X جای کرونا را می‌گیرد؟
چند روزی است که صحبت از ظهور ویروس جدیدی با عنوان X در جهان به میان آمده، به همین دلیل سازمان جهانی بهداشت زنگ خطر در مورد یک تهدید جدید احتمالی، به نام «بیماریX» به صدا درآورده است.
به گزارش جهان صنعت نیوز، ویروس ایکس ممکن است ۲۰ برابر کشنده‌تر از کرونا باشد. در همین خصوص، مدیرکل سازمان جهانی بهداشت از کشورهای سراسر جهان خواست تا با هم متحد شوند و پیمان‌نامه‌ای را برای مقابله با بیماری مرگبار X امضا کنند.
با این حال بیماری X شبیه یک مفهوم علمی- تخیلی به نظر می‌رسد که ممکن است با کارهای ایلان ماسک مرتبط باشد. اما این اصطلاح در واقع سال‌ها پیش برای ترغیب دانشمندان به توسعه روش‌های پزشکی برای مقابله با تهدیدات ناشناخته عفونی، مانند نوع جدیدی از ویروس‌های کرونا که باعث بیماری کووید۱۹ بود، ابداع شد، البته این اصطلاح تمرکز بر بیماریهای ناشناخته را به جای آنهایی که پیش‌تر شناخته شده‌اند، مانند ویروس ابولا، تشویق می‌کند. هدف این بود که به توسعه فناوری‌های پلتفرمی تشویق شوند که شامل واکسن‌ها، درمان‌های دارویی، و آزمایش‌های تشخیصی می‌شود و می‌توانند به سرعت برای پاسخ به انواع مختلف شیوع‌های آینده با پتانسیل همه‌گیری یا بیماریهای همه‌گیر تطبیق یابند.
ماجرای بیماری X
«بیماریX » نامی مرموز است که برای توصیف یک بیماری ناشی از یک تهدید میکروبی ناشناخته و جدی به کار برده می‌شود. در سال ۲۰۱۷، سازمان بهداشت جهانی (WHO) این بیماری را به فهرست کوتاهی از عوامل بیماری‌زایی اضافه کرد که برای تحقیقات در اولویت هستند، در کنار بیماریهای شناخته شده‌ای مانند سندروم حاد تنفسی شدید (SARS) و ابولا.
این موضوع به دستور کار انجمن اقتصادی جهانی در داووس، سوییس راه یافت و مدیرکل WHO، Tedros Adhanom Ghebreyesus، به همراه سایر مقامات بهداشتی برای بحث در این باره حضور یافتند. کووید۱۹ که توسط یک کروناویروس جدید ایجاد شد، یک مثال از بیماری X بود که در پایان سال ۲۰۱۹ به یک همه‌گیری تبدیل شد. تنوع وسیع ویروس‌های موجود در حیات‌وحش به عنوان منبع احتمالی بسیاری از این بیماری‌ها در نظر گرفته می‌شود. این امر به خاطر پتانسیل آنها برای سرریز شدن و آلوده کردن دیگر گونه‌ها، ازجمله انسان‌ها است و منجر به ایجاد عفونتی می‌شود که در برابر آن هیچ مصونیتی وجود ندارد.
هدف از مطالعه بیماری X چیست؟
سازمان بهداشت جهانی (WHO) در سال ۲۰۱۷، «بیماریX » را به عنوان یک بیماری ناشناخته و جدی در فهرست کوتاهی از بیماری‌هایی که نیاز به تحقیقات و توسعه فراگیر دارند، قرار داد. این اقدام پس از بحران ابولا در غرب آفریقا در سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ انجام شد؛ جایی که علی‌رغم تحقیقات گسترده، هیچ راهکاری برای نجات جان‌ها در دست نبود. در نتیجه WHO برنامه‌ای برای تسریع توسعه ابزارهایی برای مقابله با بیماریهای اولویت‌دار ایجاد کرد. این فهرست شامل بیماری‌هایی مانند سندروم حاد تنفسی شدید (SARS) و ابولا است و هدف آن تقویت آمادگی جهانی برای مواجهه با بیماریهای ناشناخته است.
علی‌رغم دهه‌ها تحقیق در زمان بحران ابولا که بیش از ۰۰۰/۱۱ نفر جان خود را از دست دادند، هیچ راهکار آماده‌ای برای مقابله به موقع وجود نداشت. به عنوان واکنش به این مشکل، سازمان بهداشت جهانی برنامه‌ای در زمینه تحقیق و توسعه (R&D) را راه‌اندازی کرد تا فرآیند توسعه ابزارهای مقابله با بیماری‌هایی که از اولویت بالایی برخوردار هستند را سرعت بخشد. این برنامه در حال حاضر در دست اجرا است.
تحقیقات برای پاندمی بعدی چگونه پیش می‌رود؟
فقط ۳۲۶ روز زمان برد تا از انتشار توالی ژنتیکی ویروس۲- SARS-CoV تا تایید اولین واکسن کووید۱۹ بگذرد که بخشی از این سرعت ناشی از کارهای انجام‌شده از سال ۲۰۱۷ در راستای آمادگی برای بیماری X بود. هم‌اکنون نهادهایی مانند ائتلاف برای آمادگی اپیدمی و نوآوری‌ها (CEPI)، از پلتفرم‌های واکسن پاسخ سریع حمایت می‌کنند که می‌توانند در کمتر از ۱۰۰ روز در پاسخ به ویروس‌های با پتانسیل پاندمیک، واکسن‌های جدیدی را توسعه دهند، تحت برنامه‌ای به ارزش ۵/ ۳ میلیارد دلار. سایر تلاش‌ها شامل موارد زیر است:
- به‌روزرسانی مقررات بین‌المللی بهداشت و توسعه یک توافق جهانی جدید برای محافظت در برابر اضطراری‌های آینده.
- راه‌اندازی یک صندوق جدید توسط بانک جهانی برای پیشگیری، آمادگی و پاسخ به همه‌گیری.
- ایجاد مرکز سازمان بهداشت جهانی برای هوش همه‌گیری و اپیدمی در برلین، با هدف سرعت بخشیدن به دسترسی به داده‌های کلیدی و توسعه ابزارهای تحلیلی و مدل‌های پیش‌بینی برای ارزیابی تهدیدات.
- پروژه جهانی ویروم، با هدف کشف و پیشگیری از پاندمی‌های آتی ناشی از تهدیدات ویروسی زئونوتیک.
- ابتکار ۵ میلیارد دلاری دولت ایالات‌متحده برای توسعه واکسن‌ها و درمان‌های نسل بعدی برای ۱۹ Covid اختصاص ۵/ ۲۶۲ میلیون دلار بودجه برای شبکه ملی آمریکا جهت تشخیص و پاسخگویی موثرتر به اضطراری‌های بهداشت عمومی.
بیماری ایکس هنوز شناسایی نشده است
«علیرضا ناجی» رییس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اینکه طی روزهای اخیر خبرهایی مبنی بر شیوع ویروس خطرناک با نام ایکس، مکرر شنیده می‌شود، به «جهان‌صنعت» گفت: واقعیت این است که نه بیماری ایکس جدیدی آمده و نه تا به امروز مورد تازه‌ای شناسایی شده است.
وی با بیان اینکه صرفا سازمان بهداشت جهانی نسبت به شیوع بیماری‌ها و ویروس‌های جدید هشدار داده، گفت: کارشناسان بهداشت جهانی این زنگ خطر را در مورد نیاز به آمادگی برای ظهور فرضی یک پاتوژن به صدا درآورده‌اند. عضو هیات علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه در هفته‌های اخیر جمعی از متخصصان بهداشت عمومی در طول نشست سالانه ۲۰۲۴ گرد هم آمده‌اند تا در مورد چشم‌انداز بیماری X بحث شود، توضیح داد: این دانشمندان معتقدند در آینده ممکن است بیماری‌ای رخ دهد که چندین برابر از کووید۱۹ خطرناک‌تر باشد.
ناجی بیان کرد: مدیرکل سازمان بهداشت جهانی در پانل آمادگی برای بیماری X گفت که سازمان بهداشت جهانی برای اولین بار در سال ۲۰۱۸ اصطلاح بیماری X را ابداع کرد، این اصطلاح نشانه آن است که یک اپیدمی جدی بین‌المللی می‌تواند توسط یک پاتوژن ایجاد شود، در حال حاضر این بیماری ناشناخته است، ولی در عین حال می‌تواند باعث بیماری انسانی شود. بنا بر اعلام سازمان بهداشت جهانی بیماری کرونا را می‌توان اولین نوع از بیماری X در نظر گرفت.
وی در پاسخ به این سوال که بیماری X چگونه می‌تواند ایجاد شود، گفت: با وجود اینکه در نهایت مشخص نیست که بیماری X از کجا خواهد آمد و چه زمانی ظهور می‌کند، برخی کارشناسان نظریه‌هایی دارند که بیماری ایکس احتمالا می‌تواند یک ویروس تنفسی باشد یا عامل آن ویروسی باشد که قبلا در بین حیوانات در گردش بوده، اما هنوز به انسان منتقل نشده، به طور مثال ممکن است در خفاش‌ها باشد مانند کووید۱۹ یا در پرندگان همانند آنفلوآنزای پرندگان یا حتی در انواع دیگر گونه‌های جانوری مثل خوک یا سایر حیوانات باشد.
ناجی ادامه داد: تجاوز بیش از پیش انسان به حیات‌وحش، تغییرات آب و هوایی در جهان و تحقیقات نابه‌جا توسط غیرمتخصصان می‌تواند بر روند پیدایش این بیماری‌ها در آینده اثر داشته باشد.
او درباره آمادگی‌های مورد لزوم در برابر جهش‌های ویروسی تاکید کرد: به استناد نظریات سازمان بهداشت جهانی، آمادگی برای بیماری X مستلزم تعهد مجدد برای تقویت مراقبت‌های بهداشتی و همچنین تحقیق و توسعه برای آزمایش‌دارها و سایر ابزارهاست. همه‌گیری کووید درس‌هایی برای آینده ارائه کرده، بنابراین مشکلاتی که برخی کشورها در مدیریت بیماری با آن مواجه شدند و موجبات افزایش بیماران در بیمارستانها را ایجاد کرد برای کشورها مشخص است.
اجرای اصول بهداشتی، عقیم‌سازی انتشار بیماری، ایجاد بستر مناسب در تشخیص آزمایشگاهی بیماریهای عفونی، انجام ردیابی موارد در تماس با بیمار و تقویت زنجیره‌های تامین لوازم و تجهیزات ازجمله مواردی بود که ناجی با هدف کنترل بیماریهای نوپدید به آنها اشاره کرد.
اجتماعی و فرهنگیاخبار برگزیدهویدئولینک کوتاه :
