علت‌یابی تغییر مکان سفارت عربستان در تهران
تا قبل از واسطه‌گری چین، روابط تهران- ریاض به واسطه حمله به سفارت و کنسولگری عربستان در تهران و مشهد، روابط دو کشور مبتنی بر تنش فزاینده در چارچوب رقابت‌های منطقه‌ای در منطقه پرآشوب غرب بوده است.
از منظر علت‌یابی و نشانه‌شناسی، اصرار مقامات ریاض در انتقال سفارت از ساختمان گذشته یعنی واقع‌شده در منطقه نیاوران (شمال‌شرقی پایتخت) به هتل اسپیناس‌پالاس به جهت ناپایداری این روابط است. در واقع چه خاطر مقامات تهران و چه خاطر مقامات ریاض به واسطه تعقیب «آنارشیسم‌گرایی و هولیگانیسم» نظیر رفتار‌هایی چون: آتش زدن سفارت عربستان در تهران و سر‌کنسولگری‌اش در مشهد و همچنین دامن زدن به حوادثی چون انفجار‌های آرامکو آن هم در هندسه ژئوپلیتیک غرب آسیا زنگار بسته و مکدر است. به عبارت دیگر می‌توان گفت که دو کشور به رغم ازسرگیری روابط دیپلماتیک هنوز در شرایط و انگاره‌ای از آشفتگی دائم و ناامن به سر می‌برند و وضعیت موجود در روابط خارجی آنها برخلاف ظاهر امر، هنوز پرتنش و ناسازگار است و در عمل این‌گونه به نظر می‌رسد که دو کشور تا رسیدن به مرحله و آستانه «صلح گرم» فاصله زیادی دارند. در سطحی دیگر گفته شده که اگر قرار باشد بر اساس محاسبات و برداشت‌های اشتباه، آثار سوءای بر روابط تهران- ریاض به واسطه برخی شرایط جاری در مناسبات وارد شود، هتل اسپیناس‌پالاس به واسطه داشتن باند فرود بالگرد در بالای ساختمان، ضریب امنیت کارکنان و دیپلمات‌های سفارتخانه را در صورت حمله احتمالی مجدد رادیکال‌ها و مخالفان این روابط بالا می‌برد و این امکان برای آنها وجود خواهد داشت که به واسطه بالگرد‌ها و عملیات‌های اورژانسی و فوریتی، به حریم‌های کم‌خطر و امن انتقال یابند. البته امید است که حوادث گذشته یعنی ستیز و تخاصم فزاینده در روابط تهران- ریاض تکرار نشود و دو کشور از انگاره «جهان ناامن و پرتنش» خارج شوند و با بازگشایی و آغاز به کار سفارت عربستان در تهران، فصل جدیدی از روابط سازنده در روابط تهران- ریاض آغاز شود، چراکه بی‌ثباتی و تنش جاری در هندسه ژئوپلیتیک غرب آسیا ناشی از رقابت‌ها و تضاد ژئوپلیتیکی ریاض- تهران در منطقه است و به نظر می‌رسد اگر روابط دیپلماتیک ریاض- تهران برقرار شود، قطعا تنش و بی‌ثباتی موجود در منطقه نیز به موازات آن به پایان می‌رسد.
*دکتر صلاح‌الدین هرسنی، کارشناس و تحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل
لینک کوتاه :