بودجه ۱۴۰۲ بر پایه کاهش وابستگی به نفت

به گزارش جهان صنعت نیوز: یکی از مهم ترین حوزه های درآمدزایی دولت ها در دهه های گذشته فروش نفت بوده است. در چند سال اخیر و به دلیل اعمال تحریمها هرچند تلاش هایی برای کاهش سهم نفت در بودجه صورت گرفت اما عملکرد این بودجه ها در زمینه واگذاری اموال و دارایی های مازاد بسیار ضعیف بوده و درآمدهای حاصل از حوزه مالیات به تنهایی پاسخ گوی همه هزینه های دولت نبوده است. کارشناسان نیز می گویند که اقتصاد بیمار ایران توان پرداخت مالیات بیشتر را هم ندارد. این موضوعات نشان می دهند که دولت برای پوشش هزینه های بودجه ای خود کماکان به فروش نفت چشم دوخته است. اما آمارهایی که اخیرا از سوی بازوی پژوهشی مجلس منتشر شده نشان می دهد که در نیمه نخست امسال تنها نیمی از درآمدهای نفتی دولت در بودجه محقق شده است. این موضوع نشان از فشار بالای تحریم ها و ناتوانی دولت در فروش نفت دارد.

در همین حال نیز اقدامات اخیر چین این نگرانی را ایجاد کرده که این کشور دیگر تمایلی برای خرید نفت از ایران نداشته باشد. این موضوع می تواند اندک درآمدی که دولت در صادرات نفت به دست می آورد را نیز از بین ببرد. هرچند دولت کماکان اعلام می کند که با مالیات اقتصاد را اداره می کند اما همانطور که گفته شد نه اقتصاد توان پرداخت مالیات بیشتر را دارد و نه درآمدهای حاصل از این حوزه به اندازه ای است که بتواند همه هزینه های دولت را جبران کند. در همین راستا نیز روزنامه «جهان صنعت» در گزارشی که با عنوان «نسخه جراحی بودجه» در تاریخ ۱۶ آذرماه منتشر کرد بر اصلاحات ساختاری در بودجه و حذف هزینه های مازاد از طریق حذف نهادها و سازمان های متعدد تاکید کرده است. سازمان برنامه و بودجه اما به این گزارش واکنش نشان داده و بر کاهش وابستگی به نفت در بودجه سال آینده تاکید کرده است. متن این جوابیه در ادامه می آید:

«تدوین لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ و ارائه آن به مجلس در حالی به مرحله پایانی رسیده که دولت در اقدامی بی‌سابقه اصلاحات ساختاری بودجه را عملیاتی کرده و در همین راستا ظرفیت‌های اقتصاد ملی در حوزه دیپلماسی اقتصادی فعال و در طول اجرای برنامه هفتم پس از چند دهه سایه سنگین نفت از بودجه کشور کم خواهد شد.

هرچند این روزنامه در گزارشی که منتشر کرده به اصلاحات ساختاری انجام شده در سال ۱۴۰۱ به‌ویژه در بخش مالیات اشاره و آن را تحسین کرده؛ ولی در ادامه نوشته قدم‌هایی که در بودجه ۱۴۰۱ برداشته شده با اصلاح ساختاری فاصله دارد مطلبی که با واقعیت فاصله بسیار دارد؛ زیرا که بودجه سال ۱۴۰۱ زمانی به مجلس تحویل شد که تنها چند ماه از استقرار دولت سیزدهم می‌گذشت و انتظار تحول بزرگ در بودجه ۱۴۰۱ تصوری دور از واقعیت نظام بودجه‌ریزی بوده و به گفته اکثر کارشناسان، تیم اقتصادی دولت با توجه به زمان اندک تا ارائه لایحه بودجه ۱۴۰۱ به مجلس جراحی‌های شجاعانه اقتصادی را در بودجه ۱۴۰۱ لحاظ کردند.

گفتنی است با وجود زمان کم تیم اقتصادی دولت در تدوین لایحه بودجه ۱۴۰۱ مهم‌ترین و بزرگ‌ترین اصلاحیه بودجه در مورد طرح هدفمندسازی یارانه‌ها و حذف ارز ترجیحی، لحاظ و دولت در جراحی اقتصادی بزرگ، کانال‌های فساد و رانتی را که در سایه پرداخت ارز ۴۲۰۰ تومانی شکل ‌گرفته بود را مسدود و پرداخت یارانه نقدی به اقشار کم‌درآمد را تا مبلغ ماهیانه ۴۰۰ هزار تومان افزایش داد.

همچنین کاهش ردیف‌های بودجه، افزایش شفافیت لایحه بودجه ۱۴۰۱، نظارت‌پذیری بیشتر بودجه ۱۴۰۱ مقاومت در برابر چاپ پول و استقراض از بانک مرکزی از مهم‌ترین دستاوردهای لایحه بودجه ۱۴۰۱ به گواه کارشناسان اقتصادی بوده است.

در مورد کاهش وابستگی به نفت نیز دولت برنامه ویژه‌ای در این زمینه داشته و در برنامه هفتم توسعه و بودجه ۱۴۰۲ تمرکز بر کاهش وابستگی بودجه به نفت خواهد بود و در این رابطه که با استفاده از ظرفیت‌های اقتصاد ملی در حوزه دیپلماسی اقتصادی خواهد بود وابستگی به نفت در طول اجرای برنامه هفتم کاهش و پس از چند دهه سایه سنگین نفت از بودجه کشور کم خواهد شد».