درآمدهای نفتی خیالی برای تراز کردن بودجه

به گزارش جهان صنعت نیوز؛ بررسی عملکرد بودجه دولت طی چند سال گذشته و به طور مشخص از سال ۱۳۹۸ نشان می دهد که میزان تحقق درآمدهای نفتی به شدت کاهش پیدا کرده است. میزان تحقق درآمدهای حاصل از واگذاری دارایی‌های سرمایه ای در سال ۱۳۹۸ تنها ۳۰ درصد بوده است. این رقم برای سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ نیز به ترتیب برابر با ۳۷ و ۵۲ درصد گزارش شده است. بر اساس آخرین گزارش ها نیز میزان تحقق درآمدهای نفتی در نیمه نخست امسال برابر با ۶۶ درصد بوده است.

در حالی که بیش از یک ماه از موعد قانونی ارائه لایحه بودجه می گذرد اما همچنان خبری از بررسی بودجه ۱۴۰۲ نیست. آخرین خبرها نیز حاکی از این است که احتمالا بررسی بودجه به سال آینده موکول شود. این موضوع به دلیل عدم تعیین تکلیف برنامه توسعه هفتم است. قالیباف، رئیس مجلس عنوان کرده است که امکان تمدید برنامه ششم توسعه وجود ندارد. بنابراین بررسی لایحه بودجه ۱۴۰۲ منوط به بررسی و تصویب برنامه هفتم توسعه است.

بودجه ۲۰۰۰ هزار میلیارد تومانی

در این شرایط همچنان لایحه بودجه به طور رسمی منتشر نشده است. همچنین آنگونه که گفته می شود، جداول کلی پس از بررسی تبصره و بندها مشخص خواهد شد. با این وجود برخی از اعداد آن از سوی رسانه‌ها منتشر شده است.

آنگونه که به نظر می رسد، سقف بودجه عمومی برای سال آینده به ۲۰۰۰هزار میلیارد تومان خواهد رسید که در مقایسه با سال گذشته افزایش حدود ۳۰ درصدی را نشان می‌دهد.

درآمد‌های مالیاتی حدود ۷۰۰ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده که با احتساب درآمد‌های حاصل از عوارض گمرکی به ۸۲۰ هزار میلیارد تومان رسیده است.

همچنین گمانه زنی‌ها حاکی از این است که قیمت دلار در بودجه سال آینده ۲۳ هزار تومان خواهد بود. میانگین افزایش حقوق برای سال آینده نیز ۲۰ درصد درنظر گرفته شده است.

درآمدهای نفتی؛ ادامه رویاپردازی با طعم کسری بودجه

شاید یکی از مهم ترین اعداد بودجه سال آینده به درآمدهای نفتی بازگردد. طی سال‌های گذشته و به طور مشخص پس از تشدید تحریم‌های اقتصادی و شیوع کرونا، میزان تحقق درآمدهای نفتی به شدت کاهش پیدا کرده است. آمارهای موجود نشان می دهد که از سال ۱۳۹۸، درآمدهای نفتی دولت سقوط کرده و هیچگاه به رقم پیش بینی شده بودجه نزدیک هم نشده است.

سال ۱۳۹۸ دولت پیش بینی کرده بود که درآمد حاصل از واگذاری دارایی‎‌های سرمایه‌ای(بخش اعظمی از آن مربوط به صادرات نفت و گاز است) به بیش از ۱۵۸ هزار میلیارد تومان برسد. اما در عمل حدود ۴۸ هزار میلیارد تومان درآمد از این محل محقق شد. به بیان دیگر، میزان تحقق این بند درآمدی در سال ۱۳۹۸ حدود ۳۰ درصد بود و ۱۱۰ هزار میلیارد تومان کسری (معادل ۲۰ درصد بودجه عمومی) از بابت عدم تحقق درآمدهای نفتی به بودجه تحمیل شد.

سال ۱۳۹۹ دولت میزان درآمدهای حاصل از واگذاری دارایی‌‎های سرمایه‌ای خود را با کاهش بیش از ۳۲ درصدی، حدود ۱۰۸ هزار میلیارد تومان درنظر گرفت. با این وجود در نهایت کمی بیش از ۴۰ هزار میلیارد تومان درآمد از این محل وصول شد که به معنای تحقق ۳۷ درصدی است. در نهایت از محل عدم تحقق درآمدهای نفتی، کسری ۶۷ هزار میلیارد تومانی معادل ۱۰ درصد بودجه عمومی به دولت تحمیل شد.

سال ۱۴۰۰ دولت با افزایش ۲۶۷ درصدی نسبت به سال ۱۳۹۹، درآمد حاصل از واگذاری دارایی‌های سرمایه ای را ۳۹۶ هزار میلیارد تومان برآورد کرد. هر چند در نهایت حدود ۲۰۵ میلیارد تومان از این میزان تحقق یافت اما عملاً ۱۹۱ هزار میلیارد تومان کسری(معادل ۱۴درصد بودجه عمومی)  به همراه داشت.

آخرین گزارش ها در خصوص عملکرد بودجه ۱۴۰۱ نیز حاکی از این است که در نیمه نخست امسال، میزان تحقق درآمدهای نفتی حدود ۶۶ درصد بوده است.

نگاهی به ارقام درآمدهای نفتی پیش بینی شده و همچنین میزان برآورد این درآمدها نشان می دهد که طی سال‌های گذشته و با تشدید تحریم ها، بیش برآوردی درآمدهای نفتی، کسری شدیدی را به بودجه تحمیل می کند. این موضوع ناشی از این است که میزان پیش بینی درآمدهای نفتی دولت در حقیقت راهکاری برای تراز کردن بودجه و پوشش هزینه‌ها با درآمدهای موهومی نفتی است. به نظر می رسد سیاستگذار از همان ابتدا می داند که چنین درآمدی محقق نمی شود!

اقتصاد کلان