بحران انتقال استرس از خانواده به کودک

در همین راستا محمدرضا ایمانی مشاور خانواده و روانشناس اجتماعی در خصوص تلقین استرس دوچندان به دانش‌آموزان از طریق خانواده‌ها به «جهان‌ صنعت نیوز » گفت: در حال حاضر باید این واقعیت را قبول کنیم که در شرایط اپیدمی سخت و فراگیری قرار داریم. حال با چنین وضعیت سختی انسان‌ها می‌توانند با مراقبت‌های درست و منظمی که انجام می‌دهند خود و خانواده را تحت مراقبت‌های ویژه قرار دهند. پایداری سلامت در یک خانواده نیازمند آگاهی است و در کنار آگاهی، نیازمند مراقبت و در کنار تمام این موارد نیازمند این است که ما دچار وسواس، استرس و نگرانی بیش از اندازه نشویم. همان‌قدر که این ویروس منحوس مخرب است به همان میزان هم استرس و نگرانی هم تاثیر نامطلوبی بر زندگی بچه‌ها می‌گذارد. اینکه خانواده‌ها سعی می‌کنند به بچه‌ها آموزش دهند تا از خودشان برای حضور در مدرسه مراقبت کنند موضوع مهمی است اما اینکه آنها را دچار نگرانی و ناراحتی تشدید شده یا فراتر از چیزی که وجود دارد به کودکان نشان دهیم، موضوع بسیار خطرناکی است زیرا بچه‌ها در مدرسه باید با کمال آرامش در پی یادگیری درس و بازی کردن با همکلاسی‌های خودشان باشند نه اینکه مدام به دست یکدیگر الکل بزنند. البته رعایت پروتکل‌های بهداشتی در چنین وضعیت سختی بسیار حائز اهمیت است اما چنین برخوردهایی باعث می‌شود کودک نتواند با خیال آسوده از فضایی که در آن قرار دارد لذت ببرد.

وی افزود: متاسفانه هنگامی که کودک مدادش بر زمین می‌افتد با استرس آن را از زمین برمی‌دارد یا شاید هم نتواند دیگر از آن استفاده کند. همین ماسک‌هایی که بر صورت بچه‌های ابتدایی است خود یک معضل بزرگ به حساب می‌آید زیرا تمام مدت دانش‌آموزان استرس نگهداری ماسک را دارند. این استرس‌ها مهارت‌های آموزش و زندگی و عملکردی آنها را کاهش می‌دهد. مهارت‌های عملکری یعنی ما به بچه‌ها آموزش دهیم در هر کدام از مراحلی که طی می‌کنند چگونه از خودشان مراقبت کنند. خوشبختانه بچه‌ها گیرنده‌های خوبی هستند. هنگامی که به صورت شفاف با آنها صحبت کنیم قطعا آموزش‌های خودمراقبتی را یاد می‌گیرند.

این روانشناس درباره القای نگرانی‌های خانواده به دانش‌آموزان گفت: خانواده‌ها در این شرایط بحرانی به بچه‌ها رفتارهای وسواس‌گونه‌ای را یاد می‌دهند که چنین رفتاری جزو یکی از بیماری‌های مخرب روحی و روانی است که عوارض بسیار جبران‌ناپذیری را برای بچه‌ها به وجود می‌آورد. بنابراین حرکت دادن بچه‌ها به این سمت به ضرر همگان است. برای برون‌رفت از این شرایط کافی است مسائل مراقبتی را به کودکان آموزش ندهیم و به آنها اعتماد کنیم که به خوبی پروتکل‌های بهداشتی را رعایت می‌کنند.

ایمانی در خصوص تاثیر فشارهای روانی بر آینده بچه‌ها اظهار کرد: ادامه فشار‌های روانی بر دانش‌آموزان چند مساله اساسی را به وجود می‌آورد. بچه‌ها درگیر رفتار‌های وسواس‌گونه‌ای می‌شوند که این رفتارها عوارض غیرقابل جبرانی را در نحوه زندگی و تعاملات اجتماعی آنها ایجاد می‌کند. بچه‌های امروز در آینده به افراد سخت‌گیر و توام با وسواس تبدیل می‌شوند چرا که در بحث ارتباط جمعی، مسائل آموزشی و حتی ورزش کردن هم با سختی‌های جدیدی روبه‌رو هستند. عملا روحیه دانش‌آموزان در این دوره بسیار حساس و ضعیف است. خانواده‌ها باید در کمال آرامش با آنها در خصوص بیماری کرونا و خودمراقبتی صحبت کنند و به آنها آموزش دهند تا با دوستان خود با رعایت فاصله فیزیکی معاشرت کنند و هیچ‌گاه دوستی‌های خود را به خاطر این بیماری به تعویق نیندازند.

وی افزود: در حال حاضر باید خودمان را برای یک دوره سه ساله آماده کنیم. تا‌کنون تنها هفت ماه از آن گذشته. پس باید حتما به زندگی کردن با ویروس کرونا خود را وفق دهیم. نباید فراموش کرد در ادامه این روند با چالش‌های فراگیری مواجه می‌شویم و اگر همین‌گونه رفتار کنیم صددرصد از زندگی عقب می‌مانیم. متاسفانه رفتارها و نگرانی‌های بیش از اندازه خانواده‌ها موجب اختلال در سیستم آموزشی شده است به طریقی که هم بچه‌هایی که غیرحضوری درس می‌خوانند در معرض آسیب هستند و هم آنهایی که به مدرسه رفتند. به همین علت وزارت آموزش‌و‌پرورش هنوز نتوانسته نظام آموزشی یکسانی را شکل دهد. ضمن اینکه مراقبت کردن از سلامت بچه‌ها مهم است، درست اما آموزش آنها هم واجب است و از همه مهم‌تر رسیدگی به مسائل روحی و روانی بچه‌هاست. موضوعی که در این روزها تمام خانواده‌ها باید بدانند این است که ذهن یک کودک هفت ساله با ذهن خانواده‌ها متفاوت است. باید بدانیم موضوعاتی که برای ما ساده و کوچک است برای آنها بسیار بزرگ به نظر می‌رسد. درک موضوعات پیچیده‌ای مانند بحران کرونا برای کودکان بسیار سخت است و قوه تشخیص آن را ندارند.

این روانشناس در خصوص راهکار حل این اتفاقات بیان کرد: اگر قصد داریم فرزندمان را به مدرسه بفرستیم پس باید به نظام آموزشی و معلمان زحمتکش کمی اعتماد کنیم. در قدم بعدی باید حساسیت‌های بیش از اندازه را از دانش‌آموزان دور کنیم. به طور کلی باید مهارت رفتار درست و صحیح را به آنها آموزش دهیم. اگر دانش‌آموز در مدرسه مدام دچار استرس و نگرانی از بابت در خطر بودن سلامتی‌اش باشد با بروز کوچک‌ترین اتفاقی ممکن است رفتار پرخاشگرانه‌ای در مدرسه با همکلاسی‌هایش از خود نشان دهد. بنابراین اگر مهارت‌های حل تعارض یا کنترل واکنش‌های هیجانی خود را بلد نباشند در آینده با بحران‌های جدی روبه‌رو می‌شوند. به همین دلیل مشکلات به جای اینکه رفع شود تشدید می‌شود. پس در قدم اول خانواده بر اعصاب و روان خود کنترل داشته باشد و هیچ‌گاه استرس مضاعفی بر بچه‌ها وارد نکند.