اردوغان بس کن!
در حالی که حزب حاکم عدالت و توسعه از سال ۲۰۰۴ به این سو در تمامی انتخابات شهرداری‌های ترکیه پیروز شده بود، برای نخستین‌بار در طول ۲۰ سال گذشته، این حزب اپوزیسیون جمهوریخواه خلق (CHP) بود که توانست با مجموع ۳۷.۸ درصد آرا در انتخابات مهم شهرداری‌ها پیروز شود.
به گزارش سرویس سیاسی «جهان صنعت نیوز» باریش تکیراوغلو از تحلیلگران روزنامه جمهوریت در تحلیلی در خصوص شکست حزب اردوغان نوشته، ممکن است فکر کنید گل‌ها نمی‌توانند در خاک خشک رشد کنند. با این حال، بذری در خاک ترک‌خورده منتظر است تا قطره‌ای در آسمان سرش را بلند کند.
مصطفی شنتوپ، یکی مهره‌های حزب عدالت و توسعه چند روز پیش گفته بود: «با این انتخابات یک دوره در ترکیه به پایان می‌رسد. با سیستم جدید، روندی که پس از انتخابات ۲۰۱۸ آغاز کردیم، در ترکیه برقرار خواهد شد.»
در واقع اگر حزب عدالت و توسعه در انتخابات پیروز می‌شد به این نتیجه می‌رسیدند. آنها انتخابات این دوره را مانند انتخابات اردیبهشت‌ماه سال گذشته ریاست‌جمهوری تلقی می‌کردند. حتی از این هم فراتر رفتند و تصویری از ابدیت حکومت اردوغان ترسیم کردند که در طول چهار سال پخش شده بود.
اردوغان بس کن
انتخابات ۳۱ مارس بزرگ‌ترین ضربه به قدرت اردوغان بود. مردم به اردوغانی «نه» گفتند که تنها ۱۰ ماه پیش، می‌خواستند کشور را در مسیر دلخواه قرار دهند. بحث ۱۰ نامزد، ۲۰ منطقه یا ۳۰ شهر مطرح نیست. نقشه قرمز کشور (مناطقی که به حزب جمهوری رای دادند) می‌گوید مردم تصمیم‌شان را گرفته‌اند. مردم جریان اعتراضی را انتخاب کردند که بهشان نزدیک‌تر و قابل مشاهده‌تر بود. آنها به اردوغان گفتند «اردوغان بس کن.»
اردوغان اکنون به معنای واقعی کلمه یک «اردک لنگ» است. این عبارت وضعیتی را توصیف می‌کند که در آن روسای جمهوری ایالات متحده کنگره را از دست می‌دهند و بنابراین به دلیل مخالفت در داخل نظام، یک پایشان کوتاه است. لذا مردم پس از ۱۰ ماه به اردوغان پیامی واضح، روشن و قابل درک در مورد این نقطه اعتراض دادند. این قالیچه را از زیر دست اردوغان بیرون کشیدند که به نظر می‌رسید قادر به مدیریت همه چیز است. در این راستا تحلیلگران معتقدند، اردوغان اکنون دو راه پیش‌رو دارد… اینکه بر سیاستی که او را به این نقطه رسانده پافشاری کند. او فکر می‌کند با سفت کردن بیشتر شیر آب که نشتی دارد، آب‌بند را تعمیر کرده است. یا اینکه از مشت پرتاب‌شده توسط مردم درس بگیرد.
علاوه بر این مردم نه‌تنها به دولت بلکه به مخالفان نیز پیام دادند. این نتایج مقدمات انحلال بخشی از اپوزیسیون را فراهم می‌کند که درصدد ایجاد شکست بزرگی برای آینده از نتایج انتخابات ۱۰ ماه پیش هستند. افرادی که در غیرمنتظره‌ترین لحظه روی صحنه حاضر شدند و مسیر جدیدی را برای سیاست ترکیه باز کردند.
حزب جمهوریخواه خلق
طبق نتایجی که از انتخابات به دست آمده، حزب جمهوریخواه خلق به موفقیت انتخاباتی چشمگیری دست یافته است. به ویژه با افزودن شهرهای بزرگ جدید به شهرهایی که قبلا داشت، رای اعتماد لازم را برای بازگشت به عرصه انتخابات ریاست‌جمهوری در اختیار گرفته است. در واقع CHP اکنون حزب اصلی اپوزیسیون است که به تنهایی قدرت را در مقابل حزب عدالت و توسعه ایجاد کرده است. تنها با یک شرط: اگر اعضای CHP که برنده دولت‌های محلی شده‌اند به اعتمادی که از شهروندان دریافت کرده‌اند خیانت نکنند و سخت تلاش کنند…
حزب عدالت و توسعه
اردوغان و حزبش در هر دو انتخابات در شهرهای بزرگ از غرب تا شرق شکست خوردند در حالی که حزب جمهوریخواه خلق در بسیاری از استان‌های آناتولی و همچنین در شهرهای بزرگ پیشتاز بود و توانست در مکان‌های غیرمنتظره در انتخابات پیروز شود، زیرا بسیاری از رای‌دهندگان CHPرا قوی‌ترین جایگزین برای دولت می‌دانستند. در رصدهای پای صندوق‌های رای نیز دیده شد بسیاری از مردم حزب خود را تغییر ندادند، اما رای خود را تغییر دادند.
حزب عدالت و توسعه در انتخابات قبلی دستور کار را تعیین و هر کاری کرد تا بحث اقتصاد مطرح نشود و موفق شد. این بار اما شکست خورد. ملت به ویژه بازنشستگان مشکلات اقتصادی را که تجربه کردند نیز این قضیه را فراموش نکردند.
واقعیت دیگری فراتر از این وجود دارد که CHP برای اولین بار در مقابل حزب عدالت و توسعه قرار گرفت و به تنهایی از مجموع آرای حزب عدالت و توسعه و اتحاد خلق جلو زد. اکرم امام‌اوغلو در استانبول و منصور یاواش در آنکارا با روش‌های مختلف سیاست کردند و توانستند یک اتحاد شهری ایجاد کنند و حالا به نظر می‌رسد درهای سال ۲۰۲۸ برای انتخابات ریاست‌جمهوری برای آنها باز شده است.
طوفان حزب جمهوریخواه خلق
طبق تحلیلی که برخی از رسانه‌های ترکیه منتشر کرده‌اند، ۲ روز پیش بار دیگر ملت ترکیه پای صندوق‌های رای بودند تا از حق رای و انتخاب شدن استفاده کنند که بخشی ضروری از دموکراسی است. نتایج ماراتن انتخابات محلی حاوی پیام‌های زیادی برای سیاست ترکیه است. اول از همه، رای‌دهندگان به دولت «کارت قرمز» نشان دادند نه «کارت زرد». بحران شدید اقتصادی و له شدن بازنشستگان و کارگران در شرایط سخت سهم زیادی در کاهش آرای اتحاد مردمی در شهرهای بزرگ و حتی در مکان‌هایی دارد که پس از سال‌ها سنگرشان محسوب می‌شد. این واکنش در انتخابات سراسری یعنی ریاست جمهوری نشان داده نشد، ولی در صندوق‌های رای محلی منعکس شد.
نتایج البته در روزهای آینده برای هر استان و ولایتی جداگانه ارزیابی خواهد شد. با این حال، وزش باد شدید در CHP به رهبری اوزگور اوزل با حضور اکرم امام‌اوغلو در استانبول و منصور یاواش در آنکارا نیز می‌تواند به عنوان منادی تحولات جدید در عرصه سیاسی قبل از انتخابات ۲۰۲۸ تعبیر شود.
علیرغم کمپین‌های حمایتی دولت از نامزدهای جمهوریخواه، از وزرا گرفته تا فرمانداران، با حمایت کامل قدرت عمومی، CHP یا همان حزب جمهوریخواه خلق با یک پیروزی تاریخی در این انتخابات ظاهر شد. همچنین نتایج صندوق‌های رای نشان می‌دهد گفتمان بحث‌برانگیز «تغییر» با واکنش رای‌دهندگان مواجه شد. در عین حال، با شکست دولت، دیگر مسائل مشکل‌آفرینی مانند قانون اساسی جدید و کانال استانبول نمی‌تواند به واقعیت بپیوندد. حزب خوب به رهبری مرال آکشنر، که زمانی شریک حزبی CHP بود، در صندوق‌های رای ماند. اما اینکه از این به بعد از نظر سیاسی چه مسیری را طی خواهد کرد، جای سوال دارد.
مبارزه حزب رفاه مجدد و حزب عدالت و توسعه
کارشناسان معتقدند اهمیت استانبول برای رجب طیب‌اردوغان رییس‌جمهوری شناخته شده است. اردوغان که فعالیت سیاسی خود را به عنوان رییس شاخه‌های جوانان استانبول حزب نجات ملی به رهبری نجم‌الدین اربکان آغاز کرده بود، در سال ۱۹۸۵ به عضویت حزب رفاه به رهبری اربکان درآمد. او در سال ۱۹۹۴ هم به عنوان شهردار کلانشهر استانبول انتخاب شده بود که توسط اربکان رهبری می‌شد. اردوغان که راه خود را با اربکان به شکلی پرتنش جدا کرد، گفتارش که «هر که انتخابات استانبول را برد ترکیه را برده است» در ذهن ما نقش بسته است. با این حال، علیرغم این تاکید، مانند بینالی یلدیریم یکی از نام‌های قوی حزب عدالت و توسعه در سال ۲۰۱۹، مورات کوروم وزیر سابق محیط‌زیست، شهرسازی و تغییرات اقلیمی به باشگاه «بازنده‌های استانبول» در انتخابات ۲۰۲۴ پیوست. یکی از نقاط عطف مهم انتخابات این بود که حزب رفاه مجدد (YRP) به رهبری فاتح اربکان پسر اربکان که اردوغان در جریان انتخابات محلی با او از ائتلاف مردمی جدا شده بود، حمایت خود را افزایش داد و پای صندوق‌های رای رفت. بدون شک بازتاب این رقابت بر سیاست حزب عدالت و توسعه یکی از برنامه‌های داغ دوره آینده خواهد بود.
باید به اراده ملت احترام گذاشت
عبدالقدیر سلوی از تحلیلگران روزنامه دولتی حوریت در تحلیلی آورده است: پیامی که ملت از طریق صندوق رای داده باید درست خوانده شود. سیاست هوشمند از صندوق رای یاد می‌گیرد. پیام‌های داده‌شده توسط رای‌دهندگان را باید به درستی تجزیه و تحلیل کرد. اردوغان گفته است ما به رای مردم احترام می‌گذاریم. جای تعجب نیست که اولین ارزیابی رییس‌جمهوری اردوغان از انتخابات این بود که ما به تصمیم مردم احترام می‌گذاریم. در دموکراسی‌ها، ملت حرف آخر را می‌زند.
باید به دقت مشاهده کرد که این نتایج انتخابات چه پیامدهایی برای سیاست ترکیه خواهد داشت. اردوغان بار دیگر در سخنرانی بالکن خود پیام‌های خود را ارائه کرد، اما این سخنرانی بالکن متفاوت بود. ایراد سخنرانی در بالکن در لحظه پیروزی خوب است، اما رفتن به بالکن در یک روز سخت مهم بود. رهبر کسی است که حزب خود را در شرایط سخت رهبری می‌کند. حالا اردوغان طبق نتایج انتخابات پیام تغییر در حزب را داد.
این انتخابات، انتخابات استانبول بود. اکرم امام‌اوغلو موفق شد استانبول را ببرد. در حالی که CHP شکاف را در استانبول و آنکارا افزایش داد، موفق شد از شهرداری‌های کلانشهرها در سایر نقاط هم محافظت کند و مکان‌های جدیدی را مانند بورسا به آنها اضافه کند.
در این انتخابات همه نگاه‌ها به اکرم امام‌اوغلو و منصور یاواش بود. این دو شهردار آرای خود را افزایش دادند و حضور خود را در سیاست ترکیه تقویت کردند. اکرم امام‌اوغلو و منصور یاواش نام‌های مورد علاقه برای نامزدی ریاست‌جمهوری در انتخابات ۲۰۲۸ هستند. رای‌دهندگان در این مسابقه اکرم امام‌اوغلو و منصور یاواش را برجسته نکردند، اما هر دوی آنها را در مسیر مسابقه نگه داشتند. از این پس شاهد مسابقه بین امام‌اوغلو و یاواش خواهیم بود. دنبال کردن رقابت بین این دو مفید است. موفقیت CHP در انتخابات باعث شد که اوزگور اوزل هم کرسی خود را تضمین کند. او اکنون می‌تواند به راحتی روی صندلی دبیرکلی CHP بنشیند.
اوزل پس از انتخابات اظهارنظر مسوولانه‌ای کرد. او با زبان و آغوشی باز گفت که در انتخابات هیچ بازنده‌ای وجود ندارد.
صندوق رای سناریوهای اول آوریل CHP را به پایان رسانده است و دیگر آینده سیاسی‌ای هم برای کمال قلیچداراوغلو باقی نمانده است.
اخبار برگزیدهسیاسیلینک کوتاه :
