بررسی ابعاد کنفرانس امنیتی مونیخ ۲۰۲۴

عرفان ناظریه – جهان صنعت نیوز؛ شاید اگر بخواهیم دغدغه های بشر را رتبه بندی بکنیم، باید امنیت را در صدر لیست آنها قرار بدهیم. مسئله ای که بدون حضور آن، به سایر نیازهای انسان پاسخی مناسب داده نمی شود. اما مهم تر از امنیت و چیستی آن که هر نهله فکری با توجه به مبانی ارزشی و معرفتی خود به آن پاسخ می دهد، نحوه و چگونگی تامین امنیت است.

در واقع بشر از ابتدا سعی کرده است که بتواند با اتخاذ روش های مناسب و کارآمد به این مهم پاسخی شایسته بدهد. یکی از این روش ها در دوران مدرن، همفکری نخبگان سیاسی و علمی کشورهای مختلف، هم به جهت ارائه راه حل و هم به جهت اقدام مشترک برای تامین امنیت بوده است.

کنفرانس امنیتی مونیخ  چگونه شکل گرفت؟

کنفرانس امنیتی مونیخ یکی از همین تلاش ها در جهت ارائه راهکارهای مختلف برای چاره اندیشی درباره چالش های مهم در حوزه امنیت بین الملل است. این کنفرانس که ابتدا با نام «دیدارهای بین المللی برای علوم دفاعی» خوانده می شد، در سال ۱۹۶۳ میلادی در شهر مونیخ کشور آلمان اولین نشست خود را برگزار کرد.

ابتکار برپایی چنین کنفرانسی توسط یک نظامی آلمانی به نام «اووالد هاینریش فون کلایست اشمنزین» و یک فیزیکدان آلمانی به نام «ادوارد تیلر»ارائه شد. آنها به دنبال یافتن راه حل هایی بودند که آلمان غربی را از کمونیستی شدن محفوظ بدارد و طبیعتا مدعوین به این کنفرانس که تعدادشان در آن روزگار بسیار کمتر از امروز بود، از کشورهای اردوگاه بلوک غرب دعوت می شدند. اما به اعتقاد کارشناسان، پس از جنگ سرد بود که اهمیت این کنفرانس بیشتر شد و نگاه های بیشتری را به سمت خود جذب کرد.

 شاید بتوان دلیل این اتفاق را عوض شدن چهره مسائل امنیتی قلمداد کرد. در دوران جنگ سرد، تلاش هر یک از بلوک های غرب و شرق، مهار و جلوگیری از افزایش قدرت (اکثرا نظامی) جناح مقابل بود و به تعبیری اصلی ترین مسئله امنیت نظامی بود. اما با سقوط و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تبدیل شدن محیط امنیتی بین الملل از نظم دو قطبی به نظام تک قطبی و سلسله مراتبی، چالش های جدید امنیتی همچون تروریسم و افراط گرایی، مسائل زیست محیطی، فرآیند دولت-ملت سازی کشورهای بیرون آمده از زیر پرچم شوروی و … ، کم کم خود را نشان داده و بازی امنیتی را وارد عرصه جدیدی کردند.

 در همین جهت بنابراین مسئولین برگزاری این کنفرانس توجه خود را به ابعاد مختلف امنیت و چالش های آن معطوف کردند. در پایگاه اطلاع رسانی کنفرانس امنیتی مونیخ در خصوص برنامه‌ها و اهداف این مجمع آمده است: «ما نه تنها فوری‌ترین چالش‌های امنیتی را در برنامه‌های خود می‌گنجانیم، بلکه توجه را به موضوعاتی جلب می‌کنیم که ممکن است هنوز در راس دستور کار جامعه امنیتی قرار نگرفته باشند.»

امسال در کنفرانس امنیتی مونیخ چه خبر بود ؟

این کنفرانس سالانه راجع به مسائل مهم امنیتی به بحث و تبادل نظر توسط چند صد متخصص سیاسی و امنیتی می پردازد. امسال این مجمع از تاریخ ۱۶ الی ۱۸ فوریه (۲۰۲۴ میلادی) برگزار شد. طبق گزارش امنیتی مونیخ

۲۰۲۴ (Munich Security Report) که قبل از شروع کنفرانس منتشر شد، ۸ محور، موضوع بحث های کنفرانس را تشکیل می دادند. این محورها شامل مقدمه، اروپای شرقی، هند-اقیانوس آرام، خاورمیانه، ساحل صحرا در آفریقا، اقتصاد، فناوری و مسائل اقلیمی می شد.

به همین جهت در روز نخست، آنتونیو گوترش با سخنرانی خود کنفرانس امنیتی مونیخ ۲۰۲۴ را شروع کرد و دغدغه های مهمی همچون جنگ غزه و جنگ اوکراین مطرح کرد.

دبیر کل سازمان ملل در سخنان خود در مراسم افتتاحیه این کنفرانس ضمن خواستار حفظ شدن صلح جهان و ایجاد نظم جهانی مؤثر اظهار کرد، جهان امروز با چالش‌های متعدد همچون تهدیدات هسته‌ای، بحران‌های اقلیمی، خطرات هوش مصنوعی و غیره مواجه است و جامعه بین‌المللی بیش از هر زمان دیگری در ۷۵ سال گذشته دچار دودستگی شده است. شکل کنونی مدیریت جهانی باعث تعمیق شکاف ها و دامن زدن به نارضایتی شده و جامعه بین المللی باید با درک ضرورت، همبستگی جدید و تلاش برای یافتن یک راه حل مبتنی بر عدالت، یک نظم جهانی که به نفع همه باشد را در جهان برقرار کند.

در بخش دیگری از این رویداد نیز جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا خواستار حمایت نظامی بیشتری از سوی غرب برای کمک به اوکراین شد. در این رابطه ولادیمیر زلنسکی رئیس جمهور اوکراین نیز برای اولین پس از حمله روسیه به اوکراین در این کنفرانس شرکت کرد و در دیدار با صدر اعظم آلمان، قراردادی تسلیحاتی با آلمان منعقد کرد.

نوبرانه ترامپ برای کنفرانس امنیتی مونیخ

جدای از جنگ غزه،‌ وضعیت آشوبناک خاورمیانه و درگیری روسیه و اوکراین، چند روز قبل از برگزاری این کنفرانس، صحبتی از دونالد ترامپ رئیس جمهور پیشین ایالات متحده، یکی از محورهای گفتگو در این دوره از این رویداد را به خود اختصاص داد. پیشتر ترامپ اشاره کرده بود که در صورت روی کار آمدن مجدد به روسیه خواهد گفت که دستش برای حمله به آن دسته از کشورهای عضو ناتو که سهم خود را پرداخت نمی کنند باز است.

این صحبت ها صدای رهبران اروپایی عضو ناتو را درآورد و عده ای آن را تلنگر ترامپ به اروپا قلمداد کردند. به همین جهت یکی از وظایف هریس و بلینکن به عنوان نمایندگان آمریکا در این کنفرانس، تضمین حمایت واشنگتن از آنها بود.

کنفرانس امنیت زدای مونیخ

ایران امسال نیز برای دومین سال پیاپی به این رویداد دعوت نشد. از آنجایی که قرار است کنفرانس امنیتی مونیخ بستری برای گفتگو برای در خصوص ارائه راهکار برای صلح و امنیت جهانی باشد، اما ظاهرا تفکرات غیر واقع گرایانه برگزارکنندگان این نشست، هدف آنها را زیر سوال برده است.

 بنابر ادعای مسئواین کنفرانس، ایران به دلایل حقوق بشری به این کنفرانس دعوت نشده است. دلیلی که واقعا خنده دار بودن آن بر هیچکس پوشیده نیست. اسرائیل که در این روزها نزدیک به ۳۰ هزار نفر مردم غیرنظامی غزه را به خاک و خون کشیده است در این کنفرانس حضور داشته و کک هیچکس هم از بابت آن نمی گزد.

در این رابطه می توان دلایلی همچون برجام، سیاست های هسته ای و منطقه ای ایران را نیز جزو دلایل احتمالی آن دانست. اما همانطور که اشاره شد نباید فراموش کرد که تصمیم گیرندگان این اقدام به جای اینکه پای خود را بر روی زمین بگذارند و مسائل را آنطور که هست ببینند، سر در آسمان ها داشته و گمان های پوچ در ذهن خود می پرورانند.

هر اندیشمند آگاهی می داند که ایران بازیگر مهم و جریان ساز در امر امنیت و ثبات منطقه غرب آسیا است و با نادیده گرفتن آن مسائل حل نمی شود بلکه فقط صورت سوال از بین می رود.

پایان کنفرانسی بی نتیجه

کنفرانس امنیتی مونیخ یکشنبه مورخ ۱۸ فوریه ۲۰۲۴ (۲۹ بهمن ۱۴۰۲) بدون ارائه راه حلی مناسب برای چالش های امنیتی بین الملل و جهانی به پایان رسید. موضوعی که مسئولین کنفرانس باید دلیل آن را ابتدا از خود بپرسند. در حالی که اوکراین با آلمان قرارداد تسلیحاتی امضا می کند و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا خواهان حمایت بیشتر از اوکراین می شود، اما در خصوص قتل عام غیرنظامیان غزه کسی تب نمی کند و فقط به چند جمله مثلا حقوق بشر دوستانه بسنده می شود.

اگر رجال سیاسی غرب واقعا نگران غزه هستند، باید شریک جنایتکار صهیونیستی خود را متوقف کنند.

در آخر نیز باید تاکید شود که اگر خاورمیانه یکی از راهبردی ترین مناطق جهان است، ایران نیز از راهبردی ترین بازیگران خاورمیانه است و با جلوگیری از حضور ایران در چنین رویدادهایی آن هم به دلایل واهی، نمی توان امنیت خاورمیانه به عنوان یکی از دغدغه های امنیت جهانی را تضمین کرد.

اخبار برگزیدهسیاسی