خودروسازان؛ بالاترین رشد تولید و بدترین سودآوری
به گزارش جهان صنعت نیوز: به علاوه اگر چه رشد دو صنعت بزرگ کشور یعنی محصولات شیمیایی و فلزات اساسی نیز در این بازه زمانی مثبت بوده، اما افزایش موجودی انبار در این صنایع نشان‌دهنده این است که تقاضای محصولات آنها به اندازه تولیدشان رشد نکرده است.
علاوه بر این در ماه‌های اخیر رشد مثبت تولید صنعتی به اتکای رشد بالای تولید در شرکت‌های بزرگ اتفاق افتاده است. همچنین از ابتدای سال۱۴۰۰ تاکنون (به جز دو ماه) رشد تولید صنعتی شرکت‌های کوچک همواره منفی و کمتر از رشد شرکت‌های بزرگ بوده است. این در حالی است که رشد تولید صنعتی
کشور در این بازه زمانی مثبت بوده است. لذا به نظر می‌رسد با وجود رشد مثبت تولید صنعتی، شرکت‌های کوچک و متوسط در این حوزه وضعیت نامناسبی دارند. البته شاخص تولید شرکت‌های کوچک در شهریورماه برای اولین‌‌بار در سال جاری رشد مثبت ضعیفی داشت (رشد ۹/۱ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل). با این وجود همچنان رشد شرکت‌های بزرگ در این ماه (حدود ۶ درصد) به طور معنی‌داری بیشتر از شرکت‌های کوچک‌تر بوده است.
افت تولید صنایع شیمیایی
برآوردها نشان می‌دهد روند افزایشی رشد شاخص تولید در تابستان سال گذشته متوقف شده و رشد شاخص تولید در تیر ماه و مردادماه به ترتیب به ۱/۳ و صفر درصد رسیده است. اما در پاییز مجددا روند رشد شاخص تولید صنعتی نزولی شده و رشد شاخص در ماه‌های پاییز نسبت به سال قبل از آن به بازه منفی یک تا صفر درصد رسیده است. در دی ماه و بهمن ماه رشد شاخص تولید صنعتی نسبت به سال ۱۳۹۹ به ترتیب منفی ۱/۰ و منفی ۷/۰ درصد شد. در ادامه روند نزولی ملایم شاخص تولید صنعتی شرکت‌های بورسی، این شاخص در اسفندماه نسبت به سال گذشته حدود ۲/۱ درصد کاهش داشته است.
سپس بعد از کاهش بیش از ۵ درصدی شاخص تولید صنعتی در فروردین‌ماه، روند رشد این شاخص در دو ماه اردیبهشت و خرداد صعودی شد و در اردیبهشت رشد شاخص تولید صنعتی شرکت‌های بورسی به نزدیک صفر درصد رسید و از خردادماه روند افزایشی رشد این شاخص شروع شد و شاخص تولید صنعتی در خرداد، تیر و مرداد به ترتیب ۸/۲، ۸/۵ و ۷/۶ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد داشته است. همچنین همان‌طور که اشاره شد این شاخص در شهریورماه نیز نسبت به مدت مشابه سال قبل ۵/۶ درصد رشد داشت.
در همین راستا مطابق با تازه‌ترین آماری که پژوهشکده پولی و بانکی منتشر کرده است، می‌توان گفت که شاخص تولید محصولات شیمیایی اگر چه در شهریورماه نسبت به مدت مشابه ۳/۱ درصد رشد داشته اما این رشد نسبت به رشد این شاخص در مردادماه کاهش داشته است. به علاوه رشد ۳/۳ درصدی موجودی انبار این صنعت نشان از کاهش فروش علی‌رغم افزایش تولید در این دوره بوده است.
همچنین رشد صنعت فلزات اساسی در مرداد مانند تیرماه در محدوده ۸ درصد بوده که رشد قابل توجه تولید شرکت‌های فولادی از مهم‌ترین عوامل رشد این صنعت بوده است. علاوه بر این رشد شاخص تولید صنعت خودروسازی و قطعات و صنعت ماشین‌آلات و تجهیزات در سه ماهه اخیر نسبت به سال قبل بیشتر از سایر صنایع بوده است.
رشد فروش بیشتر از رشد تولید
لازم به ذکر است در برهه‌های زمانی که محدودیت تقاضا و ظرفیت مازاد تولید در بخش عرضه وجود دارد روند رشد تولید و تغییرات موجودی انبار در خلاف جهت هم خواهد بود. با این حساب، برآوردها نشان می‌دهد از ابتدای سال ۱۴۰۱ تغییرات موجودی انبار صنایع منفی شده، به عبارت دیگر رشد فروش شرکت‌ها بیشتر از رشد تولید آنها بوده است. در اردیبهشت‌ماه امسال اگرچه تولید با اندکی اغماض تقریبا مشابه مدت سال گذشته بوده ولی فروش شرکت‌های صنعتی نسبت به مدت مشابه سال قبل اندکی (زیر۳درصد) رشد داشته است و همین امر باعث شده که موجودی انبار صنایع در این ماه کاهش داشته باشد.
در سه ماه اخیر (خرداد تا مردادماه) نیز رشد فروش شرکت‌ها بیشتر از رشد تولیدشان بوده و همین امر باعث کاهش قابل توجه موجودی انبار شده است. البته لازم به ذکر است که بخش قابل توجهی از کاهش در موجودی انبار در سه ماه اخیر مربوط به کاهش قابل توجه موجودی انبار شرکت‌های خودروسازی است. همچنین در سه ماه اخیر رشد فروش شرکت‌های خودروسازی به طور قابل‌توجهی از رشد تولیدشان پیشی گرفته و همین امر باعث کاهش در موجودی انبار این شرکت‌ها شده است که در سال‌های قبلی تجمیع شده بودند.
گفتنی است صنعت خودروسازی در چند سال اخیر به واسطه محدودیت‌هایی که در واردات خودرو وجود دارد همواره با مازاد تقاضا روبه‌رو بوده و همین امر زمینه‌ساز رشد تولید در این صنعت شده است. با این وجود موجودی انبار بخش صنعت به جز خودروسازی افزایش هم داشته است.
از سوی دیگر صنعت محصولات شیمیایی در دو ماه ابتدای سال رشد تولید منفی و افزایش در موجودی انبار را شاهد بوده است. رشد این صنعت از خردادماه به بعد مثبت شد ولی با این حال هنوز رشد تولید در این صنعت بیشتر از رشد تقاضا و فروش بوده و موجودی انبار در این صنعت افزایش را نشان می‌دهد. اما صنعت فلزات اساسی در سه ماه ابتدایی سال بر خلاف نیمه دوم سال قبل هم شاخص تولید مثبت داشته و هم موجودی انبار در این صنعت بعد از چند ماه در این سه ماه کاهش را نشان می‌دهد. در همین رابطه در سه ماهه تابستان با وجود اینکه رشد تولید در این صنایع مثبت شده، اما موجودی انبار در این صنعت نیز افزایشی بوده است. به عبارت دیگر تقاضای این صنعت از این میزان رشد پشتیبانی نکرده است.
رشد ناچیز شرکت‌های کوچک و متوسط در مقایسه با شرکت‌های بزرگ
یکی از ویژگی‌های بنگاه‌ها که بر عملکرد آنها اثرگذار است اندازه بنگاه است. بنگاه‌های بزرگ‌تر به واسطه دسترسی راحت‌تر به منابع مالی و تسهیلات بانکی، فعالیت در بازارهای کمتر رقابتی، دسترسی بیشتر به بازارهای صادراتی و وارداتی، دارا بودن قدرت چانه‌زنی و رانت‌های دیگر از موقعیت متفاوتی نسبت به بنگاه‌های دیگر برخوردار هستند. از طرفی سهم عمده ارزش تولید صنعتی در کشور برای شرکت‌های بزرگ بوده و تغییرات تولید آنها مهم‌ترین شکل‌دهنده تغییرات شاخص کل تولید است.
در همین راستا آمارها نشان می‌دهد در یک سال و نیم اخیر تقریبا در تمام دوره‌ها رشد تولید شرکت‌های بزرگ بیشتر از شرکت‌های کوچک و متوسط بوده است. در واقع رشد شرکت‌های کوچک و متوسط برخلاف رشد شرکت‌های بزرگ در چهار ماهه ابتدایی سال۱۴۰۱منفی بوده است. در مردادماه رشد شرکت‌های متوسط و در شهریورماه رشد شرکت‌های کوچک مثبت شده است. در حالی که رشد تولید شرکت‌های بزرگ در شهریورماه حدود ۶ درصد بوده، رشد شرکت‌های کوچک ۹/۱ و رشد شرکت‌های متوسط یک درصد بوده است.
صادرات و رشد صنعت
بر اساس برآوردهای صورت گرفته از آبان ۱۳۹۹ تا خرداد ۱۴۰۱ برخلاف دوره قبلی، رشد تولید صنایع صادرات‌محور از رشد تولید سایر صنایع پایین‌تر بوده است. در اردیبهشت ۱۴۰۱ با وجود اینکه رشد شاخص تولید شرکت‌های صادرات‌محور شدید منفی بوده، رشد شاخص تولید شرکت‌هایی که کمتر به صادرات اتکا داشتند به بیش از ۶ درصد و اختلاف رشد این دو گروه نیز به ۱۰ درصد رسیده است؛ امری که نشان از این دارد که در این ماه شرکت‌های صادراتی رشد کمتری نسبت به سایر شرکت‌ها داشته‌اند. در واقع اختلاف از خرداد ماه به بعد کمتر شده و در تیرماه رشد تولید هر دو گروه تقریبا برابر شده است. اما در مردادماه بعد از ۲۲ ماه رشد شاخص تولید شرکت‌های صادراتی بیشتر از سایر شرکت‌ها بوده و همین مورد در شهریورماه نیز تکرار شده است.
رشد بالای شرکت‌های واردات محور
از سال ۱۳۹۹ به بعد رشد شرکت‌های واردات‌محور بالاتر از سایر شرکت‌ها بوده است. به طوری که از آبان تا اسفند سال گذشته در حالی رشد شرکت‌های با درجه واردات‌محوری بالا در بازه مثبت ۶/۲ تا ۴ درصد بوده، رشد سایر شرکت‌ها در بازه منفی ۸/۱ و ۸/۳ درصد بوده و روند نزولی داشته است.
همچنین در اردیبهشت و خرداد در حالی که رشد شرکت‌های کمتر وابسته به واردات منفی بوده، رشد تولید شرکت‌های واردات‌محور به طور متوسط بالای ۶ درصد بوده است. در تابستان۱۴۰۱ نیز این الگو تکرار شد و در حالی که گروه شرکت‌های کمتر وابسته به واردات در این ماه رشد منفی و نزدیک به صفر داشتند، رشد شرکت‌های واردات‌محور به بالای ۱۰ درصد رسید.
وضعیت تولید کالاهای مصرفی، واسطه‌ای و سرمایه‌گذاری را می‌توان به این صورت تشریح کرد که رشد تولید کالاهای مصرفی که از نیمه دوم سال ۱۳۹۹ تا انتهای ۱۴۰۰ همواره مثبت بوده، در دو ماه ابتدایی امسال منفی شده است. اما در خرداد ماه رشد تولید این محصولات مثبت شده و در تیر ماه به رشد حدود ۵ درصد و در مرداد و شهریور رشد این شاخص به ترتیب ۹ و ۸ درصد شده است.
همچنین رشد تولید کالاهای واسطه‌ای در نیمه دوم سال قبل بین منفی۳ تا منفی ۵/۱ درصد بوده است. شاخص تولید این محصولات در فروردین بعد از ۱۰ ماه به رشد مثبت ۴ درصد رسید و در دو ماه اردیبهشت و خرداد نیز رشد تولید این محصولات مثبت و زیر ۵/۲ درصد باقی ماند. علاوه بر این شاخص تولید کالای واسطه در تیرماه و مردادماه بین ۵/۴ و ۵ درصد رشد کرده است. علاوه بر این رشد کالاهای سرمایه‌ای در ماه‌های اخیر نوسانات قابل‌توجهی داشته است؛ به طوری که در چهار ماهه اخیر یعنی از اردیبهشت تا مرداد با توجه به مثبت بودن رشد بالای تولید در صنعت ماشین‌آلات و تجهیزات، رشد تولید کالاهای سرمایه‌ای نیز مثبت و قابل توجه بوده است.
تداوم زیان‌دهی خودروسازان و قطعه‌سازان
در بین صنایع مهم مانند سنوات اخیر شرکت‌های خودروسازی و ساخت قطعات بدترین وضعیت را از نظر سودآوری دارند؛ به صورتی که تنها صنایعی هستند که جمع سود خالص شرکت‌های آن منفی می‌شود. در این صنایع مجموع زیان ایجادشده در سال مالی۱۴۰۰ حدود ۳۰ درصد بیشتر از سال قبل بوده است. اما در سه ماهه۱۴۰۱زیان ساخته شده صنعت خودروسازی ۴/۳۷ درصد کمتر از زیان ساخته شده در فصل مشابه سال قبل است.
همچنین صنعت محصولات شیمیایی و فلزات اساسی که صادرات‌محور هستند به ترتیب ۵۳ و ۳/۵۲ درصد رشد سود اسمی در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال قبل بیشترین رشد در سودآوری در بین صنایع را داشتند. اما رشد سودآوری این صنایع در بهار امسال به حدود ۲۰ درصد رسیده که بسیار کمتر از تورم و همچنین رشد سودآوری سایر شرکت‌ها است. به علاوه تعداد شرکت‌های زیان‌ده نیز در بهار ۱۴۰۱ در این دو صنعت افزایش داشته است.
مطابق برآوردهای صورت گرفته در سال۱۴۰۰ به جز صنعت خودروسازی، تنها صنعتی که رشد اسمی مجموع سودهای شرکت‌های آن نسبت به سال قبل کمتر شده، صنعت محصولات غذایی است. اما سودآوری در سه ماهه ابتدای سال۱۴۰۱ برای صنعت مواد غذایی بهتر از سال قبل بوده و رشد ۴/۳۷ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته است.
در همین رابطه می‌توان گفت آزادسازی قیمت‌ها ناشی از حذف ارز ترجیحی یکی از عوامل اثرگذار بر سودآوری در این صنعت بوده است. همچنین سود شرکت‌های صنعت محصولات دارویی نیز در سه ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۱ بیش از ۶/۴۷ درصد بیشتر از مدت مشابه سال قبل بوده است.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهصنعت و معدنلینک کوتاه :
