دولت مستعجل بنت و ضرورت احیای دیپلماسی برجام
سرانجام و طبق انتظارات و پیش‌بینی‌ها، دولت ائتلافی نفتالی بنت نیز استعفا داد و با این استعفا در کنار سلسله استعفاهای زنجیره‌ای افراد کابینه خود طی هفته گذشته، آغازگر یک بحران سیاسی در تل‌آویو گردید.
بسیاری از تحلیلگران سلسله استعفاهای زنجیره‌ای در کابینه ائتلافی و سرانجام استعفا و برکناری نفتالی بنت را ناشی از سردرگمی و ناهماهنگی و در نتیجه نوعی بی‌ثباتی در قبال مهم‌ترین مسائل داخلی و منطقه‌ای مقامات تل‌آویو می‌دانند. اگرچه از منظر ریشه‌یابی بی‌ثباتی سیاسی را باید از دلایل موثر استعفای بنت و همچنین استعفای نزدیک‌ترین دستیاران کابینه وی دانست، اما کمی ساده‌انگاری است که بخواهیم علت استعفا و بروز بحران سیاسی جدید در تل‌آویو را به بی‌ثباتی سیاسی یا همان سردرگمی مقامات تل‌آویو در قبال فلسطینیان و مسجدالاقصی تقلیل داد. قراین و شواهد نشان می‌دهند که جدای از بی‌ثباتی سیاسی، ناتوانی دولت بنت در اجرایی‌سازی دکترین (اختاپوس) در قبال ایران در استعفای زودرس دولت بنت نقش داشته است. دولت بنت اخیرا و با توجه به بن‌بست و بروز وقفه در مذاکرات وین تلاش داشت که به پندار خود با شاخک‌های اختاپوس یعنی جریان‌های حماس و حزب‌‌الله بازی نکند و به جای درگیری با این نیرو‌های نیابتی ایران، سر اختاپوس یعنی ایران را مورد هدف قرار دهد که نتوانست و سیاست حمله به سر اختاپوس یا حمله به سر «هشت پا» جای خود را به سیاست جنگ تهران- تل‌آویو در قالب جنگ سایه‌ها داد. به همین خاطر بود که مقامات تل‌آویو با کشاندن جنگ به داخل ایران سلسله برنامه‌های ایذایی را در قبال ایران به انجام رساند. حالا و در شرایطی که قرار است یائیر لاپید وزیر امور خارجه بنت عهده‌دار هدایت کابینه تا انتخابات برای تشکیل دولت در دوره جدید باشد، او لاجرم باید پاسخگوی بحران سیاسی و مشروعیتی باشد که فردی چون نتانیاهو آن را از پشت هدایت و مدیریت می‌کند. علت دیگر بروز بحران سیاسی در تل‌آویو، عدم حمایت واشنگتن و دولت بایدن در قبال تحقق نیات و منویات مقامات تل‌آویو در قبال تهران است. در واقع و با توجه به آنکه سیاست دولت بایدن در قالب مهار چین بازتاب سیاست موازنه است، این دولت هیچ توجه و التفاتی به خواسته‌های تل‌آویو ندارد و هر گونه همراهی موقتی و ناپایدار است. حال در چنین شرایطی تل‌آویو باید پاسخگوی واکنش متقابل و تلافی تهران بابت کشاندن جنگ به داخل خاک ایران در قالب ترور دانشمندان هسته‌ای و خرابکاری در سامانه‌های هسته‌ای ایران باشد. همچنین با بروز برخی شواهد و نشانگان می‌توان پیش‌بینی کرد که ضریب ضربه و شکست‌پذیری دولت بنت و ضریب بحران مشروعیت سیاسی در پس استعفا افزایش یابد. به همین خاطر است که بنی گانتس وزیر دفاع دولت بنت با کمک واشنگتن تلاش دارد که سیستم پدافندی یا همان سامانه (گنبد آهنین) در قبال خطرات بالقوه ایران در محیط پرآشوب غرب آسیا را بازسازی، گسترش و تقویت کند. حال اگرچه بحران مشروعیت سیاسی با برکناری بنت وسعت گرفته و به نظر می‌رسد که گسترش نیز یابد، اما این بحران مشروعیت باید فرصتی را برای تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران دستگاه دیپلماسی در ازسرگیری مذاکرات و در نتیجه احیای برجام مهیا کند. مقامات تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر جمهوری اسلامی نباید فراموش کنند که دولت ائتلافی بنت همان دولتی بود که تلاش داشت با اعمال راهبرد اغوا و ترغیب بر سر مذاکرات وین وقفه ایجاد کند. حال و در شرایطی چنین سد بزرگی از مسیر مذاکرات وین به واسطه استعفای زودهنگام و شکست سیاست اختاپوس برداشته شده است، لاجرم باید به تمامی اما و اگر‌ها و سیاست تعلل در قبال احیای برجام پایان داد. در واقع هیچ چیزی برای مقامات تل‌آویو تراژیک‌تر و غم‌بارتر از آن نخواهد بود که ببینند در کنار بروز بحران مشروعیت، برجام به فرجام می‌رسد.
* کارشناس مسائل بین‌الملل
لینک کوتاه :