کاهش تعهدات برجامی ایران

جهان صنعت نیوز| صلاح‌الدین هرسنی– این تصمیم به دنبال هشدارهای فراوان مقامات ایران در قبال تروئیکای اروپای برجام گرفته می‌شود. مقامات ایران بعد از خروج آمریکا از برجام، مکرر به طرف‌های اروپایی برجام اعلام کرده بودند که منافع حاصل از برجام را در نبود آمریکا تضمین کنند و اگر آنها نتوانند منافع حاصل از برجام را برای ایران تامین کنند، تهران تصمیم دیگری خواهد گرفت.
آن‌گونه که اعلام شده علت چنین تصمیمی نیز در ارتباط با رفتار‌های کج‌دار و مریز اروپا در قبال برجام است، به این معنی که بعد از خروج واشنگتن از برجام، اروپا با وجود همه هشدار‌های مقامات ایرانی نتوانسته رضایت تهران را فراهم سازد و این مقامات همواره از عدم پایبندی و همچنین بد‌عهدی اروپا به تامین منافع ایران در پرتو برجام معترض بوده‌اند. در این ارتباط‌ کاهش تعهدات برجامی از طرف تهران مستند به بند ۳۶ برجام است که به ایران اجازه می‌دهد در صورت عدم تعهدات اعضای ۱+۵ در قبال برجام، اقدامی مشابه انجام دهد. ضمن آنکه ایران می‌تواند موضوع را به منظور حل و فصل به کمیسیون مشترک ارجاع دهد.
به این ترتیب و با مواضع‌ صریحی که از طرف ایران اعلام شده به نظر می‌رسد عزم ایران در تصمیمی که می‌گیرد، جدی است. البته به نظر نمی‌رسد بد‌عهدی اروپا و رفتار‌های کج‌دار و مریز آن همه علت تصمیم جدید ایران باشد. واقعیت آن است که رفتار‌های اروپا بخشی از علت تصمیم ایران است و قطعا همه آن نیست. محققا ایران این تصمیم را تحت تاثیر شرایط جدید واشنگتن و سیاست فشار حد‌اکثری آن گرفته است تا پاسخی به سیاست‌های ایذایی واشنگتن و سپس اعضای اروپایی برجام داده باشد. البته این تصمیم جدید تهران به معنی خروج کامل آن از برجام نیست. تهران تلاش دارد به صورت تدریجی و البته در صورت تداوم سیاست‌های ایذایی واشنگتن و بد‌عهدی‌های اروپا به کاهش تعهدات برجامی خود روی آورد. واقعیت آن است که خروج کامل از برجام نه تنها به نفع ایران نیست، بلکه تنها تنفسگاه ایران را نیز مسدود می‌کند و صد‌البته مقامات تهران به این مهم و ابعاد اقدام خود به خوبی آگاهند. تهران به خوبی می‌داند که در صورت خروج کامل از برجام، اروپا را در سیاست‌های حمایتی برجام از دست خواهد داد، بنابر‌این شایسته نیست که با خروج کامل از برجام، شکاف ایران و اروپا عمیق‌تر شود. هدف تهران در این تصمیم جدید تلاش برای بازگشت به موازنه وحشت است تا نشان دهد که در مقابله به مثل با اروپا واشنگتن دست خالی و تنها نیست. هم اروپا و هم واشنگتن خروج کامل ایران از برجام و حتی NPT‌ را به مثابه وحشت و هراس تلقی می‌کنند و از عواقب خوف‌انگیز و کابوس‌وار آن به خوبی آگاهند. حال در شرایط موازنه وحشت، امکان جرح و تعدیل و همچنین عقب‌نشینی در قبال رفتار‌های ایذایی و رسیدن شرایط به نقطه نرمال و طبیعی منتفی نیست. به این ترتیب ایران اعلام کاهش تعهدات برجامی را دستمایه‌ای برای رسیدن به شرایط موازنه وحشت و هراس کرده است تا از این طریق هم از حجم سیاست‌های ایذایی واشنگتن کاسته باشد و هم هشداری به بد‌عهدی اروپا در حفظ منافع برجامی خود داده باشد.
 مدرس علوم سیاسی و روابط بین‌الملل‌