زنگ خطر جدید برای محیط زیست ایران
جهان صنعت نیوز: براساس مطالعات صورت گرفته در منطقه ای به وسعت بیش از ۲ هزار و ۷۱۸ کیلومتر مربع از اراضی دشت های خراسان‌رضوی نشان می دهد که در محدوده ای به وسعت ۱۰۰ کیلومتر از این اراضی نشانه های فرونشست بحرانی مشاهده می شود.
پهنه جغرافیایی خراسان‌رضوی دارای ۵ دشت است که براساس نتایج بدست آمده از این مطالعه، دشت بردسکن بیشترین نشانه های عوارض سطحی مانند درز و شکاف های ایجاد شده در مناطق مسکونی را داراست. همچنین در دشت نیشابور بالاترین نرخ فرونشست اتفاق افتاده است.
پس از این دو منطقه دشت مشهد رتبه سوم عوارض ناشی از فرونشست را دارد. دشت های جوین و خواف نیز در رده های بعدی وقوع این پدیده هستند.
به گفته دکتر جعفر طاهری مدیرکل زمین شناسی و اکتشافات معدنی شمال شرق کشور در صورتی که برای رفع این مشکل تدبیری اندیشیده نشود بزودی خطرات ناشی از این فرونشست از دیگر حوادث طبیعی پیشی خواهد گرفت.
خطرات فرونشست زمین
به عقیده کارشناسان تداوم خشکسالی های ۲۰ سال اخیر و عدم مدیریت منابع آب زیرزمینی که با مشکل برداشت بی رویه دچار بحران شده اند، از جمله عوارض وقوع پدیده فرونشست زمین هستند.
وقوع پدیده فرونشست زمین در مناطق مسکونی می تواند خطراتی از جمله بروز شکستگی در ساختمان ها، پل ها، راه های ارتباطی و سایر سازه ها را به همراه داشته باشد. همچنین بوجود آمدن فروچاله ها از دیگر عوارض این پدیده عنوان شده است.
گزارش خبرنگار ما حاکی است که از سال ۱۳۹۵ تاکنون طرح « پایش فرونشست در دشت ها خراسان‌رضوی » به منظور تهیه نقشه پهنه بندی پدیده فرونشست زمین در استان خراسان‌رضوی مطرح طراحی شده که بدلیل کمبود بودجه اجرای آن متوقف شده است.
ایران رکورددار بیشترین فرونشست
در حال حاضر بیش از ۱۵۰ کشور از جمله ایران با مشکل فرونشست زمین مواجه هستند. براساس آمارهای بین المللی در صورت وقوع پدیده فرو نشست سالانه تا ۴ میلیمتر، کارشناسان وضعیت این مناطق را بحرانی اعلام می کنند. با این وجود بررسی ها نشان می دهد که پدیده فرونشست در منطقه حدفاصل بین دشت فسا و جهرم تا ۵۴ سانتیمتر یعنی چیزی حدود ۱۴۰ برابر حد بحران است.
مطالعات جهانی نشان می دهد که بالاترین رکورد فرونشست درکره زمین متعلق به ایالت نیومکزیکو با ۳۲ سانتیمتر بوده است.با این وجود در ایران در ۱۸ سال گذشته ۲ بار این رکورد یکبار در سال ۲۰۱۰ در تهران با ۳۶ سانتیمتر و بار دوم در سال ۲۰۱۵ بین دشت فسا و جهرم با ۵۴ سانتیمتر شکسته شده است.
محمد درویش عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها ، مراتع و آبخیزداری کشور پیش از این در گفتگویی اعلام کرده بود بخش های بزرگی در استان های مرکزی یعنی استان های تهران، قزوین، مرکزی، اصفهان، فارس، کرمان، بخش شمالی سیستان و بلوچستان، بخش های شمالی هرمزگان، بخش های عمده ای از خراسان های رضوی ، شمالی، جنوبی و بخش هایی از همدان به شدت درگیر پدیده فرو نشست هستند.
دیگر مناطق بحرانی کشور
براساس گزارش های سازمان زمین شناسی در سال ۱۳۹۵ در استان فارس که با خشکسالی طولانی مدت تمام تالاب ها و دریاچه های خود را از دست داده بود بیشترین نشست زمین در فاصله بین دشت فسا و جهرم رخ داد.
نرخ فرونشست زمین در شهرستان شهریار هم به رقم ۳۶ سانتیمتر رسیده است، دیگر مناطقی که در استان تهران با این پدیه روبرو شده اند شامل منطقه معین آباد ورامین ۲۵ سانتیمتر بوده است. در بخش هایی از دشت توس در جنوب مشهد مساله بسیار چشمگیر است و رقم به ۱۸ تا ۲۰ سانتیمتر می رسد؛ در بخش هایی از استان یزد در فاصله اردکان – میبد شکاف های بزرگی مشاهده شده است و در جنوب اصفهان در پارک ملی کلاه قاضی شکاف عظیمی ایجاد شده است.با این وجود طولانی ترین شکاف در دشت نیشابور در بخش های شرقی – غربی و شمالی – جنوبی مشاهده شده است که طول این شکاف ها به حدود ۳۰ کیلومتر می رسد.
همچنین بزرگترین فرونشست کشور در جنب روستای ‘مهدی آباد آیژ’ در فاصله شهرهای فسا و استهبان گزارش شده است.
بیشتر بخوانید:
- علت اصلی فرونشست‌های زمین چیست؟
- تأسیسات فنی و زیرساخت های عمرانی در معرض تهدید فرونشست
- وضعیت محیط زیست کشور نگران کننده است
لینک کوتاه :