یا نه؟ در مجموع اگر آقای رییسی فاقد طرحی باشد که وزن سنگین ایران را بر اجلاس تحمیل کند، حواشی فعلی بر سفر غلیه خواهد کرد که سفر را با دستاوردهای اندکی رو‌به‌رو می‌کند.
تحلیلگر مسائل بین‌‌الملل
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :